Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
ATMEYDANI
Eski Umumî Hapishane ve Tapu konağı ile Yüksek Ticaret Mektebi ve Sultanahmed Camii arasındaki meydan ki, halk ağzında camiye nisbetle Sultanahmed meydanı denilir.
Bir ihtilâllere, ayaklanmalara, siyasî toplantılara, mitinglere sahne olmuş tarihi çok zengin bir yerdir (B.: Atmeydanı vak’ası, Vak’ayi Hayriye, Sultanahmed Mitingi). Bizans devrinde, Hippodrom’un yeridir ki türkçe karşılığı Atmeydanı, en güzel bir isimdir. Dikilitaş, örme sütun, burmalı sütun ve Alman çeşmesi bu meydanın ortasında sıralanmıştır. (Bütün bu isimlere bakınız). Bu satırların yazıldığı sırada, ortasında park adını taşıyan bir yeşil saha mevcut ise de, aslında Büyükşehre lâyık bir halk bahçesi dahi denilemiyecek kadar bakımsız ve muhakkak ki, küçüktür. Boyu 300 metre, eni 75 metre kadardır. Fetihten sonra Türk binicilerine bir talim meydanı olmuştu; cirid oyunları burada oynanırdı.
On yedinci asrın büyük şairi Şeyhülislâm Yahya Efendi, nefis bir gazelinde Atmeydanını şöyle tasvir ediyor:
Semendi nâz ile yüğrük civanlar seyre çıksunlar
Pür olsun hûblerle Atmeydanı Stanbulun
Bu si’rin hak budur Yahyâ ki gayet bînazîr oldu
Pesend eylerse lâik ehli irfanı Stanbulun
On sekizinci asrın büyük şairi Nedim de, Üçüncü Ahmede sunduğu bir bayram tebriki kasıdesinde:
Binüb sad izzü nâz ile semendi şûh reftâre
Güzell...
⇓ Read more...
Eski Umumî Hapishane ve Tapu konağı ile Yüksek Ticaret Mektebi ve Sultanahmed Camii arasındaki meydan ki, halk ağzında camiye nisbetle Sultanahmed meydanı denilir.
Bir ihtilâllere, ayaklanmalara, siyasî toplantılara, mitinglere sahne olmuş tarihi çok zengin bir yerdir (B.: Atmeydanı vak’ası, Vak’ayi Hayriye, Sultanahmed Mitingi). Bizans devrinde, Hippodrom’un yeridir ki türkçe karşılığı Atmeydanı, en güzel bir isimdir. Dikilitaş, örme sütun, burmalı sütun ve Alman çeşmesi bu meydanın ortasında sıralanmıştır. (Bütün bu isimlere bakınız). Bu satırların yazıldığı sırada, ortasında park adını taşıyan bir yeşil saha mevcut ise de, aslında Büyükşehre lâyık bir halk bahçesi dahi denilemiyecek kadar bakımsız ve muhakkak ki, küçüktür. Boyu 300 metre, eni 75 metre kadardır. Fetihten sonra Türk binicilerine bir talim meydanı olmuştu; cirid oyunları burada oynanırdı.
On yedinci asrın büyük şairi Şeyhülislâm Yahya Efendi, nefis bir gazelinde Atmeydanını şöyle tasvir ediyor:
Semendi nâz ile yüğrük civanlar seyre çıksunlar
Pür olsun hûblerle Atmeydanı Stanbulun
Bu si’rin hak budur Yahyâ ki gayet bînazîr oldu
Pesend eylerse lâik ehli irfanı Stanbulun
On sekizinci asrın büyük şairi Nedim de, Üçüncü Ahmede sunduğu bir bayram tebriki kasıdesinde:
Binüb sad izzü nâz ile semendi şûh reftâre
Güzeller Atmeydanında alur şimdi meydanı
diyor. Bu şiirler pek aydın olarak gösterir ki, Atmeydanı, asırlar boyunca İstanbulun en şenlikli bayram yerlerinden biri olmuştur. Nedimin muasırlarından, İstanbulda İngiliz elçisinin zevcesi olarak bulunmuş bir İngiliz edibesi, Laydi Montague, Londradaki muhibbelerinden bir Kontes P*** ye gönderdiği mektupta: “En zarif meydanlarımız Atmeydaniyle kabili kıyas olamaz” diyor ki, bu cümle, Atmeydanının on sekizinci asır başındaki güzelliğini tahlil etmek için kuvvetli bir vesikadır.
Evliya Çelebi ise, Atmeydanını “İstanbul içre temaşagâh olan” yerlerin başında kaydediyor.
On altıncı asırda Kanunî Süleyman devrinde büyük saray düğünlerinin eğlenceleri bu meydanda yapılmıştı. On altıncı asrın İbrahim Paşa sarayı ve Sokullu Mehmed Paşa sarayı gibi en muazzam ve muhteşem vezir sarayları bu meydanda nâzır idi. On yedinci asır başlarında Sultanahmed Camii yapılıncaya kadar Atmeydanının bugünkü sahasından çok daha geniş olduğu muhakkaktır (B.: Sultanahmed Meydanı).
Abdülmecid zamanında Atmeydanı
(Resim: W.H. Bartlett’den Sabiha Bozcalı eli ile)
Abdülâziz zamanında Atmeydanı
(Resim: C. Biseo’dan Saliha Bozcalı eli ile)
Kanunî Sultan Süleyman devrinde Atmeydanı düğününde Çanak yağması
(Halûk Y. Şehsüvaroğlunun "Asırlar boyunca İstanbul" eserindeki minyatür kopyası)
Theme
Location
Contributor
Sabiha Bozcalı
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM030133
Theme
Location
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Contributor
Sabiha Bozcalı
Description
Volume 3, pages 1268E1, 1315-1316
Note
Image: volume 3, pages 1268E1, 1314, 1315
See Also Note
B.: Atmeydanı vak’ası, Vak’ayi Hayriye, Sultanahmed Mitingi; B.: Sultanahmed Meydanı
Theme
Location
Contributor
Sabiha Bozcalı
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.