Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
ADALI TÜRKÜSÜ
Abdülâziz devri sonlarında Büyükşehirde dillere destan olmuş bir türküdür; sürgüne gönderilmiş bir bahriyelinin ağzından söylenmiştir:
Yakası çifte de çapalı Adalım aman
Sen kime yandın?
Fizana gideni, gideni, Şaziyem aman
Gelmez mi sandın?
Sana da yaptırayım Şaziyem aman
Fildişi tarak
Tara da kâküllerini Şaziyem aman
Bir yana bırak.
Sana da yaptırayım Şaziyem aman
Bin dallı fistan
Üstüne yazdırayım Şaziyem aman
Bir yanık destan..
1922 de “Ay Dede” nin bir nüshasında bu türküyü sohbet mevzuu olarak alan Refik Halid Karay, şu şirin satırları yazıyor:
“Baba coşuyor, köpürüyor, zamane Nazırının ayaklarına kapanıyor:
— Bir çapkın kızıma musallât oldu, diyor, namusumu kurtarınız.
Öteki de yaman bir adammış:
— Yakalayın şu külhanbeyini, atın geminin sintinesine, yollayın Fizana!..
diyor. Ah, ne fecaat!.. Bir gün haber alınıyor ki yakası çifte çapalı o bahriye güzeli kızgın Afrika çölünün yolunu tutmuş... Minimini mâşuka gece gündüz kanlı gözyaşları döküyor.. yanıyor, tutuşuyor.. Fakat araya kocakarılar, nasihatçılar giriyor.. ve allem ediyorlar, kallem ediyorlar, mâşukanın zihnini çeliyorlar, bir başkasına gönlünü çeviriyorlar. O esnada âşık Fizandan kaçıyor, binbir mehalik atlatarak, bir gün, senelerden sonra sevgilisinin penceresi önüne geliyor.. Siz artık hayalhanenizde bu elîm ma...
⇓ Read more...
Abdülâziz devri sonlarında Büyükşehirde dillere destan olmuş bir türküdür; sürgüne gönderilmiş bir bahriyelinin ağzından söylenmiştir:
Yakası çifte de çapalı Adalım aman
Sen kime yandın?
Fizana gideni, gideni, Şaziyem aman
Gelmez mi sandın?
Sana da yaptırayım Şaziyem aman
Fildişi tarak
Tara da kâküllerini Şaziyem aman
Bir yana bırak.
Sana da yaptırayım Şaziyem aman
Bin dallı fistan
Üstüne yazdırayım Şaziyem aman
Bir yanık destan..
1922 de “Ay Dede” nin bir nüshasında bu türküyü sohbet mevzuu olarak alan Refik Halid Karay, şu şirin satırları yazıyor:
“Baba coşuyor, köpürüyor, zamane Nazırının ayaklarına kapanıyor:
— Bir çapkın kızıma musallât oldu, diyor, namusumu kurtarınız.
Öteki de yaman bir adammış:
— Yakalayın şu külhanbeyini, atın geminin sintinesine, yollayın Fizana!..
diyor. Ah, ne fecaat!.. Bir gün haber alınıyor ki yakası çifte çapalı o bahriye güzeli kızgın Afrika çölünün yolunu tutmuş... Minimini mâşuka gece gündüz kanlı gözyaşları döküyor.. yanıyor, tutuşuyor.. Fakat araya kocakarılar, nasihatçılar giriyor.. ve allem ediyorlar, kallem ediyorlar, mâşukanın zihnini çeliyorlar, bir başkasına gönlünü çeviriyorlar. O esnada âşık Fizandan kaçıyor, binbir mehalik atlatarak, bir gün, senelerden sonra sevgilisinin penceresi önüne geliyor.. Siz artık hayalhanenizde bu elîm macerayı aşkı tevsi ediniz. Vakanın kahramanlarını gözünüzde canlandırınız; eski bahriye mektebi kıyafetinde o gürbüz delikanlıyı harareti aşkla yanan iri, siyah gözleri, güneşte kavrulmuş sıcak esmer teni ile ve o sarışın, oynak, hoppa Şaziye’yi katmerli kirpikleri ardından erkeğe yarı vahşi, yarı munis, fakat daima iştihalı bakışları ile, kıvrak yürüyüşü, tenbel yatışı, ateşîn dudaklarile tecessüm ettiriniz; Fizan çölünü, Kasımpaşa hayatını, babanın gaddarlığını, kadının vefasızlığını, hepsini teferrüatile düşününüz... Vallahi, bazı günler oluyor ki vapur Heybelide mektebin önüne gelince güvertedeki bütün halkın, kadın ve erkek bu güftesi sade ve bestesi oynak türküyü tutturarak hep bir ağızdan çağırmasını istiyorum..”..
Kahramanı Şadiye adında bir kız olan meşhur bir şarkıyı da büyük muharririn bu tasvirine bağlamak mümkündür (B. : Adalar, Türk şiirinde).
Theme
Folklore
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM010445
Theme
Folklore
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 1, page 210
See Also Note
B. : Adalar, Türk şiirinde
Theme
Folklore
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.