Edebiyat muallimi, şair; inanı yolunda cesur ve metin, hiç bir kuvvete boyun eğmeyen, mücadeleden yılmayan, ezadan cefadan korkmayan, son derece afif, muhakkak ki neslinin mümtaz bir siması; 12 ocak 1905 de İstanbulda doğdu, bahriye binbaşılığından mütekaid Mehmed Nail Beyin oğludur. İstanbul Sultanîsinin onuncu sınıfında iken İmtihanla askerî Tıbbiye mektebine girdi; Tıbbiyenin üçüncü sınıfında Bağdatlı bir mülâzime selâm vermemesi yüzünden çıkan atır münakaşa sonunda, mektepten çıkarıldı; bir müddet Kabataş Lisesinde muallimk muavinliğinde bulundu, mektep müdürü ile geçinemedi, İstifa etti, kısa bir müddet Seyrisefain idaresinde kâtiplik ettikten sonra İstanbul Darülfünununun edebiyat Fakültesine devama başladı ve ayni zamanda Yüksek Muallim Mektebine girdi, fakat bir hafta sonra askere alındı, dokuz ay süren askerliğinin sonlarına doğru, büyük biyograf Mahmud Kemal İnal “kendi tâbiridir” diyor, “ırkan çingâne bir baş çavuşla döğüşüp divanı harbe verilmek tehlikesini atlatarak” terhis olundu. Tekrar yüksek tahsile devam ile 1930 da Edebiyat Fakültesinin edebiyat zümresinden diploma aldı; hem kendi liyakatenin hakkı hem de Profesör Fuad Köprülünün teveccühü eseri Türkiyat Enstitüsüne asistan oldu. 1931 de “Atsız Mecmua” çıkarmağa başladı ki soy adı kanunu çıktığında, bu mecmuada...

Edebiyat muallimi, şair; inanı yolunda cesur ve metin, hiç bir kuvvete boyun eğmeyen, mücadeleden yılmayan, ezadan cefadan korkmayan, son derece afif, muhakkak ki neslinin mümtaz bir siması; 12 ocak 1905 de İstanbulda doğdu, bahriye binbaşılığından mütekaid Mehmed Nail Beyin oğludur. İstanbul Sultanîsinin onuncu sınıfında iken İmtihanla askerî Tıbbiye mektebine girdi; Tıbbiyenin üçüncü sınıfında Bağdatlı bir mülâzime selâm vermemesi yüzünden çıkan atır münakaşa sonunda, mektepten çıkarıldı; bir müddet Kabataş Lisesinde muallimk muavinliğinde bulundu, mektep müdürü ile geçinemedi, İstifa etti, kısa bir müddet Seyrisefain idaresinde kâtiplik ettikten sonra İstanbul Darülfünununun edebiyat Fakültesine devama başladı ve ayni zamanda Yüksek Muallim Mektebine girdi, fakat bir hafta sonra askere alındı, dokuz ay süren askerliğinin sonlarına doğru, büyük biyograf Mahmud Kemal İnal “kendi tâbiridir” diyor, “ırkan çingâne bir baş çavuşla döğüşüp divanı harbe verilmek tehlikesini atlatarak” terhis olundu. Tekrar yüksek tahsile devam ile 1930 da Edebiyat Fakültesinin edebiyat zümresinden diploma aldı; hem kendi liyakatenin hakkı hem de Profesör Fuad Köprülünün teveccühü eseri Türkiyat Enstitüsüne asistan oldu. 1931 de “Atsız Mecmua” çıkarmağa başladı ki soy adı kanunu çıktığında, bu mecmuada çıkan yazıları başına türlü dertler açtığı için “Atsız” soy adını aldı. Maarif vekili merhum Doktor Rüşdü Galip Beyin Ankarada Tarih Kurultayında çok hürmet ettiği hocalarından Profesör Zeki Velidi Bey hakkında söylediği bir sözden müteessiren çektiği protesto telgrafı üzerine asistanlıktan istifaya dâvet olundu, kabul etmedi, evvelce Malatya orta mektebine türkçe, sonra Edirne Lisesi edebiyat muallimliğine tayin edildi; fakat tenkidkâr neşriyatına ağır bir lisan ile devam ettiği için vekâlet emrine alındı. 1934 de Deniz Gedikli Mektebine türkçe muallimi tayin edildi. Bu vazifesi 1938 yılı temmuzuna kadar dört sene devam etti, 1938 ders yılı başında hususî Yucaülkü Lisesinde ders kabul etti, 1939 da yine hususî Boğaziçi Lisesine nakletti; 1944 yılı Nisanının başlarına kadar dört buçuk sene bu lisede kaldı; o sırada yayınlamakta olduğu Orhun adlı aylık Türkçü mecmuanın mart ve nisan 1944 tarihli ve 15 ve 16 numaralı sayılarında memleketteki komünist tahrikleri hakkında Başbakan Saracoğluya hitaben yazdığı iki açık mektuptan sonra mecmua kapatıldı, Boğaziçi Lisesindeki muallimliğine Maarif Vekâleti emriyle son verildi bu açık mektuplar dolayısiyle Sebahaddin Âlinin açtığı hakaret dâvasında bulunmak üzere Ankaraya gitti, 9 mayıs 1944 de dört ay hapse mahkûm oldu, cezası tecil edildi; fakat örfî idare karariyle tevkif olundu; İstanbulda yapılan örfî idare muhakemesinde altı buçuk yıla mahkûm edildi ise de karar Askerî Temyiz Mahkemesince esasından bozuldu, bir buçuk yıl süren bir mevkufiyetten sonra tahliye edilid ve yeniden yapılan muhakemesinde beraet etti. Kadıköy Sultanisinden ve Edebiyat Fakültesinden sınıf arkadaşı Tahsin Banguoğlu Maarif Vekili olunca vefakârlık göstererek Nihâl Atsızı Süleymaniye kütüphanesinde çalışmak üzere Davutpaşa orta mektebi türkçe muallimliğine tayin etti; bu vazifesi 1949 temmuzu sonlarından 1950 Eylûlüne kadar devam etti, bu tarihte Haydarpaşa Lisesi Edebiyat muallimliğine noklolundu, Haydarpaşa Lisesinde 1952 yılı mayısına kadar kaldı; 5 Mayıs 1952 de Ankarada Milliyetciler Derneğinde tertiplediği bir toplantıda “Devletimizin kuruluşu” mevzuu üzerinde verdiği konferans üzerine maaşını Haydarpaşa Lisesi kadrosundan almak üzere tekrar Süleymaniye kütüphanesinde vazifelendirildi; 1959 yılı eylûlünde bu kütüphanedeki vazifesinde bulunuyordu. Hüseyin Nihâl Atsız Türk Tarihi üzerinde sağlam bilgi sahibidir. Bu yolda merhum Doktor Riza Nûr ile çok yakın bir dostluğu olmuş, mücadeleci ruh yakınlığı da olduğundai Riza Nûr, Nihâl Atsıza manevî bir baba sevgisiyle bağlanmıştır. Aşağıdaki koşma şiir diline bir örnektir: Dumanlı gözlerim bir hayal arar Tan vakti ufukta güneş yanmadan Her güzel dakikam geçer çabucak Tadını içip de gönül kanmadan Benim de çok tatlı bir dünüm vardı Bir elâ gözleri süzgünüm vardı Ömrümde bir gecem bir günüm vardı Onu da usandım artık anmadan Gün olur ufuklar gönlümü sıkar Gün olur ki gönlüm âhımdan bıkar Şu yollar hep ayni gurbete çıkar Bir pınar başında durup konmadan Ömründe gülmedin, rahat bulmadın Ölsen de nola ki anılmaz adın Hey Atsız yirmi beş yılda kocadın Başında saçların beyazlanmadan. Bu koşmayı 1930 da yazmıştı. 1959 da saçları da ağarmıştı, Ama hâlâ başı dimdikti. Mücadelelerinde çok sert bir kaleme sahip olan Atsız, mürit duygularının heyecanı ile haksız hücumlarda da bulunmuştur. Fakat bir hakikattir ki ismi memleketimizin namuskâr evlâdlarından biri olarak unutulmıyacaktır. Nihal Atsız (Resim: Behçet)