Hicrî 1223, milâdî 1808 yılında Galatanın muhafazasına memur 64 üncü yeniçeri ortası yoldaşlarından kabadayı bir şerir; asıl adı unutulmuş tâzelik çağından kalma Civelek lakabı ile anıla gelmiş, bıçağı kuvveti ile açıp işletdiği bir kahvehâne de Civele...

Garb türkcesinde isim; oynak, kıvrak, câzibeli, alımlı, çalımlı, ele avuca ve kabına sığmaz delikanlı. Deve yavrusuna da civel denilmişdir. Derşirme kanunu kaldırıldıktan sonra yeniçeri namzedleri delikanlılar da civelek adını taşımışlardır (B.: Civele...

Bir tutamı fes veyâ külâh altından çıkıp civan alnına dökülmüş saça benzeyen kıvrık yapraklı bir otun adı; bu otun yaprağını taklid ile yapılan bir oya motifine de “civan perçemi” denilmişdir; etrâfı civan perçemi oya ile tezyin edilmiş baş yemenilerin...

Son zamanlara kadar karanlıkta kalmış kıymetli bir ressam ve dekoratördür. Müteveffa ressam ve müdekkik Rafayel Şişmanyan (1885-1959), ermenice “S. Arvest” adlı mecmuanın 1957 Ocak sayısında, 1907 de kardeşi Arutyun Civanyan’dan aldığı biyografik notla...

Tanınmış bir muharrir ve Devlet adamıdır. 1851 de Üsküdar’da doğmuş ve 1933 de şehrimizde vefat etmiştir. Genç yaşından itibaren İstanbuldaki Ermeni basınında birçok didaktik yazıları intişar etmiştir. Bunların büyük bir kısmı lisaniyat bahislerine mü...

İstanbulun Mimar Sinan yapısı en muhteşem saraylarından biriydi; Kanunî Sultan Süleymanın Veziri ve dâmâdı Rüstem Paşanın sarayı idi; sonra Sultan İbrahimin sadırâzamlarından Civankapucu Sultanzâde Mehmed Paşaya intikaal etti ki, Mehmed Paşa Rüstem Paş...

Bilhassa dülbend üzerine gaayet ince altın tel ile yapılır bir nakşın, işlemenin adı, ki bu dülbendleri de başlarına hassatan gencler, tâze civanlar sararlardı; Nedim, başına, kavuşuğuna civankaşı dülbend (civankaşı işlemeli dülbend) sarmış dilber bir ...

Dilimizde aslı farsca sıfat: genc, tâze, delikanlı; meselâ “zen civan = tâze kadın” gibi işâret ve tasrih edilmedikce dâimâ genc, tâze erkek, delikanlı anlaşılır. Yüzü henüz tüylenmemiş genç erkeğe “tâze civan”, “nevcivan”, “mürâhik civan”, yeni tüyle...

Geçen asrın sonlarında yaşamış ermeni asıllı meşhur piyasa sâzendelerinden bir lâvtacı; hayatı hakkında bilgi edinilemedi.

Lâle Devrinde (1718-1730) Kâğıthânedeki Sâdâbâd mâmûresinde (B.: Sâdâbâd) dere - kanal üstüne yapılmış köprülerden birinin adı; Nedim, Sâdâbâdı târif eden kasîdesinde bu köprüden şu beyitle bahsediyor: Ya o cisrin ki adı kendi gibi Nevpeydâ Şübhesiz y...

Lâle Devrinde (1718-1730) Kâğıthânedeki Sâdâbâd mâmûresinde (B.: Sâdâbâd) dere – kanal üstüne yapılmış köprülerden birinin adı; Nedim Sâdâbâdı târif eden kasîdesinde bu köprüden şu beyitle bahsediyor: Hurremâbâda karîb olduğiyçün Cisri Sürur İtmede hu...

Cirid, sert, sağlam ağaçlardan yapılmış mızırak taklidi bir tâlim silâhının adıdır; mızrağın harb silâhı olduğu devirlerde ecdâdımız, cirid ile mızırak tâlimine bir heyecan, renk vermek için cirid tâlimlerini, iki kişi yahut iki takım iddiâlı ve merdân...

Hicrî 1100, milâdî 1689 yılında Üsküdar ve Kadıköyü yakası halkını günlerce dehşet içinde bırakmış kanlı bir vak’adır; şöyleki, Sivas Vâlisi Gedik Mehmed Paşa celâlîlik yoluna sapmış, sonra aman dileyerek, kendisine uymuş sancak beyleri, kendisinin ve ...

Evliyâ Çelebi İstanbul etrafındaki mesîrelerden bahsederken: “Kâğıdhâne yolunda Cirid Meydanı vardır” diyor. Zamanımızda böyle bir yer yokdur. On yedinci asırda atlı cirid oynanır bir yer mi idi bilemeyiz, başka kayde rastlanamadı.

Zamanımızda “Dünya Vermut Kıralı” diye tanınmış İtalyan asılzâdesi bir iş adamı; yeni bazı iş imkânları kurmak için 1960 yılı aralık ayı başlarında İstanbula geldi; ikiyüz yıldanberi alkollü içki îmâlâtcılığı yapan bir âilenin torunu olan Kont A. M. Ci...

Topkapusu Sarayında bir yerin, “Altun Yol” un solundaki diğer bir koridorun adıdır (B.: Altun Yol); Haremi Hümâyun halkı arasında devam ede gelmiş Bâtıl bir inana göre her gece cinler burada toplanırlar ve sohbet ederlermiş, yapacakları işleri kararlaş...

1960 yılı şubatında mâhiyeti gereği aydınlanamayan esrarengiz bir vak’anın suç sanığı; o tarihde 61 yaşında bulunub Haliç Feneri semtide oturduğu kulübemsi evine bir takım küçük erkek çocukları para ile kandırıp getirdikten sonra iki arkadaşı ile kurdu...

Zamanımızda “detektif” deniliyor, bu yabancı kelime dilimize 1908 den sonra “polis hafiyesi” diye geçmiş ve Şarlok Holmes ile Nat Pinkerton adında iki detektifin adına yazılmış cinâî zabıta romanları tercemeleri gaayetle rağbet görmüşdü; bunun üzerined...

Meşhur meddah hikâyelerinden “Hançerli Hikâyei Garîbesi” nin tiplerinden bir İstanbul serserîsi (B. Hançerli Hikâyei Gâribesi)

İstanbulun kadimdenberi meşhur bir meydanıdır; asıl adı Cündî Meydanı olub “Cinci” adı halk ağzında bozulmuş şeklidir; zamanımızda görülen meydan, eski hâline nisbetle çok küçülmüşdür; eski Cündî Meydanı, İstanbulun namlı bir cirid oyunu alanı idi. Emi...

Halk ağzı deyim: “inme inmek; felc”, bilhassas yüz felci için kullanılırdı; bâtıl inana göre insan o hâle, bir cine çarpmak, basmak, cinleri rahatsız etmek yüzünden uğrardı; onun içindir ki gece sokağa, bağçeye destur demeden, ışıksız, fenersiz çıkılma...

Halen Paris’de yaşamakta olan ünlü bir diş cerrahı ve müderrisidir. İstanbuldaki Diş Mektebinden mezun oldtuktan sonra, Sultan Reşad’ın gününde Saray’da Mâbeyin diş tabibi nasbedilmiştir. 1922 de Parisde yerleşerek oradan da diploma aldıktan sonra, ted...