Mâdeni parada kırkık yâhud âyârı bozuk, dolayısı ile kıymeti düşük akçe; 1651 ihtilâli mütegallibe yeniçeri ağaları ile yardakcılarının asker ulûfesini çürük akçe ile dağıtarak sağ akçe ile olan farkı ihtilâs etmeleri yüzünden çıkmışdır. Aldanub dime ...

Çöplük, süprüntü yerleri, çukurları. Köhne gemilerin bozulup enkâzı satılmak üzere son çekilip bağlandıkları yerlere de bu isim verilir. Haliçde biri Hasköy kıyısında, biri de Azabkapusu önünde iki gemi çürüklüğü vardır.

Akar sular için, dökülür iken vücuda getirdiği çubuğun kalınlık esasına göre tesbit edilmiş bir ölçü sisteminin eczâsından birinin adı; bu sistemin cedveli şudur: 1 Lüle = 4 Kamış 1 Kamış = 2 Masura 1 Masura = 4 Çuvaldız 1 Çuvaldız = 2 Hilâl 1 Hilâl =...

“1 — Hayat cevherini kaybetmiş, kokmuş, bozulmuş canlı varlık; 2 — Güvenilmez söz; 3 — Bir şiddet, darbe eseri olarak vücudun herhangi bir yerinde kalmış karaltı.” (Türk Lûgatı). Eski İstanbulun gizli fuhuş hayatında çürük önemli bir yer alır; bilhassa...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre (Pafta 25) Boğaziçinde Anadoluhisarının Yenimahalle semti sokaklarından, Yenimahalle - Kandilli yolu ile Göksu Caddesi arasında uzanır; yerine gidilip şu satırların yazıldığı sıradaki durumu tesbit edilemedi (1964).

Çuval dikmeye mahsus geniş kulaklı, iri ve kalın ve ucu hafifce iğri dikiş iğnesi; “birisine bir fenalık, kötülük yapmadan onun küçücüğünün kendine yapıldığını düşün!...” anlamında : “İğneyi kendine batır, sonra çuvaldızı başkasına...” diye İstanbul ağ...

İstanbul sularının yenmeyen balıklarından; kıyıya yakın, sığlık yerlerde, denize çakılmış iskele kazıkları etrafında, rıhtım kayaları aralarında yaşar, dolaşır, eti beyazdır, fakat âdidir, yenmez; çuçür balığı da denilir ve çeşidleri pek çokdur, fakat ...

Halk ağzı deyim, esvab ve mal kıymeti bilmez derbeder serseri”, “sebatsız, dönek” anlamlarında kullanılır; misâller: Mahalle kahvesinde mahallenin derbeder, serseri tanınmış bir genci üzerine konuşulur: — Azizim, parana da yazık emeğine de, hırsızlığı ...

“Hububat, pirinç, şeker, un, kömür, sabun ve bunlara benzer şeyler koymağa mahsus okarak kaba yün, kınab veya pamuk dokumalardan yapılmış gaayet büyük torbanın adı” (Şemseddin Sâmi, Kaamûsu Türkî). Dilimize aynı anlamda farsca “Cuval” isminden alınmış,...

Ünlü musikişinas, bestekâr ve maestro; 1868 de Kumkapuda vefat etmiştir. Balıklı Ermeni Mezarlığında medfundur. Kirkor Çulhayan, Van’ın Aykestan köyünden dokuyucu (cüllah) Sahak adlı bir şahsın torunu ve gümrük memuru Simon Çulhayan’ın oğludur. 1876 da...

Meşhur, mâlum av kuşlarından; İstanbul kırlarında da avlanır, kış avıdır; hiç bir zaman bolluğa düşmez; etinin lezezti hemen bütün av kuşlarının üstündedir.

1880 de Kumkapuda bir meyhanede üç balıkçıyı tabanca ile yaraladıktan sonra balıkçı reislerinden Takfor Reisi bıçakla katleden Vanlı bir hammal ve tulumbacı; yirmi yıl kalebendliğe mahkûm olarak Sinop Zindanına gönderilmişdir. Yine Dikran isminde genç ...

Karagümrük Nâhiyesinin Beyceğiz Mahallesi ile Fener Nâhiyesine bağlı Kâtib Muslihiddin Mahallesi arasında sınır sokakdır; Mehmed Ağa Hamamı Sokağı ve Çilekeş Sokağı ile teşkil ettiği bir üç yol ağzı ile Çarşanba Değirmeni Sokağı arasında uzanır bir ara...

Halk ağzı deyim; durmadan fikir, karar, iş değişdiren adam; misâller: — Dün evet dedi, bugün hayır diyor.. — Bilmez misin çulhamekiğini, ona bel bağlanır mı? * Baba oğlundan bahseder: “Kerata çulha mekiği... yaş oldu otuz, hâlâ bir baltanın sapı değil....

Çulha tezgâhı yapıcıları; Evliya Çelebi XVII. asır ortasında 6 dükkânda işler 20 nefer sanatkâr olduklarını yazıyor. Bir tezgâh dededen toruna miras kalır; İstanbulda 6 tezgâh yapıcı sanatkârın bulunması, o devirde İstanbulda çulhacılığın ne kadar yayg...

1880 ile 1890 arasında Üsküdarda güzelliği ile meşhur çulha esnafından bir genç olup, yine Üsküdarlı kalender meşreb halk şâri Tophâne ketebesinden Âşık Râzi bu delikanlı şânında bir şarkı yazmışdır. Râzi’den dinlediğime göre asıl adı Cevdet yâhud Ceva...

İpekden, yünden, kıldan kumaş dokuyan; çulhalık yakın zamanlara kadar İstanbulun küçük el sanayiinin başında gelir, kenar mahallelerin birer katlı ahşab evceğizlerinin hemen hepsinde birer tezgâh bulunur, hele yazın, pencereler, kapular açık, sokakları...

Kalender meşreb şairler tarafından “Şehrengiz” adı verilen manzum risâlelerle medhedilen esnaf güzelleri arasında çulha civanlarına da rastlanır; şehrengiz yollu yazılmış ve “Hûbannâmei Nevedâ” adını taşıyan manzum mecmuada çulha civanı şu üç beyit ile...

Bu satırların yazıldığı tarihde İstanbulun içkili lokanta ve gazino garsonlarının pirî idi ve Ankara Caddesinde İstanbul Lokantasında çalışmakda idi; meslektaşları ve kendisini tanıyanlar arasında “Barba” diye meşhurdur. Anadolu rumlarındandır; 1878 de...

“Aslı arabca çül den bozma isim: kıldan örülmüş şey, kıldan at örtüsü; kaba kirli esvab; pelâspâre, yırtık dökük esvab” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lûgatı). Hakîmâne konuşmuş şâirler ile hâneberduş pırpırı nevcivanları övmek istemiş kalender şâirlerin k...

1) Hâneberduş pırpırılar argosunda yeni, yenice esvab, üstbaş düzmek; misâl: — Senin Mestâne çul değiştirmiş, pek apiko olmuş be!... — Bir koyun tüccarı yakaladı, sağıyor. — Sana haminto var mı? — Şıkırdım haracı yemem!... 2) Halk ağzı deyim, ayak takı...

1964 yılı nisan ayı içinde Beyoğlunda Çukur Sokakda bir gece sabaha karşı Beyoğlunun azılı sabıkalılarından Turgud Işık, yine azılı sabıkalılarından Ramazan Yüksel’i, kumarhâne dönüşünde 300 lira için yaptıkları çekişmede önce tabanca ile vurmuş, ve so...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre (Pafta 8, mahalle numarası 99) Haliç boyunda Ayakapu ile Fener arasını kaplayan Abdisübaşı Mahallesi sokaklarından, Ser halife Sokağı ile Miralay Nâzım bey Sokağı arasında uzanır, Gülçeşme Sokağı ile de bir kavuşağı v...