551-575 / 992
Ansiklopedi

ÂMİD VAPURU (31 Numaralı)
Şirketi Hayriyenin eski vapurlarından, İngilterede yaptırılıp (Rumî 1287) 1873 de hizmete girmiş, yandan çarklı (padil) bir vapur olup makinesi 32 beygir kuvvetinde idi, 28, 29, ve 30 numaralı Meymenet, Nüzhet ve Refet vapurlariyle ayni tipte idi. Bu d...
Ansiklopedi

ÂMEDİ KALEMİ
Babıâlide, Sadırazamlık makamı emrinde bir kalem idi; Sadırâzamlar tarafından Padişaha gönderilen telhisler, arzlar bu kalemde yazılıp sicile geçirilir, Padişahlardan Sadırâzama gelen hattıhümâyunlar da bu kalemde saklanırdı. Kalemin şefine Âmedci, Âme...
Ansiklopedi

ÂMEDCİ, ÂMEDCİBEY
İmparatorluk devrinde, Babıâlide, Sadâret makamı emrinde Âmedi kaleminin şefi; bu zata Âmedii divanı hümâyun da denilirdi (B. : Âmedi Kalemi).
Ansiklopedi

AMCABEY MECMUASI
İstanbul fikir ve sanat âleminin şanına lâyık serâpâ nezâhet ve zarâfet mahsulü edebî ve siyasî bir mizah mecmuasıdır; ki büyük hürmorist Cemal Nadir Güler tarafından çıkarılmış, fakat ne kadar yazıktır ki ömrü pek kısa olmuş, eserin kıymetini ve sahib...
Ansiklopedi

AMCABEY
Karikatürist Cemal Nadir Güler’in yarattığı muhayyel İstanbullu bir mizah tipidir. İlk defa 17 Ağustos 1929 günü Akşam gazetesinin üçüncü sahifesinde görülmüştür. Beş renkten meydana gelen ve “Amcabete göre...” başlığı altında, beş ayrı sahneyi canland...
Ansiklopedi

AMATÖR
İstanbulda çıkan, zevk ve merak sahiplerine hitabeder bir mecmuadır. İlk sayısı 1 Ekim 1944 tarihinde çıktı. Sahibi ve neşriyat müdürü muharrir Rakım Çalapala’dır. Bu mecmuanın neşre başladığı tarihe kadar daha çok çocuk gazeteciliği, mizah tiyatro ve ...
Ansiklopedi

AMASYAN (Agop Efendi)
Meşhur bir Ermeni ziraatçı ve Devlet adamıdır. 25 Mayıs 1825 de Amasya’da doğmuş ve 1895 yılı Ekim ayında Marsilya’da vefat etmiştir. Serkis Ağa isimli yüksek aileden bir şahsın oğludur.
İlk tahsilini Üsküdardaki eski Cemaran mektebinde yaptı, sonra Pa...
Ansiklopedi

AMARANOTZ PÜZANTYAN = Bizans’ın sayfiye yeri
Venedik Mıhitarist rahiplerinden meşhur Ermeni tarihçi ve coğrafyacısı, Lukas İnciciyan’ın (1758-1833), 1794 de Venedik’de tabedilen Boğaziçi hakkında mühim bir eseridir. Müellif, Ermeni harf ve rakkamların taşıyan 3-9 cu sihifeleri işgal eden önsözünd...
Ansiklopedi

AMALYA (Küçük)
İkinci Abdülhamid devrinin bu ismi taşıyan iki namlı aktrisi - kantocusundan biri ve genci; Galatada Tophâne Caddesinde Amerikan Tiyatrosunun yıldızı idi; Galata tiyatrolarının aktörlerinden Todori’nin de karısıydı. Yüzü tatarımsı, fıkırdak, gençliğind...
Ansiklopedi

AMANULLAH HAN
Afganistan Kıralı; 1892 de doğmuştur, hükümdarlığı 1919 ile 1928 arasında dokuz yıl sürmüştür; 1921 de Hindistandaki İngiliz hükmetine Afganistanın kesin bağımstzlığını silâh kuvveti ile kabul ettirmiş, fakat milletinin garblılaşması için giriştiği ink...
Ansiklopedi

AMALYA (Büyük)
İkinci Abdülhamid devrinin bu ismi taşıyan iki namlı aktrisi kantocusundan biri ve yaşlısı; ilk defa Pirinççi gazinosunda bir hânende olarak görünmüştü. Sonra bir yangında harap olan Kuşlu Tiyatrosunun sahnesinde bir kanto yıldızı oldu.
Ahmed Rasim’in ...
Ansiklopedi

ÂMA ÇIKMAZI
Galatanın Emekyemez mahallesinde; bu mahalleyi Arabcamii mahallesinden ayıran Tersane caddesi üzerinde ve caddenin Çeşmemeydanı başındadır; iki araba geçebilecek kadar geniş ve paket taşı döşelidir. Caddeden girildiğine göre sol köşede beş katlı büyük ...
Ansiklopedi

AMAÇ (Ekrem)
Avukat, mâliyeci, Büyük Millet Meclisinin sekizinci devresinde İstanbul millet vekili; 10 mart 1914 de Mağnisada doğdu, tahsilini İstanbul Erkek Lisesi ile İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde yaptı; maliyeye intisab ile malmüdürü, tahakkuk, şefi, ...
Ansiklopedi

ALYON SOKAĞI
Beyoğlunda Ağacamii karşısındaki Ahududu sokağının eski adı ki, Abdülmecid devrinin namlı bankerlerinden Antoine Alion’un adına niseble konulmuştu (B: : Alion, Antoine).
Ansiklopedi

ALYON KADAR ZENGİN
İmparatorluğun son devrinde İstanbulda, halk ağzında herhangi bir zatın çok zengin olduğunu belirtmek için kullnılan bir tâbirdi, bazan da: “Alyon kalyon bir adamdır” denilirdi; ki bu Alyon adı, Abdülmecid ve Abdülâziz devirlerinin İstanbulda tavattun ...
Ansiklopedi

ALYANAKYAN (Yetvart)
Bir Ermeni antikacı ve muharrirdir. İstanbul’un âbidâtı ve bu meyanda bilhassa camileri ve kiliseleri hakkında yerli Ermeni basınında neşrettiği kıymetli tetkik yazıları ile tanınmıştır. 1946 sıralarında ölmüştür. Oğlu, pul koleksiyoncusu Vahan Alyanak...
Ansiklopedi

ALUS (Sermed Muhtar)
Büyük muharrir; eserlerinde, İmparatorluğun son asrındaki İstanbul hayatından zengin sahneler nakleden velud bir kalem ve ancak kendisine yakışan şirin, rindâna ve kalenderâne, taklit edilemez bir üslûp sahibi; İstanbul Ansiklopedisinin, kıymetli notla...
Ansiklopedi

ALTUN YOL
Topkapı Sarayının hareminde bir koridorun adıdır; iki tarafı nefis çinilerle süslü olan koridora bu ismin ne münasebetle verildiği bilinmiyor. Alemdar Mustafa Paşanın Üçüncü Sultan Selimi tahtına çıkarmak için sarayı bastığı gün, sarayda padişah Dördün...
Ansiklopedi

ALTUN VOLİSİ
Beşiktaş ile Dolmabahçe arasında bir Voli yeridir, eski balıkçılar an’anesinde: Yüzde altı aidat ile Beşiktaş, Fındıklı, Sarıyer, Büyükdere ve Rumelikavağı kancabaş ıgrıb ve manyat kayıkları avlanırdı; bu kayıklar olmadığı zaman sair yerlerin ıgrıb ve ...
Ansiklopedi

ALTUN VE GÜMÜŞ EŞYA YASAĞI
Hicri 1204 (M. 1789) Rus harbinde çıkmış bir yasaktır; aşağıdaki satırlar, bu yasağı bildiren fermanın bugünkü dile çevrilmiş suretidir:
“Yüzük, kılıç ziynetleri, kuşak paftası ve kadın asım takımından manada altun ve gümüş kullanılması şer’an haram ik...
Ansiklopedi

ALTUNUÇOK’UN KONAĞI
On sekizinci asır ortalarında İstanbulun en namlı konaklarından biri idi; Saraçhanebaşında idi; sahibi olan Mehmed Ağanın devrin esnaf veya tüccarından servetiyle meşhur bir sima olduğu anlaşılıyor, vak’ananüvis Raşid Efendi, tarihinin beşinci cildinde...
Ansiklopedi

ALTUNTOP
On dokuzuncu asır başında İstanbulun namlı köçeklerinden; bir Ermeni genciydi, Ermeni milleti arasında nadir rastlanan güzellerdendi. Enderunlu Fazıl, çenginamesinde, bu köçek hakkında:
Hele indimde benim rânadır
Ermeni olmasa müstesnadır!
diyor.
551-575 / 992