Yakın geçmişe kadar İstanbulun günlük hayatında önemli bir yeri olmuş bir misâfirlikdir; bilhassa motorlu nakil vasıtalarının ve hatta tramvayların bulunmadığı devirlerde, büyük şehir İstanbulun birbirinden uzak semtlerinde oturan akrabalar, yakın dost...

Tulumbacı ağzı deyimlerden; Yangınlarda ve bilhassa yangına giderken, semt veya mahalle yangın tulumbası sandıklarının, kısa fâsılalar ile birbirinin peşinden koşarak gelişinin halk tarafından yollar boyunca en rahat seyredildiği yerler; Galata ve Baya...

Geçen asrın ikinci yarısında yaşamış değerli bir halk şâiri; asıl adı ve doğum tarihi bilinmiyor; kendisini görmüş Hattat Hacı Nuri Efendi: “Ev bark sâhibi idi, Beşiktaş (Sinanpaşa) Camii civarında Dönme Mehmedin kahvehânesinin bir köşesinde arzuhalcil...

Gece tenha semtlerde ve bilhassa geç saatlerde sokaklarda adam çevirip soyan şerirler; bu gibi vak’aların çoğunda cinsî sapık bir kötü delikanlı soyguncular tarafından yem gibi kullanılır; kötü oğlan, herhangi bir yerde rastladığı avını; gece sokak fuh...

İstanbulda yüzyıllar boyunca gece sokağa çıkanlar hükûmetce hoş görülmemiş, hakikatde de gece sokağa çıkıp dolaşanların çoğu uygunsuz güruhundan olmuş, zâbıta kolları tarafından yakalandıkkları zaman da kolluklarda (karakollarda) falaka dayağından zind...

Beyoğlu kazasının Galata nâhiyesinin Kemankeş Kara Mustafa Paşa mahallesinin yollarından, Galata Mumnâne Caddesi ile Necâtibey Caddesi arasında uzanır, Alipaşa Medresesi Sokağı ile kavuşağı vardır (1934 Belediye Şehir Rehberi, pafta 15/133). Mumhâne ca...

Zamanımızda erkeklerden ve erkek çocuklardan gecelik entârisi giyen pek az kişi kalmışdır, onbinde bir diyebiliriz, erkek gecelik entârisinin yerini tamamen pijama almışdır; şimdi yalnız sünnet çocuklarına giydirilmektedir; halbuki yakın geçmişe kadar ...

Fetihden zamanımıza kadar, zaman zaman amansız fuhuş ve gece sokağa çıkma yasaklarına rağmen, ayak takımından uygunsuz adamlar geceleri sokaklarda, sokak boylarındaki virânelerde, kale duvarları kovuklarında, mezarlıklarda, yangın yerlerinde fâhişeleri...

En çok 35 yaşlarında iken esrar bulamamakdan gelen bir kriz ânında kendisini asarak intihar etmiş bir esrarkeş hâneberduş ve bir eski kaatil; hayatı, en derin sefâletin ve tahammülü güç ızdırabların, ve ayak takımı arasındaki sapık alâkaların ve yoğun ...

“İmar nizâmına aykırı olarak başkalarına ait, özellikle kamuya, millete ait arsalar üzerinde bir gecede yapılan derme çatma meskenlere verilmiş isim; böyle meskenler yapımı İkinci Dünya Harbinden önce Ankara’da başlamış, İkinci Dünya Harbi içinde ve ha...

1960 ile 1966 arasında, Anadoludan türlü yollarla kaçırdıkları 15 - 19 yaş arasındaki erkek çocuklarını, ırzlarına tecâcüzle kirlettikden, ahlâk cevherlerini gereği gibi yok ettikden sonra tâlim ile hırsız yoluna atan ve o çocukların elleri ile Beşikta...

1965 yılında Fatih ve civarında faaliyetde bulunmuş ikisi oğlan ikisi kız dört kişilik bir hırsız çetesi; Çarşanbada oturan gençler Cebbar Güneş ile 14 yaşındaki sevgilisi Sabahat Tükenmez ve Mehmet Aydın ile 15 yaşındaki sevgilisi Fatma Eyüp isimlerin...

1940 etrafında 85 yaşlarında ölmüş bir bahriyeli; ömrü donanmamızın ilk buharlı zırhlılarında ateşcilik ve makinistlikle geçmişdir. Tersânede “Tatar Selim” diye anılırdı; o devrin bütün bahriyelileri gibi gençliğinde türlü haşarılıklar yapmış, gaca ve ...

Yüzyıllar boyunca İstanbul’da gece hırsızlarından dâima korkulmuşdur; hepsi ‘bekâr uşağı ayak takımından, gözü pek ve pençeli genç adamlar olup, tabanca tedâriki gaayet güç ve paraya bağlı olduğundan bıçakla silâhlanmış, girdikleri evlerde veya dükkânl...

“Yirmi dört saatlik günün karanlık kısmı, iklimimizde mevsime göre uzar, kısalır” (Şemseddin Sâmi, Kaamûsi Türkî). İstanbul ağzında Gece kelimesi ile deyimler vardır: Gecekuşu: “Puhu” denilen kuş, fakat mecâzen geceleri pek az uyuyan kimse, geceyi uyan...

İstanbul sokaklarının sokak fenerleri ile aydınlatılmadığı devirlerde, gece sokağa çıkma zorunda kalanlar, birer el feneri alırlar, birkaç adımda bir de hızlıca ve zorâki öksürürlerdi ve o öksürüğe hırsız kaçıran öksürüğü denilirdi.

“Gebe; karnında bulunan kadın yahud dişi hayvan” (Ş. Sami, Kaamûsi Türkî). Yakın zamanlara kadar İstanbul’da orta ve kibar tabaka kadınları gebeliklerini hissettikleri zaman gurur ve iftiharla karışık bir hicab duyarlardı; eğer fark etmemişlerse, kocal...

Beyoğlu ilçesinin merkez nâhiyesinin Kalyoncu Kolluğu Mahallesi yollarından, Kurtdereli sokağı ile Fahir sokağı arasındadır (1934 Belediye Şehir Rehberi, pafta 14/145). Kurtdereli sokağı tarafından gelindiğine göre bir araba rahat geçecek genişlikde ka...

Dünyada aşırı, ölçüsüz nüfus artmasını önlemek için yapılmış bir tıbbî müstahzar; 1963 yılında her tarafda günün meselesi olmuş bu hapların tıbbî ve sosyal yönden mütaleası bu İstanbul Ansiklopedisinin konusu dışındadır. Fakat “Gebeliği önleme hapları ...

Zamanımızda İstanbul’da gaz sobaları son derecede yaygındır. Elbet ki sebebi ihmal ve dikkatsizlik, gaz sobalarının infilâkları can kaybına varan facialara sebeb olmaktadır ve günlük gazetelerde ibret vermesi gereken vak’alar olarak yayınlanmışdır. Bak...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre yukarı boğazda Anadolu yakasında Beykoz’un Yalıköy semti yollarından, Duhânızâde sokağı ile Yalıköy Çayır sokağı (Beykoz Çayırına giden cadde) arasında uzanır, Gaziyunus aralığı ile kavuşağı vardır (1934 Belediye Şehi...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre yukarı boğazın Anadolu yakasında Beykoz’un Yalıköy semti yollarından; bir başı deniz kıyısında sona eren Motorcu çıkmazı bu sokak üzerindedir. Yerine gidilip bu satırların yazıldığı sıradaki durumu (kasım 1972) tesbit...

Eminönü ilçesinin Alemdar nâhiyesinin Molla Fenârî mahallesi yollarından; Alibaba Türbesi Sokağı ile Türbedar sokağı arasında uzanır, Mengene sokağı ile de kavuşağı vardır (1934 Belediye Şehir Rehberi, pafta 2/13). Türbedar sokağı tarafından gelindiğin...