601-625 / 831
Ansiklopedi
BRİNDEZİ
Ondokuzuncu asır ortalarında İstanbulda bulunmuş, o devrin İstanbul ve Türk kıyafetleri üzerine pek güzel resimler yapmış ve bu resimler albomlar hâlinde basılmış. İtalyan asıllı bir ressam; ki resimlerinin çoğu bu ansiklopedide neşredilmiş olacakdır. ...
Ansiklopedi
BRİK
Aslı ingilizce “brig”, iki direkli bir yelkenli gemi tipi; XVIII. ve bilhassa XIX. asırda Karadeniz, Marmara ve Akdeniz liman ve iskelelerinden İstanbul çarşı ve pazarlarını besleyen çeşidli mal ve erzâkı getirmiş, ve bu arada yolcu da taşımış yelkenli...
Ansiklopedi
BRİÇKA
Aslı rusca “briska”, tek atlı hafif araba (H. Kâzım, Büyük Türk Lûgatı), Dört tekerlekli araba olarak da belirtmek, ve iki at koşulan briçkaların bulunduğunu söylemek de lâzımdır; bilhassa XIX. asırda İstanbul sayfiyelerinde, meselâ Boğaziçinde Büyükde...
Ansiklopedi
BRAUER (Ludolph)
Ünlü alman hekimi ve tıb bilgini, aşağıdaki hal tercemesini Türk Ansiklopedisinden alıyoruz: “1865 de Hohenkaus (Thorn) da doğmuş, 1951 de Münihde ölmüşdür. 1915 - 1934 te Hamburg’ta prefesörlük etmişdir. Verem hastalığının teşhis ve tedâvisinde başarı...
Ansiklopedi
BRAYER (A.)
Ondokuzuncu yüzyılın ilk yarısında İstanbul ve Türkler hakkında kıymetli bilgiler veren bir kitap yazmış olan fransız hekimi. A. Brayer İstanbul’a 1815 de gelerek, burada dokuz yıl yaşamıştır. Bu arada gerek şehrin topoğrafyası, gerek ise ahalisi hakkı...
Ansiklopedi
BRANZEAU (Madmazel)
İkinci Sultan Abdülhâmid zamanında bir müddet Yalova Kaplıca ve Çiftliklerini kirâ ile tutub işletmiş yukarıda adı geçen fransızın kızı; müstesnâ güzelliği ve sihirkâr câzibesi ile meşhurdu; Yalova Kaplıcaları civârındaki ormanda dolaşır iken eşkiyâ ta...
Ansiklopedi
BRADSLEY (Mrs.)
Çağdaş Amerikanın en çok abonesi olan “Trawell and Trade” seyyahat mecmuasının yazı âilesinden ünlü bir kadın gazeteci; 1950 yılı şubatında İstanbula geldi; çok sevimli ve o tarihde hayli yaşlıca olan Amerikalı muharrir, kendisini ziyâret eden İstanbul...
Ansiklopedi
BÖREKCİ VELİ SOKAĞI
Şehremininin Ereğli Mahallesi sokaklarından, 1934 Belediye Şehir Rehberinin 10 numaralı paftasına göre Millet Caddesi ile Denizabdal Camii Sokağı arasında uzanır; Yenibörekci Sokağı, Denizabdal Kireçhâne Sokağı, Lalapaşa Sokağı ile kavşakları vardır. M...
Ansiklopedi
BRANMAN (İrving)
Arnavudköyü Amerikan Kız Koleji ingilizce ve hitâbet profesörü; 1923 de New York’da doğdu; bu şehirde City College’i ve 1956 da Columbia Üniversitesini bitirdi; pedagoji doktorası yapdı, 1946 - 1959 arasında New York City College’de hitâbet asistanlığı...
Ansiklopedi
BRANZEAU
Adı Branzo okunur; İkinci Abdülhâmid zamanında bir müddet Yalova Kaplıca ve Çiftliklerini kirâ ile tutup işletmiş olan bir fransız; hayatı hakkında başka bilgi edinilemedi.
Ansiklopedi
BÖREK, BÖREKCİ
Eski ve yeni Tükk mutfağında, dolayısı ile ve evleviyetle İstanbul mutfağında, hem âile sofrası ve ziyâfet sofrası için, hem de çarşıda satılmak üzere önemli bir yer alır.
Büyük şehir İstanbulda çarşı börekciliği, dükkân, fırın sâhibi yahud seyyar esn...
Ansiklopedi
BÖREKCİ BAYRAM SOKAĞI
Kasımpaşanın Kaptan Mahallesi sokaklarından; Kulaksız Caddesi ile Kasımpaşa - Zincirlikuyu yolu arasında uzanır. Hacı Süleyman Sokağı ile bir kavuşağı vardır. Kulaksız Caddesi tarafından gidildiğine göre bir araba geçebilecek genişlikde ve kabataş döşe...
Ansiklopedi
BÖREKCİ ALİ SOKAĞI
Eminönü ilçesinin Kumkapu nâhiyesinde Mimar Kemâleddin Mahallesindedir; Ordu Caddesi ile Ağaçeşmesi Sokağı arasında uzanır, Subaşı Sokağı ile bir kavuşağı vardır. Bir araba rahat geçecek genişlikde, kabataş ve paket taşı döşeli, meyilli bir sokakdır. K...
Ansiklopedi
BÖLÜKBAŞI (Zerrin)
Kadın heykeltraş, 1922 de İstanbulda doğdu, Mehmed İhsan Bey ile Nevzad Hanımın kızıdır ve Nazif Bölükbaşının zevcesidir. (B.: Bölükbaşı, Nazif); 1948 de doğmuş Ahmed Nedim adında bir oğlu vardır. Bakırköy İlk Okulunda, Gedikpaşa Amerikan Mektebinde ok...
Ansiklopedi
BÖLÜKBAŞI KIZI HÜMÂ
Onaltıncı asırda İstanbulun güzelliği dillere destan olmuş âşifte nigârlarından; şâir Azizî zamanının namlı güzel kadınları şânında yazdığı “Şehrengiz” de asıl adı Hümâ olan Bölükbaşıkızını da şöyle medhediyor:
Bölükbaşı kızı bir nigârın
Hümâdır nâm...
Ansiklopedi
BÖLÜKBAŞI (Rıza Tevfîk)
Şâir, edîb; hiç bir mektebe mal edilemiyecek haşmetli büyük bir kaalemin sâhibi; tıb tahsili yapmış, “Doktor” unvânını almış, fakat icrâyi tabâbet etmemiş; felsefe ile iştigal etmiş, kendisine “Filosof” demişler, bu tevcîhi benimsemiş, fakat ne bir mek...
Ansiklopedi
BÖLÜKBAŞI (Nazif)
Bu satırların yazıldığı sırada İstanbul Hilton Otelinin Türk müdürü; zarif, nâzik, görgülü, bilgili, vecîh, çelebi adam; 1908 de İstanbulda doğdu, şâir, filozof, poletika ve devlet adamı Dr. Riza Tevfik Bölükbaşının oğludur, vâlidesinin adı Nazlı Hanım...
Ansiklopedi
BÖCEK, BÖCEKBAŞI
İstanbul ağzı eski bir isim; sivil zâbıta, taharrî memuru, polis hafiyesi, gizli polis, ve bunların âmiri, şefi. Böcekler ve böcekbaşı yeniçeri ağalığına bağlı olduğu için bu ismi yeniçeri argosuna mal etmek doğru olur.
Merhum Osman Nuri Ergin “Mecell...
Ansiklopedi
BÖCEK
İstanbulun hâneberduş pırpırılar argosunda “bit”; misâller:
Et üstüne giydiği gömleğin yakasını açmış gömleğin içinde parmakları ile ve gözleriyle bir şeyler arayan bir delikanlıya, bir benzeri sorar:
— Böceklendin mi ulan!...
* İki hâneberduş oğlan k...
Ansiklopedi
BÖCK (Johans)
İstanbul Tekel Bira Fabrikası mütehassısı, uzun yıllardan beri Türk bira sanayiine hizmet etmiş ve vazifeten gittiği Ankarada 1950 aralık ayında vefat etmişdir, ölümünde 83 yaşında bulunuyordu; fabrikada ve semti halkı arasında hayır severliği ve fukar...
Ansiklopedi
BÖCÜKLÜ
On yedinci asır ortalarında İstanbulda yaşamış levend sazlarından “sündür” (?) denilen sazı çalar bir sanatkâr; adına Evliyâ Çelebide rastladık; büyük muharrir: “Sâzendegânı sündür 12 neferdir. Bu saz Kürdistanda îcad edilmiş ise de mûcidi mâlûm değild...
Ansiklopedi
BOZYÖRÜK OĞLAN
Geçen asır sonlarında yaşamış Urfalı bir halk şâiri; Vâsıf Hoca merhum yakından tanımış, şöyle anlatıyor: “Bir aşk belâsı ile memleketinden çıkmış, ne gözüm yâri görsün ne derdim tâzelensin diyerek, diyar diyar dolaşdıkdan sonra vatanımız Üsküdara düşm...
Ansiklopedi
BOZTEPE (Osman)
1947 de İç Bedestan (Cevâhir Bedestanı) esnafından, bu çarpışının en eskisi idi; Akşam Gazetesinin ünlü röportaj muharriri merhum Cemaleddin Bildik ile yaptığı bir konuşma dolayısı ile adını tesbit edebildik ve ancak, 1882 yılında doğduğunu, 1901 de, o...
Ansiklopedi
BÖCEK
İstakoz âilesinden eti yenir bir deniz mahlûku; aşağıdaki mâlûmatı Karakin Bey Deveciyanın “Balık ve Balıkçılık” adındaki büyük ölmez eserinden alıyoruz: “Böcek, hayvânâtı mukaşşerenin onayaklı fırkasının uzunkuyruk fasilesinden olub şekil ve kıt’aca i...
601-625 / 831