676-700 / 1127
Ansiklopedi

ADIVAR (Halide Edib)
Namlı roman muharrirlerinden, Türk edebiyatının milletler arası şöhretlerinden, İstiklâl harbinde Türk kadınlığına şeref veren mücahidlerden, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinin İngiliz edebiyatı profesörü, profesör Dr. Adnan Adıvar’ın zevcesi;...
Ansiklopedi

ÂDEM DEDE
Onyedinci asır şairlerinden ve Galata mevlevihanesinin en namlı şeyhlerinden; aslı Antalyalıdır, Çavuşoğulları diye anılan çok zengin bir ailedendir; doğum tarihi bilinmiyor, 1627 (H. 1037) de Antalya mevlevihanesi şeyhi Zincirkıran Mehmed Dedeye dervi...
Ansiklopedi

ÂDEMBABA
İstanbulun külhani ve serseri argosunda, “som serseri” mânasına, barınacak yeri olmıyan, gecesini, rastgele, Büyükşehrin her hangi bir serseri in veya kovuğunda geçiren, yaz ve kış yalınayak, başı açık, hattâ yarı çıplak dolaşan ve istisnasız hepsi her...
Ansiklopedi

ÂDEMBABA SOKAĞI
Fatih kazasının Karagümrük nahiyesinin Mimarsinan mahallesi sokaklarındandır; “U” harfi şeklinde bir sokak olup her iki başı da, Mimarsinan ve Neslişah mahalleleri sınırını teşkil eden Arpaemini sokağı üzerindedir (B. : Mimarsinan Mahallesi). Keçeciler...
Ansiklopedi

ADAM SOKAĞI
Beyoğlu kazasının Taksim nahiyeisnin Bostan ve Çukur mahalleleri sınırındadır (B. : Bostan mahallesi). Kaba taş döşeli iken toprak yol olmuş, iki araba geçebilecek kadar geniş, ikişer üçer katlı kârgir evlerinde orta halli Rum aileleri oturan, üzerinde...
Ansiklopedi

ADA YAVRUSU
Boğaziçinde balık avlarında ve nakil vasıtası olarak kullanılan bir nevi kayığa verilen isimdir ki, piyadenin kabası ve balıkçı kayığının da narini idi. Ada yavruları tek, iki veya üç çifte olurdu, zamanımızda artık yapılmamaktadır, eskilerinden de pek...
Ansiklopedi

ADALI SOKAĞI
Boğaziçinde Arnavutköyü sokaklarından, köyün arkasındaki sırtın üstündedir (B. : Arnavutköy). Arnavutköy Mumhanesi sokağı ile Adalıfettah sokağı arasında bir dirsekli bir sokaktır; Mumhane sokağı kavşağından girildiğine göre, birinci kısmı kaba taş döş...
Ansiklopedi

ADALI TÜRKÜSÜ
Abdülâziz devri sonlarında Büyükşehirde dillere destan olmuş bir türküdür; sürgüne gönderilmiş bir bahriyelinin ağzından söylenmiştir:
Yakası çifte de çapalı Adalım aman
Sen kime yandın?
Fizana gideni, gideni, Şaziyem aman
Gelmez mi sandın?
Sana da ya...
Ansiklopedi

ADALIFETTAH SOKAĞI
Boğaziçinde Arnavutköyü sokaklarındandır; köyün arkasında sırtta, köyün sınırı yerindedir (B. : Arnavutköy); ayak izile açılmış toprak yoldur. Arnavutköy Mumhane sokağı kavşağından Sekbanlar sokağına doğru yüründüğüne göre, sağ kol, yol boyunca bahçe d...
Ansiklopedi

ADALAR (Türk şiirinde)
Divan edebiyatında “Divanı İhsan” müstesna, Adalar için yazılmış tek mısra bile yoktur denilebilir. Adalar, Türk şiirine edebiyatı cedide ile girmiş, şiirimizin Yahya Kemal gibi en mümtaz şöhretlerinden mizah şairlerine ve piyasa şarkıları nâzımlarına ...
Ansiklopedi

ADALET SOKAĞI
Bakırköy sokaklarındandır; 120 metre kadar uzunluğunda, 6 metre enindedir, mıcır taşların üzerinden silindir geçirilerek yapılmış toz toprak içinde bir sokaktır. Bütün boyunca birer katlı ahşap amele evleri sıralanmıştır, bu amelelerin hemen hepsi de B...
Ansiklopedi

ADALAR
İstanbulun eşsiz güzellikte bir yazlığıdır; ecdadımız toprağının renginden “Kızıl Adalar” derdi, Avrupalılar, tarihi hâtıralarla “Prens Adaları“ der, biz ise sadece “Adalar” deriz. Müverrih Hammer, Bizans manastırlarındaki münzeyi keşişlerin hâtırasına...
Ansiklopedi

ADAK SOKAĞI
Fatih kazasının Samatya nahiyesinin Nevbahar mahallesinde, eski yangın yeri sokaklarındandır. Suphipaşa sokağı ile Bakibey sokağı arasında, kaba taş döşeli, bozuk bir yoldur. Bakibey sokağı kavşağından girildiğine göre, sol köşede tuğladan derme çatma ...
Ansiklopedi

ADACIKLAR
İstanbul hududu içinde, Karadeniz Boğazı dışında Anadolu kıyısında İrvanın şimalindeki Elmas burnunun doğusunda bir takım kaya parçalarıdır; en büyüklerinin adı Eşek Adasıdır. Bu adacıkların karşısında bir tahlisiye istasyonu vardır.
Adacıklar
Ansiklopedi

AÇIKYOL SOKAĞI
Beyoğlu kazasının Şişli nahiyesinin Feriköy mahallesi sokaklarındandır, bir çayır kenarı toprak yoldur; çayır, yaz akşamları oldukça şenliklidir; bir köşede bir bahçeli gazino-kahvehane vardır.
Bibl. : REK, Gezi notu.
Ansiklopedi

AÇIK TÜRBE SOKAĞI
Üsküdarda, İmrahor’dan Şemsipaşa’ya kadar, Hâkimiyetimilliye caddesi ile Doğancılar caddesini bağlıyan gayet uzun bir yoldur. Hâkimiyetimilliye caddesi kavşağnıdan girildiğine göre, sağ köşede bir küçük kahvehane, sol köşede Üsküdar postahanesi vardır....
Ansiklopedi

AÇIK TÜRBE ÇIKMAZI
Üsküdar sokaklarından, İmrahor’da tramvay yolu üzerindedir, Belediye Şehir Rehberi’nde çıkmaz sokak olarak gösterilmiş ise de, arkası yangın yeri olduğundan Hüdâyiazizmahmudefendi sokağına çıkılır. Cadde kavşağının sol kö-??? “Saklı Evliya” denilen bir...
Ansiklopedi

AÇIKSÖZ GAZETESİ
1936 da merhum Velid Ebüzziya’dan devren alınan “Zaman” gazetesi yerine kurulmuş siyasî sabah gazetesidir; imtiyaz sahibi Edhem İzzet Benice’dir (B. : Benice, Edhem İzzet), başmakaleleri de o yazardı; yazı işleri müdürü Nizameddin Nazif idi, bazı başma...
Ansiklopedi

AÇIK TÜRBE
Duvarı olmayan, kubbesi veya çatısı sütunlar üzerine oturtulmuş türbelere verilen isimdir ki İstanbulda en güzel açık türbeler Süleymaniye’de Mimar Sinan’ın, Eyyub’da Sadrazam Ayas Paşa’nın ve Üsküdarda Gülnûş Valide Sultanın türbeleridir. (B. : Sinan,...
Ansiklopedi

AÇIK SAÇIK GEZME YASAĞI (Kadınlara)
İstanbulda müslüman kadınlarının açık saçık gezmemeleri hakkında ilk defa olarak bir yasak ilân etmek zarureti, on sekizinci asır ortalarına doğru, Üçüncü Ahmed devrinde Sadırâzam Nevşehirli Damad İbrahim Paşa zamanında duyulmuştur. Lâle devrinin büyük...
Ansiklopedi

AÇIKHAVA TİYATROSU
İstanbulda Lütfü Kırdarın valiliği ve belediye reisliği devrinde başlayan ilk büyük imar işleri arasında tahakkuk ettirilmiş esererdendir. Harbiyede yine Kırdar devrinin eserlerinden Sergi Sarayı’nın altındadır. Plânı Yüksek Mimar Nihad Yücel ile Nâhid...
Ansiklopedi

AÇIKLAR SOKAĞI
Fatih kazasının merkez nahiyesinin Sofular mahallesi sokaklarındandır; Kâmilpaşa sokağile Ali Emiri sokağı arasındadır; Kıztaşı caddesi ve Binaemini sokağile birer dört yol ağzı yaparak kesişir. Kâmilpaşa kavşağından Kıztaşı dört yol ağzına kadar olan ...
676-700 / 1127