Fenerli rum beylerinden geçen asır başında Divânı Hümâyun tercümanlarından; 1768 de doğdu, Eflâk Beyliğinde bulunmuş Aleksandr Moroz’un oğlu bir rus câsusu di; Üçüncü Sultan Selim Nızâmı Cedidi kurarak orduda ıslahâta girişdiği zaman bu hareketi baltal...

1895 yıllarında Şehzâdebaşı Direklerarasının Vezirciler tarafından sağ kolda bir dükkânda işlerdi; aslı Samatyalı olup İstanbullu rum ve ermenilerin belki yüzbinde birine nasib olmayan düzgünlükte ve İstanbul lehcesi ile fasih Türkçe konuşan, şarkıcı, ...

Onyedinci asır ortasında İstanbulun namlu armatör-kaptanlarından; hayatı hakkında isminden başka kayde rastlanmadı (B.: Akdeniz Gemicileri). Bibl.: Evliyâ Çelebi, Seyahatnâme, I.

1870 ile 1875 arasında Azabkapusunda bir rum dövmeci; vücudlarına dövme yaytırmada bilhassa gemiciler en ön safda geldiği için İstanbulda dövmesi nakkaşlar Tersâne civârında, Azebkapusu ile Galatada toplanmışlardı; Pierre Loti “Aziyade” (Âzâde) isimli ...

Onyedinci asır ortasında yaşamış Sakızlı rum köçek oğlanlardan biri; meşhur oyuncu kollarından Zümrüd Kolunun köçeklerinden idi; Evliyâ Çelebi: “Sakız mahbûbu, kırma saçlı, Çeşmi gazâli mükâhhâl” diye övüyor. Hayatı hakkında başka kayde rastlanmadı (B....

Adına yalnız Evliyâ Çelebi Seyyahatnâmesinde ve eserin İstanbul Mâdenleri bahsinde (cild I, sayfa 71-72) rastladığımız bu binânın mîmarî bir Kılıçhâne (Kılıç İmâlâthânesi) olduğu tahmin ediyoruz; aşağıdaki satırları Evliyâ Çelebiden alıyoruz: “Fakirin ...

Gaayet sık dokunmuş bir kaba bezin adı; ayak takımı, bilhassa kayıkcı ve gemiciliren iç donu ve gömlekleri dimiden olurdu; kayıkda gemide şalvar yerini tutar, çoğu dimi donlarının üstüne ayırca şalvar, çağşır giymezlerdi. Âşık Râzi 1880-1890 arasında İ...

İkinci Sultan Abdülhamid devrinde Tershâneli bir bıçkın delikanlı; Tophâne ketebesinden Üsküdarlı halk şâiri Âşık Râzinin evrâkı metrûkesi arasında bu genci öven bir şarkı vardır. Râzi şarkının serlevhası olarak şu notu yazmışdır: “Ertuğrul Firkateyni ...

İç hastalıkları mütahassısı; 1926 da Manisa’da doğdu; babasının adı Ramazan Fevzi, annesinin adı Hikmettir; 1944 de İstanbul Erkek Lisesini, 1950 de İstanbul Tıp Fakültesini bitirdi, 1955 de Dilber Lâboratuvarının neriyat bürosunda çalıştı, 1956-1957 y...

Türkiye’de ilk Dilsizler Mektebi 1889 senesinde İstanbul’da, Ticâret Mektebi Müdür Grati Efendinin teşebbüs ve himmeti ile devlet tarafından açılmıştır; Kâmil Paşanın sadâretinde Münif Paşanın maarif nazırlığı zamanına rastlar; müdürlüğüne, böyle bir m...

Seçkin kadın hekimlerimizden; Dârülaceze Rehabilitasyon Servisi şefi; 1932 de İstanbul’da doğdu, babasının adı Muzaffer Hâlid, annesinin adı Hanife Hanımdır; 1950 Cumhuriyet Kız Lisesini, 1956 da İstanbul Tıp Fakültesini bitirdi; 1956-1957 de Şişli Çoc...

Kadıköy kazâsının Kızıltoprak kazâsının Kızıltoprak nâhiyesinin Göztepe köyü (mahallesi) sokaklarından; Göztepenin “Muhâcir Mahallesi” diye meşhur yerinde, Kayışdağı Caddesi üzerindedir, adı Çıkmaz sokakdır, aslında Muhâcir Mahallesinin diğer sokakları...

On yedinci asrın ilk yarısında İstanbul’un mükellef konaklarından biri, Vefâ semtinde idi, sâhibinin İranlı ve İstanbul’un namlı zenginlerinden biri olması lâzımdır; 1622 Ekiminde İstanbul’a gelen İran Elçisi Aka Riza Han İstanbul’da kaldığı müddetçe b...

“Edebiyat öğretmeni, harf inkilâbında ve onu tâkib eden dil devriminde ön safda çalışanlardan biri; 1889 da Selânikde doğdu, Selânik avukatlarından Mehmed Tayfur Beyin oğludur, ibtidâî ve îdâdî tahsilini Gümülcinede yaptı, 1909 da İstanbul Hukuk mekteb...

İstanbul’da Osmanlı Sarayında, dünyada ilk çağlardanberi devam edegelen saltanat an’anelerine uyularak “Enderun Zülüflü Ağaları” denilen saray iç orğanları arasında dilsiz gençler de bulundurulmuşdur; Reşad Ekrem Koçu “Topkapusu Sarayı” adlı eserinde b...

İkinci Sultan Abdülhamid Devrinin pek meşhur üfürükçü hocalarından; asıl adını bilemiyorum, tüysüzlük çağında Mısır Çarşılı baharatcaı bir attarın çırak adı altında bıçkını, şıkırdımı imiş; “Attar güzeli” derlermiş, hattı gelince tulumbacılığa heves et...

Karagümrüğün Beyceğiz ve Dervişali mahalleri sokaklarından; Nureddin Tekkesi sokağı ile Dırağman Caddesi arasında uzanır, Kurtağa Çeşmesi sokağı ile dörtyol ağzı yaparak kesişir, Yahyâzâde ve Bestekâr servet sokakları ile de kavuşakları vardır (1934 Be...

1962 de ünlü aktör ve rejisör Avni Dilligil tarafından kurulmuş bir sanat topluluğu. Aşağıdaki satırları Ses Mecmusandan alıyoruz: Şehir Tiyatrosundan ayrılan Avni Dilligil, önümüzdeki sezon Aksaray’da açacağı tiyatronun ilk hazırlıklarına başladı. Kad...

Dünya ölçüsünde şöhretlerden Amerikalı harpist kadın; 1963 yılı Aralık ayında İstanbul’a geldi; aşağıdaki satırları Ses Mecmuası’ndan alıyoruz: “Önce Avrupa’da sonra Yakın ve Uzak Doğu ülkelerinde seri halinde konserler vermek üzere bir dünya turuna çı...

Tiyatro sanatkârı, ünlü aktör Avni Dilligil’in zevcesi ve Dilligil Tiyatrosu’nun baş aktrisi; 1928 de İstanbul’da doğdu, baba soyadı “Farat” dır. Sahneye ilk defa Fatih Halk Evi temsil kolunda amatör olarak çıktı, meslek olarak aktrisliğe 1945-1946 da ...

Ünlü aktör; babasının adı Rahmi Bey, annesinin adı Servinaz Hanımdır. 1911 de Hicaz Demir yolları idaresinde çalışan babasının memuriyet ile bulunduğu Hayfa’da doğdu. 12 yaşına kadar ilk çocukluğu Arabistanın muhtelif bölgeliri ile Kafkasya’da geçti; 1...

“Geveze” anlamında İstanbul ağzı deyim, fakat dâima gevezenin genci, güzeli ve tatlı konuşanı hakkında kullanılır; aşağıdaki manzûme “dillidüdük” bir kahveci çırağının tasviridir: Âdet olmuş efendim kahveciler mutlakaa Kanarya kuşu besler hiç olmazsa ...

Amerikalı bir gazeteci kadın, Dallas Morning News Gazetesi’nin muharirlerinden; 1950 yılında Asyada Uzak Doğu ve Yakın Doğu memleketleri hayatını tedkik için bir seyahata çıktı ve o yılın mart ayı sonlarında İstanbul’a geldi; Cumhuriyet Gazetesi muhâbi...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre Boğaziçinin Rumeli yakasında Boyacıköyünün sokaklarından; köyün göbeğinde Sezâi Bey Sokağı ile Hekim Atâ Caddesi arasında bir aralık sokakdır (1934 B.Ş. R. Pafta 22 Boyacıköy); yerine gidilip şu satırların yazıldığı s...

İstanbul Barsosuna kayıdlı avukat; 1903 de Dramada doğdu, Tâlib adında bir zâtin oğludur; anasının adı Fatma Hanımdır, Gelenbevi Rüşdiyesinde, Mercan İdâdisinde okudu (1918), 1928 de Roma Üniversitesinin Hukuk Fakültesini bitirdi, 1939-1936 arasında İs...