Gazeteci, muharrir; çağdaş İstanbul basınının seçkin ve pek kibar bir sîmâsı; 1904 de Şarkîkarahisarda doğdu, Samsun reji başmüdürü Osman Refik Beyin oğludur; âilenin tek evlâdı olduğu için nazlı büyütülmüş, akran ve emsâli içinde, daha çocukluk çağından vekaarı ve terbiyesi ile muhitinde sevilen insan olmuşdu. Yazıya, edebiyata mekteb sıralarında iken ilgi gösterdi, Tokad İdâdisine devam ederken hikâyeler yazmaya başladı, idâdiyi bitirince babasından izin alarak gazeteciliğe başlamak üzere İstanbula geldi; ve meslek hayatına 1927 yılında Siird mebusu Mahmud Beyin idâresinde intişar etmekde olan Milliyet Gazetesinde muhâbirlikle başladı; uzunca bir zaman bu gazetenin polis ve adliye istihbâratında çalışdı, Milliyet ile beraber aynı müessesenin akşam gazetesi olarak çıkardığı “Politika” da çalışdı. O zamanlar gazetecilikden elde edilen kazanclar azdı; gencleri gazeteciliğe bağlıyan kazanç kaygusu değil, mesleğin asâleti, asîl câzibesi idi; İstanbul gazetelerinin hepsi, gün görmüş, bilgili, edebiyatımızda şöhret almış kalem sâhibleri ile birer akademik mahfil hâlinde idi, gencleri mesleğe bağlayan kuvvetlerden biri de bu atmosferdi. Refah içinde büyümüş Cemal Refik gazetecilikde geçimini gereği gibi temin edemediğinden, bir çok arkadaşları gibi aynı zamanda bir rum ilk okulunda tür...

Gazeteci, muharrir; çağdaş İstanbul basınının seçkin ve pek kibar bir sîmâsı; 1904 de Şarkîkarahisarda doğdu, Samsun reji başmüdürü Osman Refik Beyin oğludur; âilenin tek evlâdı olduğu için nazlı büyütülmüş, akran ve emsâli içinde, daha çocukluk çağından vekaarı ve terbiyesi ile muhitinde sevilen insan olmuşdu. Yazıya, edebiyata mekteb sıralarında iken ilgi gösterdi, Tokad İdâdisine devam ederken hikâyeler yazmaya başladı, idâdiyi bitirince babasından izin alarak gazeteciliğe başlamak üzere İstanbula geldi; ve meslek hayatına 1927 yılında Siird mebusu Mahmud Beyin idâresinde intişar etmekde olan Milliyet Gazetesinde muhâbirlikle başladı; uzunca bir zaman bu gazetenin polis ve adliye istihbâratında çalışdı, Milliyet ile beraber aynı müessesenin akşam gazetesi olarak çıkardığı “Politika” da çalışdı. O zamanlar gazetecilikden elde edilen kazanclar azdı; gencleri gazeteciliğe bağlıyan kazanç kaygusu değil, mesleğin asâleti, asîl câzibesi idi; İstanbul gazetelerinin hepsi, gün görmüş, bilgili, edebiyatımızda şöhret almış kalem sâhibleri ile birer akademik mahfil hâlinde idi, gencleri mesleğe bağlayan kuvvetlerden biri de bu atmosferdi. Refah içinde büyümüş Cemal Refik gazetecilikde geçimini gereği gibi temin edemediğinden, bir çok arkadaşları gibi aynı zamanda bir rum ilk okulunda türkçe muallimliği yapdı. Uzunca bir zaman İstanbulda pansiyon hayatı yaşamışlar, fakat bu hayatı gaayetle mazbut geçmişdir, koca şehir içinde Cemal Refiki bulmak çok kolay olurdu, ya gazetesinde, ya işinin başında, ya pansiyonunda; akşam, meşhur tâbiri ile eğer “vakti kerâhet” ise, Sirkecide Sarafimin meşhur meyhanesinde olurdu. Sarafimin meyhânesi, bir tabak pilâkisi ve bir kaç kırmızı turpdan mezesi ile beraber bir kadeh rakı 7,5 kuruşa içilen bir gazeteciler kulübü hâlinde idi. Bir müddet sonra Akşam Gazetesine intisab etti ve artık bütün ömrü, emeği bu gazetede geçdi. 1933 de Akşamda “İstanbul Hayatı” başlığı altında günlük fıkra muharriri oldu; aynı zamanda “Mahkemeler” başlığı altında skeç röportajları yazmaya başladı; bu röportajlar, yazarın hakiki hayatdan alıp pek tipik bir hüviyet verdiği “Kasketli Delikanlı” adını taşıyan kahraman ile o kadar beğenildi ve tutuldu ki bütün İstanbul gazeteleri “Adliyede”, “Adliye koridorlarında” gibi başlıklarla muharrirlerine aynı tarzda yazdırmaya başladılar. Annesini ve babasını kaybettikden sonra yapa yalnız kalmışdı. 1942 de Fatihde babasından kalmış bir apartmanını, kiracı gaaileleri ile uğraşamadığı için satmak mecbûriyetinde kaldı; bu satışdan aldığı paranın bir kısmı ile “Olay” isimlii edebî bir mecmuâ çıkardı; devrinin pek güzel bir mecmuası olan Olay, sâhibinin, kibar ve cömerd olması dolayısı ile çok masraflı mecma oldu, ancak üç yıl devam edebildi ve “zararın neresinden döndülürse kâr dır” hikmetine uyularak kapatıldı. Cemal Refik bir ara, hayatında maddî desteği olan apartmandan kalma son toplu parası bir mizah gazetesine fâizsiz ödünc sermâye olarak koydu, ve maalesef o para bu dostâne yardımda kayboldu, ve Cemal Refik çelebi sessizliği ile büyük üzüntüsünü yakın dostlarına açmakdan dahi hicab duydu, fakat sihhatini kaybetti (1957-1958) arasında Akşam Gazetesinin yeni ellere geçmesi ve yazı kadrosunun gençleşmesi dolayısı ile yirmi dört yıldan beri ömrünü harcadığı bu gazeteden çıkarılması ikinci ağır bir darbe oldu. 1 Ekim 1959 günü öğleden sonra evine gelir gelmez şiddetli bir sancı hissetti. Mecidiye Köyünden çağırılan genç bir doktor hastalığı teşhis edemedi, karın nâhiyesinde olan sancıyı dindirmek için bir takım iğneler yapdı, fayda vermedi; ertesi gün aynı doktor, bir münevverin hayatına mal olacak af edilmez ağır hâtasını anlayarak bir cankurtaran çağırıb hastayı ameliyat için hastahâneye kaldırmak istedi, ve Cemal Refik cankurtaran arabasında, tahammülü güç ızdıraplar içinde vefat etti : Uç defâ evlenmişdi; âile saadetini ancak üçüncü zevcesinde bulabilmiş idi; ilk karısından Gündüz adında bir oğlu olmuşdur. Akşam Gazetesinde “Kumrular” isimli bir romanı tefrika edilmişdir. “Mahkemeler” başlıklı röportaj yazıları da kitap hâlinde toplanmışdır. Necmi ERKMEN