626-650 / 992
Encyclopedia

ALLAHVERDİ (Dr. Dikran)
Tanınmış bir Ermeni tabibidir. 1860 da Yenikapı’da doğmuş ve 1930 da yine İstanbul’da vefat etmiştir.
Mektep sıralarında parlak zekâsiyle muallimlerinin nazarı dikkatini celbeden Dr. Allahverdi, bir müddet Bağçekapı’da eczacılık yapmıştır. Bilâhare Mek...
Encyclopedia

ALLAHKERİM Locationİ
Kıymetli bilgin M. Zeki Pakalın’ın “Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü” nde rastlanmıştır; müellif bu tâbirin eski İstanbul argosunda kahvehânelerde meteliksiz takımının kahveciye para vermeden oturdukları, geceleri de üstünde sıra sıra uzanı...
Encyclopedia

ALKAZAR AMERİKA GAZİNO - TİYATROSU
Geçen asrın ikinci yarısında İstanbulun yarı batakhâne rezalethânelerinden, sahnesi, dans salonu, içki tezgâhı bulunan bir gazino - tiyatrodur; Galatada Tophâne Caddesinde idi; halk ağzında kısaca “Amerika Tiyatrosu” denilirdi. Birinci perdeler ekseriy...
Encyclopedia

ALKAZAR SİNEMASI
Büyük şehrin eski sinemalarından biridir; Bayoğlunda İstiklâl Caddesinde Doğubank’ın malı olan 179 kapu numaralı binâdadır. Sinema, Cemal İzzet Bey ile ortağının kurduğu bir komandit şirket tarafından işletilmektedir. 1918 de inşa edilmiş olan sinema b...
Encyclopedia

ALKIŞ (Selâmlıkda)
Padişahlar Cuma günleri hangi camie gideceklerse, attan yahut arabadan inerlerken, saray hademesi tarafından tiz perdeden şu cümle ile alkışlanırlardı:
“Uğurun hayrola yaşın uzun ola, yolun açık ola! Saltanatına mağrur olma Padişahım senden büyük Allah...
Encyclopedia

ALKAS MİRZA
On altıncı asırda taht kavgası yüzünden Türkiyeye sığınmış ve İstanbula gelmiş İranlı bir şehzâdedir.
Alkas Mirza ve yahut Alkasıb Mirza, Safevî sülâlesinin müessisi olan Şah İsmail’in oğludur; sonradan Şah Tahmasb adı ile Şah İsmail Safevî’nin yerine ...
Encyclopedia

ALKARNA
Denizin dibinden istiridye, midye, tarak ve emsali deniz hayvanları avlayıp çıkarmağa mahsus bir deniz avı âletidir, demir çubuktan bir ağız kısmı ile buna eklenmiş kalın sicimden bir ağ torbadan ibarettir. Ağız demirinin alt kısmı keskin olup denizin ...
Encyclopedia

ALİYAZICI SOKAĞI
Galatanın Yenicami mahallesi sokaklarındandır; Fermeneciler sokağı ile Kardeşim Sokağı arasında doksan derecelik bir dirsek yaparak uzanır; üç araba geçebilecek kadar geniş, çarşı boyu, mağaza ve antrepolar sıralanmış ve tesviye edilmiş bir toprak soka...
Encyclopedia

ALİ ZEKİ (Mürekkebcizâde)
On sekizinci asır hattatlarından, macuncu çarşısının tanınmış esnafından idi; icazetnâmesini Taşmektepli Mustafa Râkımdan almıştı.
Bibl. : Müstakimzâde, Tuhfei hattâtin.
Encyclopedia

ALİ USTA (Nalıncı)
Onyedinci asır sonlarında hamam nalını yapmakla meşhur bir sanatkâr olub dükkânı Unkapanında idi; bilhassa namlı ve büyük çarşı hamamlarının kibardan, semtin mûteberanından, ulemâ ve şuerâdan olan müşterilerine mahsus şimşir ve abanos nalınlar yapar, ü...
Encyclopedia

ALİ VASFİ EFENDİ
On sekizinci asır sonları ile on dokuzuncu asır başında yaşamış hattatlardan. Galatasarayı Mektebinin yazı muallimi idi, evinde de isteklilere yazı dersleri verirdi. Kendi yazı hocası da Lâz Ömer Vasfi Efendidir. 1837 (H. 1253) de öldü, büyük yazı üstâ...
Encyclopedia

ALİ USTA (Terlikçi)
1850 - 1860 arasında İstanbulun namlı terlikçi ustalarından idi, dükkânı Atik Alipaşa çarşısında idi. Hayatı hakkında başka bir kayda rastlanamadı.
Bibl. : Vâsıf Hoca, Not.
Encyclopedia

ALİ USTA (Kumbaracı)
On sekizinci asırda Kasımpaşada tersane imalâthanelerinde büyük ıslahat yapmış fen adamıdır; vakanüvis, bu zattan, (H. 1120) 1708 vakaları arasında şöyle bahsediyor:
“Mirî kalyonların yetmiş seksen kantarlık çapalarını bu ana gelince İstanbulda yaptırı...
Encyclopedia

ALİ USTA (İskenderiyeli)
Hassa teberdarlarından; on yedinci asırda yaşamış namlı bir çini ressamıdır; hicrî 1077 (Milâdî 1667) tarihini ve imzasını taşıyan çini üzerine bir Kâbe resmi, Topkapı sarayında kızlarağası dairesinin duvar çinileri arasında; Kâbe, Medine ve arafatı gö...
Encyclopedia

ALİ USTA (Afiyon şaşkını İplik)
Geçen asır sonlarının en namlı damacılarından; hayatı hakkında hiçbir kayda rastlanamadı; lâkabından, afyon tiryakisi ve kuru bir adam; ve bulduğu oyuna da “Tophâneli açmazı” denildiğine göre semtinin de Tophane olduğu anlaşılıyor.
Bibl. : Dama risalesi
Encyclopedia

ALİ USTA (Cebecibaşı)
On beşinci asırda Fâtih Sultan Mehmed devrinde en namlı yaycı ustalarından; hayatı hakkında başka bir kayda rastlanamadı.
Encyclopedia

ALİ UFKÎ BEY
Dördüncü Sultan Mehmed devrinde yaşamış musikî bilgini, kendi adına nisbetle anılan çok kıymetli bir musikî mecmusaı sahibi; T.Y. Öztunanın İstanbul Ansiklipedisine bu mecmua hakkında verdiği notda “yüzlerce muasır musikî eserinin garb musikîsi notasın...
Encyclopedia

ALİ ULVİ EFENDİ (Arnavud)
On dokuzuncu asır başında yaşamış hattatlardan; yazıyı Ali Vasfi ve Çömez Mustafa Vasfi Efendiden öğrenmiş, Çenberlitaşda Bezmiâlem Vâlide Sultan Mektebinde yazı muallimliği yapmıştır; bilhassa sülüs ve nesih yazılarda hüner sahibi idi. 1853 (H. 1270) ...
Encyclopedia

ALİ USTA
On sekizinci asır yeniçerilerinden, elli ikinci bölüklü ortasının aşçısıydı; levent yapılı, bahadır, akranı nâdir delişmen bir adamdı; yazıya heves etmiş, sülüs ve nesih yazıda Şehzâdeli İbrahim Ağadan icazetnâme almıştır. Fakat hattatlığı maişet vasıt...
Encyclopedia

ALİ ŞİRÜGANİ (Derviş)
Klâsik Türk musikisinin en büyük bestekârılrından; 1630-1635 arasında İstanbulda doğdu; 1714 de İstanbulda öldü. Aşağıdaki satırlar; Türk edebiyatı ve musikisi, tarihi üzerinde tam salâhiyetle söz sahibi, İstanbul Ansiklopedisinin has dostu merhum Sade...
Encyclopedia

ALİ TALÂT BEY
Mühendis, muallim, muhendis mektebinde birkaç neslin hocası olmuş kıymetli bir fen adamı; 1869 da Tokatta doğdu; babası, Şehremaneti kordon kalemi başkâtibi Abdullah Şefik Efendidir. Aslı, ana ve baba tarafından da Tokatlıdır. Küçük yaşta İstanbula gel...
Encyclopedia

ALİ ŞEFKATİ EFENDİ
Geçen asrın oldukça mühim vazifelerde bulunmuş adliye memurlarından; musikişinaslarından, devrin hemen bütün okur yazarları gibi, divan edebiyatı an’anelerine uyarak şiirler yazmış sîmalarından; (H. 1238) 1822 de İstanbulda doğdu; on dört yaşında Divan...
Encyclopedia

ALİ ŞEMSE AĞA (Mehter)
On sekizinci asır sonlarında yaşamış necâbet timali bir adamdır; iyiliğini gördüğü bir insanın uğruna, hayatını kahramanca feda eden eşine pek az rastlanır simalardandır; Üçüncü Selim devri devlet erkânından sadâret kethüdası İbrahim Efendinin mehterba...
Encyclopedia

ALİ ŞAMİL PAŞA
İkinci Abdülhamid devri ricalinden, Üsküdar kumandanı; aslen kürd, meşhur Bedirhan Paşanın oğullarındandır; 1855 e doğru Cizrede doğmuştur; 1876 Rus muharebesinde, henüz pek genç olduğu halde topladığı kürd gönüllüleri ile yararlıklar göstermiş, bacağı...
Encyclopedia

ALİŞAH SOKAĞI
Fâtih kazasının Karagümrük nahiyesinin Dervişali mahallesi sokaklarındandır; Kurtağa çeşmesi Sokağı ile Tercümanyunus yokuşunun alt kısmı arasında uzanır; kaba taş döşeli, bozuk, üç araba geçebilecek kadar geniş bir yoldur; Kurtağadan Tercümanyunusa do...
626-650 / 992