GÖKSU DERESİ MESÎRESİ – İstanbulun en eski mesiresidir.Karadeniz Boğazının Anadolu yakası,İstanbulun türkler tarafından fethinden yüzyıl önce türklerin eline geçmiş bulunuyordu ;“Göksu” adını da XIV.Yüzyılda almış olabileceğini tahmin ettiğimiz bu bu b...

GÖMLEK – “ Gömlek denilegelir, doğrusu Gönlek’dir; çıplak gön, deri, ten üstüne giyilen şey ;erkek gömleklerinin eteği dizden yukarda kalır, ve belden aşağısı iç donunun içine sokulur, alınır; kadın gömlekleri ayak bileklerine kadar uzun olur, ama aslı...

GÜL – Meşhur çiçek ;halk ağzında deyimlere girmiş,edebiyatımızın her kolunda dalında ,bilhassa,nigâr yahud mahbub ,güzel karşılığı“Güzel” karşılığı güzellerin türlü türlü vasıfları,halleri karşılığı pek çok kullanılmış bir isimdir. Sâdece “Gül”,ve “Gül...

GÜL, BAŞA GÜL TAKINARAK SÜSLENME – Türk süslenme zevkinde kadın veya erkek,bilhassa baş için,greplerin,yemenilerin,çenberlerin,hotozların,oyaların,işlemelerin,altınların,altın pulların,incili elmaslı iğnelerin,perçemlerin,kâküllerin,zülüflerin , geysul...

GÜLBEŞEKER – “Bir nevi gül reçeli ve tatlısı” (Ş.Sâmi ;Kaamûsi Türkî) ;“Şekerde kaynatılan gül yapraklarından yapılan tatlı”(H.Kâzım,Büyük Türk Lugatı); “Gül yaprağından yapılan tatlı yerinde kullanılır bir tâbirdir,Şekerli Gül demekdir”(M.Zeki Pakalın...

GÜREŞ – Yurdumuzda,öncelikle kisbetli yağlı güreşin gelişdiği yer,yüz yıllar boyunca İstanbul olmuşdur.Ünlü türk pehlivanları,Anadoluda ve Rumelinde bir yerden çıkmışlar,fakat memleketlerinden kopup İstanbula geldikden sonradır ki cihan pehlivanlığına ...

HALHAL – “Kadınların ayak bileklerine takdıkları bilezik”(Türk Lugatı). Aslında arab kadınlarının günlük süslerinden olan Halal,bizde çengi kızlar, karılar ve köçek oğlanlar tarafından takılmış,kullanılmışdır.Halhal ancak çıplak bileğe takılır,dolayısı...

HALÛK RECÂİ - Klasik türk musikisinin çağdaş şöhretlerinden,bestekâr ve ünlü kemençzeci ;keman başda,bütün diger sazları da iyi çalar ;1912 de Üsküdarda doğdu ,mâliye memurlarından Mehmed Tahsin Beyin oğludur,asıl adı Haldun,ve soy adı Menemencioğlu'd...

HAMAM , HAMÂMİYELER VE HAMAM DESTANLARI – Eski divan edebiyatımızda ve halk edebiyatında “Hamam”, bir peştemal ile yarı çıplak müstahdemleri, yahud yine o kılıkda dilber bir müşterisi vesilesi ile bir tasvir,terennüm konusu olmuşdur ;kasîdelere o yılda...

HANÇER – “Ucu sivri ve iki tarafı keskin Kama'ya benzer bıçak”(Şemseddin Sami,Kaamûsi Türkî). Bir kın içinde muhâfaza edilirdi,ve bele sarılmış bir kemere veya kuşağa sokularak kullanılırdı. Eski edebiyatımızda güzellerin çatık kaşları hançere benzetil...

HAT – Mecâzî anlamda,genc erkek yüzünde henüz çıkmaya başlamış bıyık ve sakal tüyleri ;divan ve halk edebiyatımızda “Civan”,“Fetâ”,“Eşbeh”,“Delikanlı”,“Şehbaz”,“Yiğit”,“Şah”,“Tâze”,“Henüz Hatâver” (Yeni Tüylenmiş),“Çâr Ebrû”(Dört Kaşlı) gibi isim ve sı...

HATİCE SULTAN – Üçüncü Sultan Ahmedin aynı adı taşımış ük kızından birincisi ;birinci Hatice Sultan (1707-1708) bir yaşında,ikinci Hatice Sultan 1710 doğumundan az sonra ölmüşlerdi.Bu üçüncü Hatice Sultan 1719 da doğmuş 1738 de vefat etti,Yeni Cami kar...

HAYRÂBÂD – Lâle Devrinde İstanbulda Halicin bitiminde Kâğıdhâne Deresi boyunda Sâdâbâd adı ile kurulan mâmuredeki Tekkenin adı,hangi tarîkata bağlı bir tekke olduğu tesbit edilemedi ;devrin ünlü şâiri Nedim’in “Sâdâbâdı Nev Bünyâd” isimli uzun kasîdesi...

HURREMÂBÂD – Onyedinci Yüzyılın ilk yarısında Lâle Devrinde Kâğıdhâne Deresi boyundaki Sâdâbâd mâmuresinin kasırlarından biri (B.: Sâdâbâd) ;“Cisri Sürur” adı verilmiş köprünün yakınında idi,1730 ihtilâlinde yok edilmiş binâlardan biridir. Hurremâbâda...

HÜSEYİN PAŞA (Deli) – Onyedinci Yüzyılın ikinci yarısında ünülü vezirlerden, “Girid Serdarı” ve “Gazi” unvanları ile meşhurdur ;1610 etrafında Bursa Yenişehrinde doğdu,fakir bir ailenin evlâdı idi,Dördüncü Sultan Muradın tahta çıkdığı sıralarda 1623-16...

İstanbul Kasîdesi – Onsekizinci Yüzyılın büyük şâiri Nedim'in meşhur eseri, “Kasîde der vasfı İstanbul ve Sitâyişi Sadırâzam İbrahim Paşa” serlevhasını taşır;yirmi dokuz beyitlik bir manzûme olup ilk onaltı beyiti İstanbul hakkındadır : Bu şehri Stanb...