Enderûnu Hümâyunda Seferli Koğuşunun zülüflü ağaları arasından seçilir, yetiştirilir idi (B.: Enderûnu Hümâyun; Seferli Koğuşu; Zülüflü Ağalar); 20 ile 30 yaş arasında 30 nefer genc idi; aynı zamanda berberlik de yapdıkları için “Berber ağalar” diye de...

Arabca “el ile sürtme oğuşdurma” anlamında “delk” kökünden yapılmış türkçe isim: “Hamamda vücûdu, kese ve sabun sürerek yıkayan, vücûdu oğuşduran uşak”; Osmanlı saraylarının husûsî hamamlarında bu işle görevli gencler de “dellâk” adını taşımış olmakla ...

Onyedinci asır ortasında İstanbulda “Sundür” denilen çökure benzer dört demir telli bir kürd sazını çalmada hüner sâhibi bir sâzende ayak takımından biri olup hammal ırgad makuulesinin toplandığı yerlerde dolaşarak geçindiği tahmin olunur; hayatı hakkı...

Geçen asır sonlarında İstanbulun zararsız delilerinden; şehzâdelerden birinin saraylılarından olduğu söylenirdi, efendiden bir adama çırak çıkarılmış, kaynanası ile geçinememiş, o kadından gördüğü türlü cefâ üzerine de bir oynatarak sokağa fırlamış, çı...

Muharrir, bilhassa Balkan memleketleri ve meseleleri üzerinde çok geniş bilgisi olan bir aydın adam; duygulu, zarif, feragatli, çalışkan, filosof, rind ,türlü mihnet çekmiş, kimseye minnet etmemiş “geçme nâmerd köprüsünden koaparsın su seni” diyenlerde...

Üsküdarlı Halk şâiri Âşık Râzinin anlatdığına göre 1313 (1895-1896) de Kasımpaşa İskelesinde yaşı yetmişi aşmış bir kayıkcı, Râzinin tâbiri ile “denize kürek çalmada delikanlılara meydan okur, koçan gibi bir laz”; o yaşda “cami yıkılmış, mihrap durur” ...

(Adının okunuşu Jak Dölil) XVIII. asır ile XX. asır başlarında yaşamış şâir bir fransız râhibi; fransız edebiyatında romantiklerin öncülerinden biri bilinir; 1738 de Aigueperse’de doğdu, 1813 de Paris’de öldü; şiirleri “les Jardins”, “l’Hamme des ehamp...

Boğaziçinde Kuzguncuk’un sokaklarından; 1934 Belediye Şehir Rehberine göre, köyün gerilerinde Baba Nakkaş Sokağı ile Tomrukağası sokağı arasında uzanır (Pafta 27); yerine gidilip bu satırların yazıldığı sıradaki durumu tesbit edilemedi (Şubat 1965).

“Kanı kaynayan genc” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lügâtı); bulûğ çağından 25 yaşına kadar en cevvâl, en ateşli, güzelliğinin en revnaklı devresinde genc erkek. Divan Edebiyatında, hiç tereddüt etmeden, serâpâ delikanlı güzelliği, nahveti, gurûru, nazı, c...

Bayazıdda Kalenderhâne Mahallesi sokaklarından; Dede efendi Caddesi ile Cüceçeşmesi Sokağı arasında iki dirsekli bir sokak olub Karavana Sokağı ile kavuşağı vardır (1934 Belediye Şehir Rehberi, Pafta 4/50). İki araba geçecek genişlikde, kabataş döşeli ...

On yedinci asır ortalarında “Sundür” denilen Çöküre benzer dört demir telli bir kurd sazını çalmada hüner sâhibi bir sâzende; ayak takımından birisi olup hammal ırgad makulesi’nin toplandığı yerlerde dolaşarak geçindiği tahmin olunur; hayatı hakkında b...

On yedinci asrın ortasında İstanbulda “Sundür” denilen çöküre benzer dört demir telli bir kınd sazını çalınada hüner sâbi bir sazende; ayak takımından biri olup hammal ırgad makulesi’nin toplandığı yerlerde dolaşup geçindiği tahmin olunur; hayatı hakkı...

Timarhânelerde delilere giydirilen ve delinin etrâfındakilere elleri ile tecâvüzüne mâni olan gaayet kalın bezden yapılmış, kolsuz, baştan geçirilir, kollar içerde kalır, etekleri yere kadar uzun, belden kuşakla bağlanır bir gömlek.

Ünlü aktör; 1899 da İstanbulda doğdu; emekli yüzbaşı İhsan Bey adında bir zâtın oğludur, annesinin adı Hüsniye Hanımdır; Toptaşı Askerî Rüşdiyesinde, Üsküdar Ortaokulunda ve Deniz Okulunda okudu. Tiyatroya olan aşkı okul temsillerinde aldığı rollerle b...

On altıncı asrın ilk yarısında yaşamış ve İstanbulda Delibirâder lakabı ile tanınmış ünlü şâir Bursalı Gazâlî’nin Beşiktaşda hayır eseri zâviyesinin civarında yapdırdığı bir çarşı hamamıdır (B.: Gazâlî Mescidi; Gazâlî, Bursalı). Gaayetle keyf ehli, zev...

Operet sanatkârı, Unlü sahne sanatkârı İbrahim Delidenizin zevcesi; 1920 de İstanbulda doğdu, babası Mehmed Fâik Bey, annesi hollandalı Jarephine (Fernamdez) Hanımdır; Roterdam Gıjmnesium’da okudu (1935); kimya tahsil etti, kısa bir müddet Sümerbank De...

On yedinci asır ortasında İstanbul âyan ve eşrafından bir zâtın lakabı; asıl adı Ahmet Ağadır; fakat adı unutulmuş gibi dâimâ lakabı ile anılır. Ayak takımı içinden sürüb çıkmış, yükselmiş idi; çocukluğunda, ilk gencliğinde yalın ayakla, yarım pabuçla ...

Gazeteci, muharrir; çağdaş İstanbul basınının seçkin ve pek kibar bir sîmâsı; 1904 de Şarkîkarahisarda doğdu, Samsun reji başmüdürü Osman Refik Beyin oğludur; âilenin tek evlâdı olduğu için nazlı büyütülmüş, akran ve emsâli içinde, daha çocukluk çağınd...

Azgın, câniyâne tecâvüzleri olmayan delileri İstanbullular, islâmiyetin şefkat kaynağından gelen duygunun altında gaayetle hoş tutmuş, hattâ halkın büyük bir kısmı onların hâlinde ilâhi bir cezbe görerek birbirini tutmaz sözlerine, çıkardıkları acâib s...

“Batı türkcesinde sıfat; aklını kaybetmiş, mecnun, çılgın, kaçık” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lûgâtı). İstanbulun günlük sohbet ağzında deli sıfatı üzerine pek çok darbı memesel kullanılır ki aşağıdaki darbı meselleri Büyük Türk Lügatından alıyoruz : —...

(Fransızca olan ismin o dilde yazılışı “Dégustation”; yemekde çeşniye bakış, müskirâtın cins ve kıymetinin taüini, yemek ve içkiye tad verme anlamlarındadır). Beyoğlunda İstiklâl Caddesi üzerinde 170 kapu numaralı lokanta, Çiçek Pasajının köşesindedir....

Fâtih İlçesinin merkez bucağının İskenderpaşa Mahallesi sokaklarından, Bâlipaşa Caddesi ile Sofular Caddesi arasında uzanır; Havlucu Feyzullah Efendi Sokağı( Hacı Sâlih Sokağı ile dört yol ağzı yaparak kesişir; iki araba geçecek genişlikde, paket taşı ...

Kadıköyünde Yeldeğirmeni denilen semtde İzzetdin Sokağı ile Uzunhâfız Sokağı arasındadir, iki sokak üzerinde çift kapuludur, İzzetdin Sokağındaki kapusu 65, Uzunhâfız Sokağındaki kapusu da 74 kapu numaralarını taşır. 1890 senesinde bu semtin mûsevî cem...

Boğaz içinde Çubuklunun sokaklarından; 1934 Belediye Şehir Rehberine göre gaz depoları tarafından bir sokak (Pafta 25). Yerini gidip bu satırların yazıldığı sıradaki durumu tesbit edilemedi (şubat 1965).