Büyük muharrir; eserlerinde, İmparatorluğun son asrındaki İstanbul hayatından zengin sahneler nakleden velud bir kalem ve ancak kendisine yakışan şirin, rindâna ve kalenderâne, taklit edilemez bir üslûp sahibi; İstanbul Ansiklopedisinin, kıymetli notlar vermiş en yakın kalem arkadaşlrından; nesli gittikçe azalan serâpâ zerâfet, mücessem sâfiyet, irfan ve malûmatiyle denk feragat ve mahviyet sahibi bir İstanbul çocuğu, gençliği refah ve saadet içinde geçmiş, son yıllarda dünya alâyişine tekme vurmuş bir feylesof; 28 Mayıs 1887 de İstanbulda, Firuzağa mahallesinde doğdu. Göbek adı Osmandır; “Sermed” Ebced hesabiyle, Kameri takvimden doğum yılı olan 304 rakamını gösterir. Pangaltı Harbiye mektebinin Erkânıharp sınıflarına 25 seneye yakın topçuluk ve Askerî Tarih okutan, altmışa yakın eser yazan “Askerî Müze” yi kuran, Topçu Feriki Ahmed Muhtar Paşanın oğludur (B. : Ahmed Muhtar Paşa). O zamana göre, okuma yazma öğrenmesine fazla itina edilen, kâfi derece fransızca da öğretilen, bir vaktin “Hanımlara Mahsus Gazete” sinde “F. K.” imzasiyle makaleleri çıkan annesi Fatma Kevser Hanıme fendi Erkânıharb feriki Âbid Paşanın kızı ve 1270 seferinde Silistreyi kahramanca müdafaa ederek ün almış, sonra müşürlükle Umum Rumeli orduları kumandanı olmuş Mehmed Rifat Paşanın kızının kızıdır. Sermed...

Büyük muharrir; eserlerinde, İmparatorluğun son asrındaki İstanbul hayatından zengin sahneler nakleden velud bir kalem ve ancak kendisine yakışan şirin, rindâna ve kalenderâne, taklit edilemez bir üslûp sahibi; İstanbul Ansiklopedisinin, kıymetli notlar vermiş en yakın kalem arkadaşlrından; nesli gittikçe azalan serâpâ zerâfet, mücessem sâfiyet, irfan ve malûmatiyle denk feragat ve mahviyet sahibi bir İstanbul çocuğu, gençliği refah ve saadet içinde geçmiş, son yıllarda dünya alâyişine tekme vurmuş bir feylesof; 28 Mayıs 1887 de İstanbulda, Firuzağa mahallesinde doğdu. Göbek adı Osmandır; “Sermed” Ebced hesabiyle, Kameri takvimden doğum yılı olan 304 rakamını gösterir. Pangaltı Harbiye mektebinin Erkânıharp sınıflarına 25 seneye yakın topçuluk ve Askerî Tarih okutan, altmışa yakın eser yazan “Askerî Müze” yi kuran, Topçu Feriki Ahmed Muhtar Paşanın oğludur (B. : Ahmed Muhtar Paşa). O zamana göre, okuma yazma öğrenmesine fazla itina edilen, kâfi derece fransızca da öğretilen, bir vaktin “Hanımlara Mahsus Gazete” sinde “F. K.” imzasiyle makaleleri çıkan annesi Fatma Kevser Hanıme fendi Erkânıharb feriki Âbid Paşanın kızı ve 1270 seferinde Silistreyi kahramanca müdafaa ederek ün almış, sonra müşürlükle Umum Rumeli orduları kumandanı olmuş Mehmed Rifat Paşanın kızının kızıdır. Sermed Muhtar Alus ilk ve orta tahsilini hususî muallimlerden yapmış, fransızca ve almanca öğrenmiş, ressam Üsküdarlı Ali Riza Beyden resim dersleri almıştır. 1905 yılının Eylûlünde, o zaman Mektebi Sultanî denilen Galatasaray Lisesinin son sınıfına imtihala girdi; 1906 da diploma aldı. 1901 da, Hukuk mektebini bitirdiği yıl arkadaşları arasında hepsinden üstün numaralar alarak çıktı. Çocukluğundanberi defterine hatıra kaydeder, resimler çizerdi. Mektebi Hukuk’ta iken haftalık mecmualarda “Necdet” müstear ismiyle küçük hikâyeler neşretmişti. 1908 de Meşrutiyetin ilânı üzerine yeni yeni çıkan gazetelerin, mecmuaların yarıştığı, halk tarafından kapışıldığı sıralar Galatasaraydan arkadaşı Osman Kemal ve Hukukta sınıf arkadaşı merhum Said Hikmet ile “El üfürük” isimli mizah gazetesini çıkardı. Sonra, “Davul” mizah mecmuasında bazı yazıları, karikatürleri çıktı. Sermed Muhtar, ilk gençlik çağlarında felsefe ve içtimaiyata merak etmiş, F. Alcan’ın “Bibliothéque de philosophie contemrporaine” e dahil bütün kitapları hatmederken, birdenbire tiyatro piyeslerine merak sarmıştı. Pariste çıkan Illustration mecmuasının okuyuculara sunduğu fasiküllerin hemen hepsi kendisinde mevcuttur. Bunlardan çok çok istifade ettiğini söylemektedir. Neticede, bu yolda telif ve adapte eserler meydana getirmiştir. “Helâl mal” adıyle dilimize çevirdiği “Dozulé”, Muhsin Ertuğrul’un Temaşa gazetesinde tefrika edilmiş, kitap şeklinde de basılmıştır. Yusuf Ziya Ortaç’la “Messieurs le ronds -de-cuir” den naklettikleri “Kalem efendileri” Mütareke senelerinin sansürü müsaade etmediğinden Darülbedayi tarafından temsil edilememiştir. Fakat biraz sonra Faruk Nafiz Çamlıbel’le beraber, H. Kistemaekers’den adapte ettiği “L’intinct” Sevkitabiî diye oynanmış; telif bir piyes olan “Gemi Arslanı” nı da Muhsin Ertuğrul, 1925 Ramazanında Ferah Tiyatrosunda sahneye koymuştur. Gerek telif, gerek adapte piyeslerinin bir kaçı Akbaba gazetesinde tefrika edilmiş, hayli fıkraları, küçük hikâyeleri dahi muhtelif mizah mecmualarında intişar etmiştir. Sermed Muhtar Alus, 1931 den itibaren günlük gazetelerde devamlı yazılarına girişti. Akşamda “30 Sene Evvel İstanbul” dan başlıyarak bu yolda mevzulu muhtelif seriler ve romanlar neşretti; bunlar Son Posta, Cumhuriyet, Vakit, Yeni Sabah, Tasviri Efkâr, gazetelerinde, 7 Gün, Yeni Mecmua, Hafta ve diğer mecmualarda çıkmıştır. Yazı ve romanlarındaki resimlerin ekserisini de kendisi yapmıştır. Sermed Muhtar imzası, büyük bir okuyucu kitlesinin sevgisini ve rağbetini kazandı. İstanbulun bu asîl evlâdı kısa bir hastalığı müteakip 18 mayıs 1952 de vefât etti. Sermed Muhtar Alusun eserleri: Türkçeden Fransızcaya yeni lûgat (Kanaat Kümiz; Gemi Arslanı; İnci Sultan. Adapteler: Helâl mal; Kalem Efendileri; Sevkitabiî Ev ilâcı, At martini. Diğer eserleri. Askerî Müze Rehberi: Üç kısım; Aya İrini’nin tarihçesi ve Askerî Müzenin kuruluşu. Eski Osmanlıordusu ve silâhları. Yeniçeri kıyafetleri Müzesi, 1920 de Necmiistikbal Matbaasında basılmıştır, ayrıca fransızca tercümesi ve ayni matbaada basılmıştır. Yeniçeriler ve Osmanlı silâhları (Muallim Ahmed Halid’in Çocuklara tarih serisinden). Türkçeden Fransızcaya yeni lûgat (Kanaat Kütüphanesi neşretmiştir). İstanbulu Tanıyalım (Küçük İstanbul rehberi. Ahmed Halid Kütüphanesi satın almış, basılmamıştır.) İstanbulu dolaşırken (1942 de Tasviri Efkâr’da çıktı). 30 sene evvel İstanbul (Akşam gazetesinde 1931). Masal olanlar (Akşamda 1931 ve 1932 de). 75 sene evvel İstanbul (Akşam’da 1932 de). İstanbul kazan, ben kepçe (Akşam’da 1939 da). 40 yıl evvelkiler (Akşamda 1939 da). Eski günlerde (Akşam’da 1939 ve 1940 da). Bir varmış, bir yokmuş (7 Günde 1932 de). Evvel zaman içinde (Yeni Mecmuada 1939 da). Eski İstanbula dair (Belediye Mecmuasında). Pazar Sohbeti (Yeni Sabah’ta 1943 te). Eski konaklar neler anlatıyor? (Tan’da 1936 da). Gördüklerim, duyduklarım (Akşam’da 1942-1944 de). Gördüklerim, duyduklarım (Akşam’da 1943 de). Küçük hikâyeler (Mecmualarda). Romanlar: Kıvırcık Paşa (Akşam’da 1931 de; kitap hâlinde çıktı); Pembe Maşlahlı Hanım (Akşam’da 1932 de; kitap hâlinde çıktı); Harb Zenginin Gelini (Akşam’da 1932 de; kitap hâlinde çıktı); Sülün Beyin hatıraları (Akşam’da); Rüküş Hanımlar (Akşam’da); İmamın havalanması (Akşam’da); Hanım Efendinin havalanması (Akşam’da); Kuyumcunun havalanması (Akşam’da); Hacı babanın havalanması (Akşam’da); Tombul Mirasyedi (Son Posta’da); İki gönül bir olunca (Son Posta’da); Onikiler (Cumhuriyet gazetesinde); Eski çapkın anlatıyor (Cumhuriyette. Kitap hâlinde çıktı); Kırkından sonra (Vakit’te); Anasını gör, kızını al (Vakit’te); Harman sonu (Vakit’te); Bebek Emine (Vatan gazetesinde); Şahinde Hala (Amca Bey gazetesinde); Banker Arif (Amca Bey gazetesinde). Sermed Muhtar Alus (Resim: Nezih) İstanbulun büyük evlâdı Sermed Muhtar Alus’un millî kıyafetle bir çocukluk resmi