Eminönü kazâsının Kumkapı nâhiyesi mahallerinden; Şehsüvar, Mimar Hayrettin, Saraç İshak, Bayram Çavuş ve Muhsine Hâtun mahalleleri ile çevrilmişdir; sınır yolları şunlardır: Çiftegelinler Caddesinin bir kısmı (Muhsine Hâtun Mahallesi ile), Kadırga Lim...

Kumkapı Nâhiyesinin mülga Çadırcı Ahmed Çelebi Mahallesi sokaklarından, hâlen Mimar Hayreddin Mahallesi sınırı içindedir, Bâli paşa yokuşu (caddesi) ile Gedikpaşa Caddesi arasında uzanır, bir araba geçebilecek genişlikde, kaba taş döşeli yol olup iki k...

Kalender meşreb şâirler tarafından “Şehrengiz” adı verilen manzum risâlelerle medhedilen esnaf güzelleri arasında çadırcı civanlarına da rastlanır; şehrengiz yollu yazılmış ve “Hûbannâmei Dilküşâ” adını taşıyan anonim bir mecmuada çadırcı civanı şu üç ...

Batı türkçesinde isim “çatmak” kökünden gelir; çatılıp kurulmuş örtü, oba anlamına olup köküne nisbetle “çatır” yazmak gerekir ise de imlâmızda “t” yerini kesin olarak “d” ye bırakmışdır. Türk çadırları hakkında aşağıdaki makaale bu ansiklopedinin pek ...

“Çekdiri” denilen ve büyüklüklerine göre ayrıca muhtelif isimler alan kürekli gemiler devrinde bu gemilerin, zamanımızın tâbiri ile kaptan köşkü diyebileceğimiz kıç tarafındaki kumanda üzerine, köşküne “çadır” denilirdi. (B.: Çekdiri). Kâtib Çelebi Tür...

Ringanın küçüğüne benzeyen bir balıkdır, ringadan farkı yelesinin daha aşağı bulunmasıdır. Hamsi ile birlikde tutulur; rengi ve şekli ile de hamsiyi andırdığı için bâzı balıkcılar tarafından hamsinin ufağı ad edilir, ama çaça tamâmen başka balıkdır. Et...

Bakırköyü sokaklarıdan, Kapamacı Ekrem Sokağı ile Bakırköy-İstanbul Yolu arasında uzanır, Taşhan, Yurtsâhibi ve Korsan sokakları ile kavuşakları vardır; bir araba geçecek genişliktedir, kapu numaralı 1-31 ve 2-38 olan evleri ikişer, üçer katlı ahşab ve...

1855 de Fransada Kaptan Magnan adında biri ortaya bir noktai nazar atmıştı: “Nehirlerde işliyen altı düz, satıhları denize yakın vapurlar denizlerde de işliyebilir” diyordu. Magnan; dâvasını isbat için Şalon-sür–Son ve Liyon arasında arasında işliyen C...

İstanbul apaş argosunda “Hatırlı kabadayı”, F. Devellioğlunun kaydına göre de dilimize rumcadan geçmişdir; hâne berduş pırpırıların Galata ve Beyoğlunda süren ve rumlarla düşüp kalkanlarının ağzından işidilirdi; 1923 den sonra İstanbulda “Palikarya” de...

Osmanlı Pâdişahlarının İmparatorluk tahtına oturarak hükümdarlık vazifesine başlama merasimine Cülûsu Hümâyun denilir. İstanbul’un fethinden sonra bu merasim, bir an’ane olarak Topkapu Sarayında Babüssaade önünde yapılmıştır. Yeni Pâdişaha, cülûs mera...

Türk spor tarihinin unutulmuş büyük şöhretlerinden biri; Yavuzun Mısırı fethettikden sonra Mısır Vâlisi tâyin ettiği Hayrbay’ın kölelerindendi; ata binmede, sürmede üstüne adam bulunmayan bir cündî idi; Efendisi tarafından bir cirid oyununu görüb de on...

Miskinlik illeti; cild üzerinde iğrenc müzmin yaralar ve çıbanlarla görülen bulaşıcı, tehlikeli bir hastalık; tutulanda insanlık cevherini çürüten bir illet ki asırlardan beri cüzamlılar, belli oldukları zaman günlük toplum hayatında tecrid edilegelmiş...

Cüce, türkce isim; her ne sebebden ise vücud yapısı gelişip serpilmeyen ve çocuk heyetinde kalarak yaşayan ve o heyetde yaşlanan insan. İstanbul’da Osmanlı Sarayında, dünyâda ilk çağlardanberi devam ede gelen saltanat an’anelerine uyulark “Enderun Zül...

Bayazıd nâhiyesinin Kalenderhâne Mahallesi sokaklarından; Kalenderhâne Camii Sokağı ile Dede efendi arasında uzanır kavisli dirsekli bir sokak olup Dârülelhan Sokağı, Karavana Sokağı, Ana Sokağı ve Delikanlı Sokağı ile kavuşakları vardır. Dedeefendi So...

1945 de Rumeli Kavağı Köyünde bir balıkcı, ve bilhassa pek usta bir ağ tâmircisi idi, o târihde otuz yaşlarında (doğumu 1915) idi, aslı Karadeniz yalısından Hopalı olup pek yoksul kimseler olan babası ile anasını pek küçük yaşda kaybetmiş, hayatın türl...

Fatih İlçesinin Samatya Bucağının Hacı Hüseyin Ağa Mahallesi sokaklarından; Samatya Caddesi ile İmrâhor İlyas Bey Sokağının birleşdiği nokta ile İmam Âşir Sokağı arasında uzanır; Hacı Hasan Ağa Mektebi Sokağı ve Arapkuyusu Sokağı ile kavuşakları vardır...

Şişlinin mahallelerinden; Şişli, Meşrutiyet, Bozkurt, Paşa, Duâtepe ve Gazi Halâskâr mahalleleri ile çevrilmişdir. Sınır yolları şunlar: İzzetpaşa Sokağının bir kısmı ile Silâhşor Caddesi (Meşrutiyet Mahallesi ile) Halâskâr Gazi Caddesi (Gazi Halâskâr ...

Yalın ayak yarı çıplak hâneberduş pırpırlar arasında: “içilen cıgaranın bitimine yakın son bir iki nefesli yeri”; meselâ pırpırı mürâhik oğlan cıgara içen benzeri bir adama yalvarır: — Curayı bana ver be ağabey!.. — Ulan yeter be babacığım, curayı bana...

Beyoğlu’nda Tepebaşı’nda İstanbul’un şöhretli gece eğlence yerlerinden; sahnede kendilerine has cilve ile soyunarak vücudlarını serâpa uryan teşhir ederek geçinen ve “Striptiz yıldızı” denilen güzel ve güzelce kadınların bu mârifeti İstanbul’da ilk def...

Bakırköyünün sokaklarından; Fişenkhâne Caddesi ile Gencler Sokağı arasında uzanır. Yakut Sokağı ile dört yol ağzı yaparak kesişir, Fadıl Paşa Sokağı ile de kavuşağı vardır. İki araba geçebilecek genişlikde asfalt yoldur; kapu numaraları 1-23 ve 2-30 ol...

İstanbulun büyük gazetelerinden biri; ilk nüshası 7 Mayıs 1924 de çıkmış, inkıtasız devam ile 1963 de kırkıncı yılını idrâk etmiş ve 8 Mayıs 1963 çarşamba günü çıkan 13921 numaralı nüshasını, Türk toplum hayatındaki bu hizmet yıllarının hâtırasına tahs...

Maltepededir; metrûk bir Rum ortodoks kilisesi iken (Ayios Nikolaos Kilisesi) 1925 de Heyeti Vekîle kararı ile camie tahvil edilmişdir. Mustatil plânlı kâgir bir yapı olup ahşab çatısı iki sıra üzerine dörderden sekiz ahşap sütun üzerine oturtulmuşdur,...

Beyoğlu ilçesinin Taksim nâhiyesinin Şehitmuhtar, Kocatepe, İnönü, Gümüşsuyu, Harbiye ve Şişli’nin pangaltı mahallelerinin müşterek bir yoludur; Cumhuriyet Meydanı ile Vâlikonağı ve Halâskârgazi Caddeleri kavuşağı arasında uzanır, yani Taksim ile Harbi...