Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
FENER İSKELESİ, KAYIKLARI VE KAYIKCILARI
Haliç kıyıları iskeleleri arasında Eyyubsultan ve Kasımpaşadan sonra Balat İskelesi ile birlikde ikinci kademede büyük iskele idi. Yakın zamanlara kadar, Balat Mûsevîleri ve Fener de Rumları ile, sekenesinin çoğunluğu gayri müslim iki semt olarak tanınmışlardı (B.: Balat, cild 4, sayfa 1961).
Haliçde vapurlar işletilmeden önce, Fenerin İstanbul ve Galata ile günlük trafik bağını yalnız kayıklar temin ederdi. Hicrî 1216 (M. 1801 - 1802) yılında tanzim edilmiş bir kayıkcı esnafı sicil ve kefâlet defterindeki kayde göre, İstanbul sularında günlük seyrü seferin yalnız kayıklar ile yapıldığı o devirde Fener İskelesine kayıdlı 78 kayık ve 78 nefer kayıkcı vardır; bu iskele kayıkcılarının 36 neferi müslüman ve 42 nefesi gayri müslim olup isimleri ile tesbit edilmişlerdir; o isimlere göre gayri müslim kayıkcılar da rum, ermeni ve Bulgar azınlıklarındandır.
Haliçde vapur işletilmesi Fener İskelesi kayıklarını dörtde birine kadar azaltıldı, Kasımpaşaya ve Galataya kayıkla geçenler kalmadı. Karayolunda hemen zamanımıza kadar uzunca bir devir tek nakil vasıtası kirâ binek arabası ve araba ücreti de halk için bapalı olduğundan Fener kayıklarının faaliyeti Fener - Eminönü arasına inhisar etti, bir de yazın Kâğıdhane mesîresine yolcu taşıdılar.
Üsküdarlı kalender halk şâiri Âşık Râzinin 1880 - ...
⇓ Read more...
Haliç kıyıları iskeleleri arasında Eyyubsultan ve Kasımpaşadan sonra Balat İskelesi ile birlikde ikinci kademede büyük iskele idi. Yakın zamanlara kadar, Balat Mûsevîleri ve Fener de Rumları ile, sekenesinin çoğunluğu gayri müslim iki semt olarak tanınmışlardı (B.: Balat, cild 4, sayfa 1961).
Haliçde vapurlar işletilmeden önce, Fenerin İstanbul ve Galata ile günlük trafik bağını yalnız kayıklar temin ederdi. Hicrî 1216 (M. 1801 - 1802) yılında tanzim edilmiş bir kayıkcı esnafı sicil ve kefâlet defterindeki kayde göre, İstanbul sularında günlük seyrü seferin yalnız kayıklar ile yapıldığı o devirde Fener İskelesine kayıdlı 78 kayık ve 78 nefer kayıkcı vardır; bu iskele kayıkcılarının 36 neferi müslüman ve 42 nefesi gayri müslim olup isimleri ile tesbit edilmişlerdir; o isimlere göre gayri müslim kayıkcılar da rum, ermeni ve Bulgar azınlıklarındandır.
Haliçde vapur işletilmesi Fener İskelesi kayıklarını dörtde birine kadar azaltıldı, Kasımpaşaya ve Galataya kayıkla geçenler kalmadı. Karayolunda hemen zamanımıza kadar uzunca bir devir tek nakil vasıtası kirâ binek arabası ve araba ücreti de halk için bapalı olduğundan Fener kayıklarının faaliyeti Fener - Eminönü arasına inhisar etti, bir de yazın Kâğıdhane mesîresine yolcu taşıdılar.
Üsküdarlı kalender halk şâiri Âşık Râzinin 1880 - 1885 arasında kaleme aldığı bir manzûmeden Fener İskelesi kayıkcılarının çoğunun rum ve Karadeniz yalısı halkından olduğu anlaşılıyor; manzûme şudur:
Gaayet ile süslüdür Fenerin kayıkları
Sarhoşlara mahsusdur taşyımaz ayıkları
Fenerin kayıkcısı pedimu ya palikar
Pekce vursa topuğun iskelesini yıkar
Fenerin kayıkcısı bıçkınların eşbehi
Reşk ider çalımına nice yüz külhanbeyi
Fenerin kayıkçısı keşişlerin bülbülü
Belinde zünnar olmuş şâhın gümrah kâkülü
Fenerin kayıkcısı uşşâkına her gice
Kadehi çeşmi ile bâde sunar gizlice
Fenerin kayıkcısı urum güzeli urum
Kaçan pâyin bus itsem topuk bakar gâvurum
Fenerin kayıkcısı Karadeniz urumu
İtliğinden kinâye afur tafur kurumu
Fenerin kayıkcısı cümlesi çakır pençe
Gece çalar kayıkda tâ besabah kemençe.
Birinci Cihan Harbinden sonra İstanbul sularında güzelim kayıkların yerini sandallar aldı.
Eminönü - Eyyubsultan arasında bir tramvay hattı döşemek devamlı düşünülmüş, fakat tahakkuk ettirlememişdi. Fenerden geçecek olan ve Fener halkının İstanbuldaki iş merkezleri ile karadan kolay, ucuz ve sür’atli temasını sağlayacak tramvay hattına karşılık zamanımızda otobüsler ve dolmuş usûlü ile yolcu taşıyan otomobiller Fener - Eminönü kara yolunu birden canlandırarak, artık eski kayıkların yerini tamamen almış olan Fener sandallarına son ağır darbeyi vurdu. 1801 - 1802 arasında Fener Kayık İskelesine bağlı 78 kayık var iken 1970 de, bir buçuk asır sonra aynı iskelede ancak 6 sandal bulunuyordu. Hepsi kıçtan takma motörlü olan bu sandallar da yalnız Fener - Kasımpaşa arasında dolmuş usûlü ile çalışıyorlardı.
Zamanımızda Haliç boyu karayolunun motörlü vasıtalarla çok işlek hâle gelmesine mukaabil Haliçdeki vapur seferleri kalkmış gibi idi. Halicin iki kıyısı semtleri ile Köprü arasında yalnız iki vapur işletilmekde idi ve bu vapurlar, ikisi sabah ikisi akşam günde dört defa sefer yapıyorlardı.
1970 haziranında, ahşab bir binâ olan Fener Vapur İskelesi, temiz ve bakımlı olarak durmakda idi.
Fener Kayık İskelesi de, vapur iskelesinin hemen yanı başında ve sağ tarafındadır.
Theme
Location
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM100766
Theme
Location
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 10, pages 5634-5635
See Also Note
B.: Balat, cild 4, sayfa 1961
Theme
Location
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.