Rum Ortodoks Patrikhânesi İstanbulun Türkler tarafından fethinden önce Ayasofyanın yanında idi. Fâtih Hazretleri Patrik Yenadiosa Ayios Apostolon (Havariyun, Havariler) Kilisesini ihsan eylemiş ve o kilise, patrikhâne ittihaz olunmuşdu. Patrikhâne Hava...

Haliç Fenerinde Patrikhâne civarında Sancakdar Yokuşundadır; Haliç boyunun her iki yakasındaki binâların en büyüğüdür, geniş ve yüksek cephesi, kırmızı tuğla rengi ve ortasında kubbeli kalın bir kulesi ile hemen göze çarpar; bu bina 1881 yılında yapılm...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre Boğaziçinde Rumelihisarı Köyünün yollarından; köyün gerisinde bayır kırlıkda Kaşlık Sokağı ile Zincirlikuyu - Bebek Yolu arasında uzanır uzun bir yoldur (1934 Belediye Şehir Rehberi pafta 22). Bir cadde denilebilecek ...

Kadimden beri rumların çok toplu olarak oturduğu Fener semti, yine kadimdenberi büyük gedikli meyhâneleri ile meşhurdu (B.: Meyhane). Geçen asır sonlarında Çaylak lâkabı ile tanınmış gazeteci Mehmed Tevfik Bey “Meyhâne yahud İstanbul Akşamcıları” isiml...

İstanbul Vilâyetinin Fâtih Kazâsının en büyük nâhiyelerinden biri; 1934 Belediye Şehir Rehberine göre 17 mahalleden mürekkeb olup mahallelerin isimleri şunlardır: Abdisübaşı (cild 1, sayfa 27), Atikmustafapaşa (cild 3, sayfa 1297), Avcıbey (bir zühul e...

Eminönü ilçesinin Alemdar Nâhiyesinin Sultanahmed Mahallesi yolalrından; demiryolu civarında Kapuağası Sokağı ile Tomurcuk Sokağı arasında uzanır, Akbıyık Değirmen Sokağı ile kavuşağı vardır (1934 Belediye Şehir Rehberi, pafta 2/17). Adı geçen rehber p...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre Boğaziçinde Rumelihisarı Köyü yollarından; Boğazkesen Rumeli Hisarı kalesinin arka tarafında, her iki başı Kaleağası Sokağında kavisli bir yoldur, isimsiz bir aralık sokak ile de Kalebağçesi Sokağına bağlanmışdır (193...

Fatih ilçesinin merkez nâhiyesinin Sinanağa Mahallesi yollarından; Hacıhasanağa Sokağı ile Hasanbaba Sokağı arasında bir dirsekli bir sokakdır (1934 Belediye Şehir Rehberi, pafta 6/94). Hacıhasanağa Sokağı tarafından gelindiğine göre bir araba geçecek ...

1885 ile 1890 arasında Haliç Fenerinin rum aristokrat âilelerinden birine mensub bıçkın bir delikanlı; kalender şâir Üsküdarlı Âşık Râzinin evrâkı metrûkesi arasında bir defterde görülen hal tercemesi şudur: “16-17 yaşlarında iken tulumbacılığa heves b...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre yukarı boğaziçinin Anadolu yakasında Paşabağçesi köyünün yollarından; Beyazerguvan ve Şehidlik caddeleri arasında kabataş döşeli bir sokakdır. Beyazerguvan Caddesi tarafından gelindiğine göre hafif meyilli bir yokuş o...

Kadıköy ilçesinin Kızıltoprak Nâhiyesinin Feneryolu Mahallesi yollarından; demir yolu tiren hattı boyunca Feneryolu Sokağı ile Gazi muhtarpaşa Sokağı arasında uzanır. Demiryolunun şimal kenarında olup demiryolu ile sokak arasını tiren istasyonu peronun...

Argo; önünde sakalı sarkan kimse; misâl: Şu fenerliyi sövüşlesen (= para sızdırsan) işimiz aynalıdır” (F.: Devellioğlu, Türk Argosu).

İstanbulun Türkler tarafından fethinden Tanzimât devrine kadar İstanbulda Halicde Fener denilen semtde otura gelmiş İstanbulun rum aristokratlarına verilmiş isimdir. İstanbulun 1453 senesinde Türkler tarafından fetholunduğu zaman, Fatih Sultan Mehmedin...

Hadikatül Cevâmi şu malûmatı veriyor. “Bânisi Süzekci (Süzgeçci) Yusuf Efendidir; merkadi nâ mâlûmdur, mahallesi yokdur.” Tahsin Öz “İstanbul Câmileri” isimli eserinde şunları yazıyor: “Fenerkapısı, Mürsel Paşa, İskele Caddesinde; cami Fatih zamanında ...

Haliç Fenerinin yollarından; Tevkiîcâfer ve Tahtaminâre mahallelerinin müşterek sokaklarından olup Tahtaminâre mahallesinde Yıldırım Caddesi arasında uzanır bir dirsekli bir sokakdır; Yaldızcı Sokağı, Bâkîdede Sokağı ve Vodina Caddesi ile dörtyol ağızl...

Haliç Fenerinde Hızırçavuş Mahallesi yollarından; Kazancıselim ve Çorbacı sokakları ile Rifatefendi ve Hızır Sokakları arasında uzanır, Akgül Sokağı ile kavuşağı vardır (1934 Belediye Şehir Rehberi, pafta 8/106). Bir araba geçecek genişlikde kabataş dö...

Haliç kıyıları iskeleleri arasında Eyyubsultan ve Kasımpaşadan sonra Balat İskelesi ile birlikde ikinci kademede büyük iskele idi. Yakın zamanlara kadar, Balat Mûsevîleri ve Fener de Rumları ile, sekenesinin çoğunluğu gayri müslim iki semt olarak tanın...

Bizansın Haliç kıyısındaki surlarının kapularından biri, Celâl Esad Bey “Eski İstanbul” isimli eserinde “Haliç Surlarının Kapuları” başlığı altında şunları yazıyor: “Farî Kapusu (Fener Kapusu): Bu kapu vaktiyle Halic’in surları bu kısımda iki sıradır. ...

Zamanımızda mevcud olmayan Fener Kapusunun iç tarafında, Sadırazam Âli Paşa Caddesi üzerinde, Fener İskelesi Caddesinden gelinip sağa sapıldıktan sonra yirmi otuz adım ileride sol kolda idi, yıkılmış, binâ hakkında bir fikir vermeyecek izleri kalmışdır...

Geçen asır sonların ile asrımız başında, Haliç Feneri Vapur İskelesinin hemen yanı başında, vapurdan çıkıldığına göre sağ tarafda, deniz kenarında Haliç yalısının en büyük gazinosu idi. Büyük bir kapalı kısmı ve önünde denize doğru uzanmış, kazıklar üs...

Halic Fenerinde Tahtaminâre ve Abdisubaşı mahalleleri arasında sınır sokakdır; Yıldırım ve Sadırazam Âli Paşa Caddeleri ile deniz-vapur iskelesi arasında uzanır, Mürselpaşa ve Abdülezel Paşa Caddelerini bir dört yol ağzı yaparak geçer (1934 Belediye Şe...

İstanbulda sokak fenerlerinin bulunmadığı ve geceleri yatsıdan sonra sokağa fenersiz çıkmanın yasak olduğu devirde, sokağa herhangi bir çeşid el feneri alarak çıkma karşılığı kullanılmış bir deyimdir. Bir kaafile önünde fener taşıyana da “Fener Çeken” ...

Benzerine az rastlanır bir vak’adır; geniş bir muhayyile ve kuvvetli bir kalemle, içinde türlü toplum hayatı mes’elesinin mütalâa ve tahlil edileceği bir roman konusu olabilir. Gemi inşaat tezgâhları sâhibi 75 yaşında Saim Birkök, bir arkadaşının oğlu ...

Beyoğlui ilçesinin Taksim Bucağının Yenişehir Mahallesi yollarından; Feylesof Sokağı ile Akağalar Sokağı arasındadır (1934 Belediye Şehir Rehberi, pafta 19/181); bir aralık sokakdır. Üzerinde üçü ahşab bir kâgir dört ev ile bir arsa bağçe vardır (ağust...