Ondokuzuncu yüzyılın ilk yarısında İstanbul ve Türkler hakkında kıymetli bilgiler veren bir kitap yazmış olan fransız hekimi. A. Brayer İstanbul’a 1815 de gelerek, burada dokuz yıl yaşamıştır. Bu arada gerek şehrin topoğrafyası, gerek ise ahalisi hakkında araştırmalar yapan bu fransız hekimi bir taraftan da Osmanlı topraklarında zaman zaman korkunç bir salgın halinde tahribat yapan veba hastalığı üzerinde çalışmıştır. Yazdığı iki ciltlik kitap şu başlık ile: Neuf années à Constantinople, observations sur la topographie de cette capitale, l’hygiène et les moeurs de ses habitants, I’islamisme et son infulence. La peste, ses causes, ses variétés, sa marche et son traitement, la non contagion de cette maladie. (= İstanbul’da dokuz yıl, bu Başkendin topografyası, ahalisinin hijyen ve âdetleri, islâmiyet ile tesirleri hakkında müşahedeler. Vebanın sebeb, çeşit ve ârâzı, tedavisi ve bu hastalığın sâri olmadığı hakkında), Paris’de 1836 yılında basılmıştır. Birinci cildin sonunda ayrıca metin dışı olarak bir İstanbul - Boğaziçi haritası bulunmaktadır. İkinci cildin sonunda ise, Brayer tarafından İstanbul’da tanınarak yine burada tedarik edilen ve Fransaya götürülen, tenia’ya karşı hassaları olan Brayera adlı nebatın resimleri vardır. Brayer’e izafeten bu ilmî ad verilen bu bitki, aslında ...

Ondokuzuncu yüzyılın ilk yarısında İstanbul ve Türkler hakkında kıymetli bilgiler veren bir kitap yazmış olan fransız hekimi. A. Brayer İstanbul’a 1815 de gelerek, burada dokuz yıl yaşamıştır. Bu arada gerek şehrin topoğrafyası, gerek ise ahalisi hakkında araştırmalar yapan bu fransız hekimi bir taraftan da Osmanlı topraklarında zaman zaman korkunç bir salgın halinde tahribat yapan veba hastalığı üzerinde çalışmıştır. Yazdığı iki ciltlik kitap şu başlık ile: Neuf années à Constantinople, observations sur la topographie de cette capitale, l’hygiène et les moeurs de ses habitants, I’islamisme et son infulence. La peste, ses causes, ses variétés, sa marche et son traitement, la non contagion de cette maladie. (= İstanbul’da dokuz yıl, bu Başkendin topografyası, ahalisinin hijyen ve âdetleri, islâmiyet ile tesirleri hakkında müşahedeler. Vebanın sebeb, çeşit ve ârâzı, tedavisi ve bu hastalığın sâri olmadığı hakkında), Paris’de 1836 yılında basılmıştır. Birinci cildin sonunda ayrıca metin dışı olarak bir İstanbul - Boğaziçi haritası bulunmaktadır. İkinci cildin sonunda ise, Brayer tarafından İstanbul’da tanınarak yine burada tedarik edilen ve Fransaya götürülen, tenia’ya karşı hassaları olan Brayera adlı nebatın resimleri vardır. Brayer’e izafeten bu ilmî ad verilen bu bitki, aslında Habeşistandan getiriliyordu. Brayer büyük bir ihtimâl ile 1822 - 1824 yılları arasında bir süre için İstanbul’dan uzaklaşmıştır. Kitabından anlaşıldığına göre ilk defa olarak 17 kasım 1815 de İstanbul’a ayak basmış, 3 eylûl 1827 de de burasını terketmiştir. Bilhassa Ermeniler ile pek fazla teması olduğu anlaşılan Dr. Brayer’in kitabının bütün ikinci cildini dolduran veba hakkındaki görüşlerinin doğruluk derecesini tâyin etmemiz mümkün değildir. Ancak kitabının ilk cildinde birinci bahis (s. 1 - 160) sadece İstanbul topoğrafyası hakkında olduğundan değerlidir. Bu cildin diğer bahislerinde de Türk örf ve âdetleri hakkında da dikkat çekici müşahedelere rastlanır. Yunan ayaklanmasının başladığı yıllarda ve hemen hemen bütün Batılı okur yazarların Türklere karşı kampanya açtıkları bir devirde bu Fransız hekimin kitabının önsözünde şöyle bir cümleye rastlamak çok dikkate değer. “... Ben, Türk’ü genel olarak iyi, samimi, yardımsever, misafirperver, aşırı alâyiş gibi sahte görünüşlerden de kaçınan, her ne kadar kendi dinine çok sıkı bağlı ise de, başka inançlara karşı da hoşgörür, yalnız kendinden olanlara değil, fakat yabancılara karşı da hakşinas ve Avrupanın hiç bilmediği bir derecede, kendi vücudu ve çevresi hususunda temizliğe itinalı bir insan olarak tanıtıyorum.” Türkiye’de, daha doğrusu İstanbul’da dokuz yıllık tecrübesi sonunda veba’nın sarî olmadığını ve zannedildiği derecede tehlike teşkil etmediğini iddia eden Brayer, kitabının İstanbul şehri ile ahalisinin örf ve âdetleri hakkındaki ilk kısmını, bu tıbbî hipotezine çerçeve gayesiyle tertip etmiştir. Semavi EYİCE