Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
FENERLİ BEYZÂDE
1885 ile 1890 arasında Haliç Fenerinin rum aristokrat âilelerinden birine mensub bıçkın bir delikanlı; kalender şâir Üsküdarlı Âşık Râzinin evrâkı metrûkesi arasında bir defterde görülen hal tercemesi şudur:
“16-17 yaşlarında iken tulumbacılığa heves bağlayıp umumiyetle Kiliseli diye adlandırılan rum yangın tulumbaları sandıkları kibar gencin babasının nüfuzundan korktukları için tüysüz delikanlıyı uşak olarak sandıklarına alamamışlar, Fenerli Beyzâde de Fethiye Sandığına başvurarak (B.: Fethiye Yangın Tulumbası Sandığı) o sandığın uşağı olmuş, baba evini de terkederek sandık koğuşunda yatıp kalkmaya başlamışdır, nâmını da tebdil etmişdir. Babasına yazdığı bir mektubda da tulumbacı olup âile şerefini lekelediğinden kendisini ölmüş farz etmelerini, fakat kimlerden olduğunu kimsenin bilmediğini yazmıştır. Fethiyelilerden Tatar Kerim Giray ile tulumbacı kılığında çekilmiş bir resmi vardır, rum gencinin Fethiye Sandığında fenerci olduğu anlaşılıyor. Tulumbacılığı ancak üç beş ay kadar sürmüş, Fenerli rumların tâkib ve tazyiki karşısında bu günahkâra sığınmış, üç ay kadar da Üsküdarda hânemizde mihman olmuşdu. Delikanlının ısrarlı yalvarmaları ile delâlet ettim, Aynaroza gidip orada keşiş oldu idi, doğrusu da tamam yerini buldu ki burada kalsaydı başına esen bıçkınlık havası ve kavak ...
⇓ Read more...
1885 ile 1890 arasında Haliç Fenerinin rum aristokrat âilelerinden birine mensub bıçkın bir delikanlı; kalender şâir Üsküdarlı Âşık Râzinin evrâkı metrûkesi arasında bir defterde görülen hal tercemesi şudur:
“16-17 yaşlarında iken tulumbacılığa heves bağlayıp umumiyetle Kiliseli diye adlandırılan rum yangın tulumbaları sandıkları kibar gencin babasının nüfuzundan korktukları için tüysüz delikanlıyı uşak olarak sandıklarına alamamışlar, Fenerli Beyzâde de Fethiye Sandığına başvurarak (B.: Fethiye Yangın Tulumbası Sandığı) o sandığın uşağı olmuş, baba evini de terkederek sandık koğuşunda yatıp kalkmaya başlamışdır, nâmını da tebdil etmişdir. Babasına yazdığı bir mektubda da tulumbacı olup âile şerefini lekelediğinden kendisini ölmüş farz etmelerini, fakat kimlerden olduğunu kimsenin bilmediğini yazmıştır. Fethiyelilerden Tatar Kerim Giray ile tulumbacı kılığında çekilmiş bir resmi vardır, rum gencinin Fethiye Sandığında fenerci olduğu anlaşılıyor. Tulumbacılığı ancak üç beş ay kadar sürmüş, Fenerli rumların tâkib ve tazyiki karşısında bu günahkâra sığınmış, üç ay kadar da Üsküdarda hânemizde mihman olmuşdu. Delikanlının ısrarlı yalvarmaları ile delâlet ettim, Aynaroza gidip orada keşiş oldu idi, doğrusu da tamam yerini buldu ki burada kalsaydı başına esen bıçkınlık havası ve kavak yelleri ile esâfili nâs pençesinde sefil, rezil ve perişan olurdu. Rum beyzâdesi için 5 kıt’alık bir destanımız vardır.”
Râzinin destanı şudur:
Panayot mu, Andon mu, İstavro mu, Koço mu
İsmi şerifin yazmam Fenerin kibar rumu
Eşbeh beyzâde amma yalun ayak pırpırı
Tulumbacı bıçkınını şıkırdım rum pedimu
Elhak ki Fenerliden yaman olur Fenerci
Hele böyle Fenerin Rum Beyzâdesi genci
Fenerciler içinde güzellikde birinci
Ben olayım çekdiği fener içinde mumu
Koşarlı ayaklarla bir dânedir Fenerli
Çalımlı topuk vurur merdânedir Fenerli
Sormayın bu nümâyiş edâ nedir Fenerli
Eflâk Beyzâdesidir hakdır nahvet kurumu
Sandığın baş tâcıdır mürâhik palikarya
Kendini bin cilveyle bin nâz ile satar ya
Gel beyzadem çakalım üst tarafı fasarya
Geysûlerin pek de hoş mestâne şuh savrumu
Kaddi şimdâd tığ gibi iri kıyım el ayak
Tulumbacılık için var mıdır ondan elyak
Değil sâde abâyı Râzi külâhı da yak
Cennetin gilmânına değişmem ben mavromu
Son kıta’daki “Mavro” isminden, bu tulumbacı kibar Rum gencinin Fenerin büyük aristokrat ailelerinden Mavrokordato’lara mensub olduğu söylenebilir.
Beyzâde rum gencinin Âşık Râzi evrâkı metrûkesi arasında görülmüş resminin arkasına da Râzi şu tarih manzumesini yazmışdır:
Kimdir dedim yanında şu pelîd-i müheykel
Refiki Tatar Kerim dedi resimci Vangel
Tulumbacılar ile yıllarca düşüb kalkdım
Gördün mü hiç benzerin Râzi bak şu resme gel
El güzel ayak güzel çehresinde asâlet
Böyle fetâ bulunmaz tâ ebed minel ezel
On dokuz yaşı ile kaydidelim târihin
“Rum beyzâde bıçkının bak şu resmi pek güzel”
1284 + 19 = 13030 (M. 1885 - 1886)
Vâsıf HİÇ
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Creator
Vâsıf Hiç
Identifier
IAM100776
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 10, pages 5638-5639
See Also Note
B.: Fethiye Yangın Tulumbası Sandığı
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.