HAT – Mecâzî anlamda,genc erkek yüzünde henüz çıkmaya başlamış bıyık ve sakal tüyleri ;divan ve halk edebiyatımızda “Civan”,“Fetâ”,“Eşbeh”,“Delikanlı”,“Şehbaz”,“Yiğit”,“Şah”,“Tâze”,“Henüz Hatâver” (Yeni Tüylenmiş),“Çâr Ebrû”(Dört Kaşlı) gibi isim ve sıfatlar ile anılan her tabakadan güzel gencler gazeller,şarkılar,türküler,mâniler,koşmalar,semâiler,destanlar,kıt'alar,beyitlerle övülürken “Hat” ismi o kadar çok geçmişdir ki,bütün edebî kaynaklar taransa muazza muazzam bir cild doldurur. Kalender meşreb şâirlerin çoğu da öyle bir genci,idrâki kemâle ermiş,dolayısı ile aşk ve muhabbet yolunda gereken gereken edebî bilgisi de artmış olacağı için,“Şâbı Emred”(tüysüz) veyâ “Mürâhik”(buluğ çağında) denilen genclere tercih etmişlerdir . “Hat” kelimesi şiirlerde bâzan “Hatâver”,“Hatâverde”,“Hatberâverde”,“Hattı Nev”,“Hattı Nevhîz”,“Hattı Müşkîn”,“Hattı Müşkvâr” gibi terkibler hâlinde kullanılmşıdır.Edebî kaynaklarımızdan derlenmiş yukarda da kaydettiğimiz gibi, deryâda damla kabîlinden aşağıdaki örnekler,yukarda da kaydettiğimiz gibi deryâda damla kabîlindendir : Gelüb hat tutsa ger âhir lebi cânânı,incitme (Muhibbî,Kanuni Sleyman) * Hûb olub ârızın üstünde o hattı müşkîn Âbı nâb içre durur tâze vü hoşter sünbül (Bâki) * Hattı Nevhîz gelmiş rûyi âle inceden ince Yine hurş...

HAT – Mecâzî anlamda,genc erkek yüzünde henüz çıkmaya başlamış bıyık ve sakal tüyleri ;divan ve halk edebiyatımızda “Civan”,“Fetâ”,“Eşbeh”,“Delikanlı”,“Şehbaz”,“Yiğit”,“Şah”,“Tâze”,“Henüz Hatâver” (Yeni Tüylenmiş),“Çâr Ebrû”(Dört Kaşlı) gibi isim ve sıfatlar ile anılan her tabakadan güzel gencler gazeller,şarkılar,türküler,mâniler,koşmalar,semâiler,destanlar,kıt'alar,beyitlerle övülürken “Hat” ismi o kadar çok geçmişdir ki,bütün edebî kaynaklar taransa muazza muazzam bir cild doldurur. Kalender meşreb şâirlerin çoğu da öyle bir genci,idrâki kemâle ermiş,dolayısı ile aşk ve muhabbet yolunda gereken gereken edebî bilgisi de artmış olacağı için,“Şâbı Emred”(tüysüz) veyâ “Mürâhik”(buluğ çağında) denilen genclere tercih etmişlerdir . “Hat” kelimesi şiirlerde bâzan “Hatâver”,“Hatâverde”,“Hatberâverde”,“Hattı Nev”,“Hattı Nevhîz”,“Hattı Müşkîn”,“Hattı Müşkvâr” gibi terkibler hâlinde kullanılmşıdır.Edebî kaynaklarımızdan derlenmiş yukarda da kaydettiğimiz gibi, deryâda damla kabîlinden aşağıdaki örnekler,yukarda da kaydettiğimiz gibi deryâda damla kabîlindendir : Gelüb hat tutsa ger âhir lebi cânânı,incitme (Muhibbî,Kanuni Sleyman) * Hûb olub ârızın üstünde o hattı müşkîn Âbı nâb içre durur tâze vü hoşter sünbül (Bâki) * Hattı Nevhîz gelmiş rûyi âle inceden ince Yine hurşîd yüz tutmuş zevâle inceden ince (Leskofçalı Galib) * Bağı hüsnün gülü var,bülbülü var,sünbülü var Çemeni yokdu fakat geldi tamam eyledi hat (Ayıntablı Râşid) * Hattı ruhin tâze tıraş etti yâr Geçdi kılıçdan fiteni rûzigâr (Sabrii Şâkir) * Lebleri üzre gubâr hattı nevhîz değil Nâfei âhuyi çeşminden dökülmüş müşki nâb (Nef'î) * Gamzei cellâdın etti âşıkın kârın tamam Ey şehi bîdad hattın dahi ferman almada (Nedim) * Hat sanmanız ruhindeki,yazmış debîri aşk Bir al kâğıd üstüne sünbül kasîdesin (Nedim) * Sal hattı siyehkârın o ruhsârei âle Sâmurunu kaplat bu sene kırmızı şâle Al deste eger lâle bulunmazsa piyâle Vie hükmünü ey servi revan köhne bahârın (Nedim) * Hat âver,her neyse murâdın var söyle O şûhe Vâsıfâ dilhâhını vakti beyan geldi (Enderunlu Vâsıf) * Gelmiş hattı izârı,velî çâğı geçmemiş (Enderunlu Vâsıf) * Hattı lebidir höcceti tekmîli melâhet (Enderunlu Vâsıf) * Hat geldi hüsnü ânı yine bin cihan değer Geçmin zaman olur ki hayli cihan değer (?) * Hülki hüsnün dil temâşâ eylemiş Son bahârın zevkin icrâ eylemiş Har gelüb vechin dü bâlâ eylemiş Yandım esmâm bie harâver dilbere (Muhayyer Şarkı,İsmet Ağa) * O kâküllere bin can fedâdır Hattın hele bir başka sefâdır Uşşâka ammâ ki bir belâdır Göz gördü gönül sevdi ne çâre (Ferahnâk Şarkı,Nikogos Ağa) * İtme beyhûde hattı rûyini ey şûh tıraş Seergüzeşti ezelî hak ile tagyir olmaz (Mehmed Muhlis) * Sevme yok sevişme var Mâşûki hat âverle Anınçün Dehrî Âşık Sevişir dilâverle Ger âteşe girmişsen Semenderim dir isen Bil hüsni şebâbı sen Aksi nûri hâverle Nevhat Delikanlı yüzünde duman duman tâze tüylere bâzan “Gubârî Hat” Denilmişdir,toz hâlinde serpilmiş tüyler anlamında ; yüzü öyle bir genc kayıkcı için şu beyitler,geçen asır sonlarında yaşamış kalender halk şâiri Üsküdarlı Âşık Râzi'nindir : İşte nihâyet geldi fermânı hüsnin hele Safîhai ruhinde hattı gubârî ile Cümle uşşâkın bekler durur idik eşbehim Tebrîkü tehniyeler bûsi pâye vesîle Gayri meydan senindir güm güm topuk vur dolaş Reşk ider nümâyişe Yûsufi Mısrî bile Ak don ile gömlekle ince belde al kuşak Delfesli kayıkcı şah âteş âfet kesile Tam onsekiz yaşında hüsün tâcı başında Aman nazar değmesin ol eşbehi cemîle Üçler yediler kırklar hem yaşıyla tarihdir “ Hattı mübârek ola Hamlacı İsmaile ” 1236 + 3 +7 + 40 + 18 = 1304 (M.1886-1887) Aşağıdaki kıt4aları Şehrengiz yollu yazılmış “Hûbannâmei Nevedâ” isimli risâleden alıyoruz : Bekcilere şâkird olan nevhatlar Hâli vahşet üzre âşık tokatlar Pehlivan yapulu genc irisidir O gülü koklayan hemşehrisidir * Sâzende civanlar Lonca palazı Âriyet kisvedir üstünde nazı Târife ne hâcet artık o şâhı Nesli kıbtiyandan olan gümrâhı Bakılmaz geldikde rûyine hattı Bâtıl olur hüsnü ânın berâtı Gazetelirimez henüz resim basılmadığı zamanlar,gazete ilânı yolu ile aranan kimselerin yazı ile yüzleri ve kıyâfetleri târif edilmişdir,delikanlılar için o ilân yazılarında da “Nevhat”,“Hatâver” tabirleri kullanılmışdır ;aşağıdaki satırları 1297(M.1879-1880) yayınlanmış öyle bir ilândan alıyoruz :“...katilden maznun ve hâli firarda bulunan Fatihde beygir sürücüsü esmer ve uzun boylu ve kara kaş ve kara gözlü ve çatık çehreli 22 yaşlarında henüz hat âver ve rumeli kesimi cebken ve potur giyer Şumnulu Mestan bin Mustafa...” Hüsnü KINAYLI