676-700 / 823
Ansiklopedi

ATTAR, ATTARLAR
Kamusa göre, güzel kokular, tıbbî ecza, misk ve bahar; ve halen iğneden ipliğe kadar türlü şeyler satan esnaftır; bu isim halk ağzında bozulmuş, aktar olmuştur.
Eskiden attar dükkânları, eczahanelerin ve ecza depolarının yerini tutardı; Büyükşehirde at...
Ansiklopedi

ATSIZ (Hüseyin Nihâl)
Edebiyat muallimi, şair; inanı yolunda cesur ve metin, hiç bir kuvvete boyun eğmeyen, mücadeleden yılmayan, ezadan cefadan korkmayan, son derece afif, muhakkak ki neslinin mümtaz bir siması; 12 ocak 1905 de İstanbulda doğdu, bahriye binbaşılığından müt...
Ansiklopedi

ATSIZNEFER SOKAĞI
Şişlinin Paşa Mahallesi sokaklarındandır. Batı Caddesi ile Kâmilbey Sokağının kavuştukları üçyol ağzı ile Barutçular Sokağı arasında uzanır.
Üçyol ağzından girildiğine göre, üç arabanın geçebileceği genişlikte, az bozuk toprak bir yoldur, az ileride sa...
Ansiklopedi

ATSIZ MECMUA
Hüseyin Nihâl Adsız tarafından tesis ve neşredilmiş aylık Türkçü mecmua; “isim” mânasındaki türkçe kelimenin at şeklindeki arkaik imlâsı ile isimlendirilmiştir.
Her ayın on beşinde çıkardı, 17 nüsha çıkmıştır; ilk sayısı 15 mayıs 1931, son sayısı da 5 ...
Ansiklopedi

ATPAZARI MEYDANI
Fatihte, Eskimutaflar Sokağı ile Mıhcılar Caddesi arasında, [ ] şeklinde çoğu tuğla ve kâgir iki yapı kümesiyle çevrilmiş küçük bir meydan olup, eskiden ortasında Abdülmecidin; meydan çeşmesi bulunmakta idi ki sekiz on yıl kadar evvel yıktırılmış, kaid...
Ansiklopedi

ATPAZARI YANGINI
Atpazarı, Fatih ve civarını yok edip büyük yangınların hemen hepsinde yanmıştır. Lütfi Tarihinde, Hicrî 1245 (M. 1829) vakayii arasında, Atpazarının içinden çıkmış bir yangın da kaydedilmiştir.
“Nisanın yirmi beşinci gecesi, Atpazarında ahırlardan zuhu...
Ansiklopedi

ATPAZARI KERVANSARAYI
İstanbulun büyük kervansaraylarından biri idi; Pertev Paşa tarafından yaptırılmış, Mimar Sinan binası idi. İstanbula gelen sipahilerin indikleri başlıca yerlerden biriydi.
Ansiklopedi

ATRİTA AĞI
İstanbul balıkçılarının kullandığı ağlardandır; boyu yetmiş, eni üç kulaçtan altı kulaça kadar olup gözleri sardalya gözünden az dardır. Üst yakasında mantar, alt yakasında kurşun vardır. Gümüş balığı avına mahsustur; gündüzleri balıklar çevrilip ağlar...
Ansiklopedi

ATPAZARI
Biri Fatihte, diğeri Üsküdarda iki tanedir; İstanbul Atpazarları hakkında türlü toplu malûmat, Emrullah Efendinin “Mufitül - Maarif” inde verilmiştir ki aşağıdaki satırlar bu eserden nakledilmiştir:
“İstanbulun Atpazarı Fatih civarında bir meydandadır ...
Ansiklopedi

ATOĞLANI, ATOĞLANLARI
Topkapu ve Üsküdar Sarayı Hümâyûnlariyle İstanbul ile etrafında âhiri bulunan sair miri saray ve kasırlarda; Sultan, vezir, âyân ve eşraf saray ve konaklarında ahır uşaklarına verilmiş isimdir.
Ahır küreyip temizlerler, hayvan timar ederler, hayvanları...
Ansiklopedi

ATOMBOMBASI
İstanbul külhânîleri argosunun yeni tâbirlerinden; iki ayrı mânâda kullanıldığı tesbit edilmiştir.
1: Gayet dolgun, sert başları ileri ileri bakan kadın memesi, bilhassa yosma karı memesi; misal:
— Bırak ulan, işkenbe suratlıyı..
— Boş ver surata, atom...
Ansiklopedi

ATMEYDANI VAKASI
On yedinci asır ortasında, henüz yedi yaşında bir çocuk iken İmparatorluk tahtına oturtulan Dördüncü Mehmedin ilk saltanat yılında Yeniçerilerle Kapıkulu sipahileri arasında olmuş kanlı bir şehir muharebesidir ki; İkinci Mahmudun Yeniçeri ocağını kaldı...
Ansiklopedi

AT MEZARI, AT EVLİYASI
İkinci Osmanın (Genç Osmanın) “Sisli Kır” adındaki sevgili atının mezarıdır ki, öldüğü zaman, bu hükümdar tarafından Üsküdarda sarayı bahçesinde bir yere gömülmüş ve mezarına da kitabeli bir taş diktirmişti. Üsküdar Sarayının bozulup bir kısım arazisi ...
Ansiklopedi

ATMEYDANI CİNAYETİ
(H. 9 rebiülâhır 1222) M. 1807 de gayet güzel bir delikanlı, ötedenberi kendisine musallat olan ve ırzını payimâl edecek tekliflerde bulunan Helvahâne neferlerinden birini, yolunu bekleyip tasallut etmesi üzerine, Atmeydanında, güpegündüz ve kesif bir ...
Ansiklopedi

ATMEYDANI
Eski Umumî Hapishane ve Tapu konağı ile Yüksek Ticaret Mektebi ve Sultanahmed Camii arasındaki meydan ki, halk ağzında camiye nisbetle Sultanahmed meydanı denilir.
Bir ihtilâllere, ayaklanmalara, siyasî toplantılara, mitinglere sahne olmuş tarihi çok z...
Ansiklopedi

ATMAK, ATMASİYON
İstanbul külhânileri argosunda övünmede, bir vak’ayı nakletmede, haber vermede mübalağa; yaşamadığı hayatı yaşamış gibi, görmediğini görmüş gibi hikâye etme; atmak, atmasiyon som yalan değildir, yalanda kötülük kasdi vardır, bu iki tâbirde ise kötülük ...
Ansiklopedi

ATLIKARACA
Halk ağzında “Atlıkarınca” da denilir; yere şakulî olarak dikilmiş ve gayet sağlam bir surette tesbit edilmiş ve ağaç veya demirden bir mihver kazık etrafında dönen bir çenbere asılı ağaçtan yapılmış küçük atlardan mürekkep çocukların bir eğlence vasıt...
Ansiklopedi

ATLI HAMMALLAR
Zamanımızda hemen hiç kalmamıştır; kamyonlar, eski yük arabaları atlı hammalların yerine geçmiş, atlı hammallar da sırık hammallariyle beraber ortadan kalkmıştır. Eski İstanbulun günlük hayatında bilhassa uzak mesafeler için, atlı hamallar, önemli bir ...
Ansiklopedi

ATLI (Lem’i)
Alaturka dediğimiz millî musikimizin son büyük bestekârlarından; (H. 1286) 1869 da Üsküdarda Sultantepesinde doğdu. Babası, Müşir Mirza Sait Paşanın kainbiraderi Çerkes İbrahim Beydir. İbrahim Bey “Şizemû” aşiretinden olup çerkes dilinde şövalye mânası...
Ansiklopedi

ATLI CİVANLAR
Divan edebiyatının İstanbullu kalender şairlerinden pek çoğu, eski İstanbulun pitoresk dekoru içinde, at üzerinde bir nevcivan tasvir veya tahayyül etmekten kendilerini alamamışlar, bu yolda çok güzel gazeller, şarkılar, kıtalar ibda etmişlerdir (B.: A...
Ansiklopedi

ATLIASES
Eski İstanbulun zâbıta teşkilâtında gece bekçileri olan aseslerin atlıları (B.: Ases); kısa bir zamanda geniş bir sâhayı gezip dolaşırlardı. Bundan ötürüdür ki İstanbulun eski külhâni argosunda tabanı kuvvetli, günde kırk kapunun tokmağını çalar, yırtı...
Ansiklopedi

ATLIASES SOKAĞI
Beyoğlu kazası, Taksim nahiyesi, Bülbül mahallesi sokaklarındandır. Tavla Sokağı ile Büyükziba Sokağı arasında uzun bir dirsekli sokaktır. Tavla Sokağından girildiğine göre iki araba geçecek kadar genişlikte, dar yaya kaldırımlı, kaba taş döşeli ve bir...
Ansiklopedi

ATLAS SİNEMA VE TİYATROSU
Parmakkapıda İstiklâl Caddesinde Lâle Sineması karşısındadır. Dar bir koridorla içeri girilir. Yapının her iki yanında da mağazalar vardır. Koridoru müteakip büyük bir giriş yeri ondan sonra da asıl salon gelir; ikinci kat, üç taraftan binayı saran bir...
676-700 / 823