676-700 / 1037
Ansiklopedi

ÇAKMAKTAŞI SOKAĞI
Eminönü İlçesinin Kumkapu Nâhiyesinin Bayramçavuş Mahallesi Sokaklarındandır; her iki başı Çapariz Sokağında iki dirsekli bir sokakdır; Behram Çavuş Sokağı ve Kürkcübaşı Mektep Sokağı ile kavuşakları vardır. Bir araba geçecek genişlikde kabataş döşeli ...
Ansiklopedi

ÇAKMAKCILAR YOKUŞUNDAKİ RESİMCİ DÜKKÂNI
Çakmakcılar Yokuşunda, yokuş yukarı Bayazıda doğru çıkıldığına göre sağ kolda Büyük Vâlîde anı kapusu geçilince hemen ikinci veya üçüncü dükkân idi; Vâlîde Hanındaki Îranî matbaalarında yapılan taş basması resimler satılırdı ki benim görüb de hatırladı...
Ansiklopedi

ÇAKMAKÇILAR YOKUŞU
İstanbulun Bâbıâli Caddesi, Dîvanyolu, Direklerarası gibi şöhretli yollarından biridir; Uzunçarşı Caddesi ve Mercan Caddesinin kavuşak noktası ile Mahmud Paşa Yokuşunun altbaşı arasında uzanır, Mercan Ağa Mahallesi ile Taya Hatun Mahallesi arasında sın...
Ansiklopedi

ÇAKMAKCILAR FIRINI
Birinci Cihan Harbi başlarına kadar İstanbulda en güzel yağlı çörekleri yapan bir fırın idi; çörekleri o kadar meşhur idi ki bu fırından yağlı çörek almak için Üsküdardan, hattâ Beykozdan sûreti mahsusada gelenler olurdu. Büyük şehrin kaybolmuş şöhretl...
Ansiklopedi

ÇAKMAK (Mareşal Fevzi)
İstiklâl Harbi mücâhidi ve millî zaferde büyük hissesi olan kumandan, Atatürkün silâh arkadaşı, onun ve bütün Türk milletinin sonsuz hürmetini kazanmış bir merdlik, iffet ve ismet timsâli, Türkiye Cumhuriyetinin Gazi Mustafa Kemal Paşa (Atatürkden) son...
Ansiklopedi

ÇAKMAK
Türk lugatında isim: “Ağızın etrâfında çıkan uçuğa benzer sivilce kabarcıkları”; misal:
İki külhanbeyi konuşur; biri âşıkı şûrîde, öbürü derd ortağıdır:
— Ne haber seninkinden?
— Dün sabah geldi.. her hâliyle, her kılığı ile âfet be.. üstbaş dökülmüş,...
Ansiklopedi

ÇAKMAK
Mecâzî mânâda şarab, rakı içmek, İstanbulun içki, meyhâne âlemi edebiyatında çok kullanılmış bir kelimedir; misaller:
GAZEL
Gönlüme sâkiyi mîmar eyledim meyhânede
Allah Alah Kâbe îmar eyledim meyhânede
Ol kadar çakdım ki tersâzâdegânım aşkına
Berka ...
Ansiklopedi

ÇAKMAK
1) Halk ağzı mecâzi deyim: “sezmek, anlamak”, aynı anlamda hâneberduş apaşlar ağzında da kullanılır; misaller:
— Ben adamın ne mal olduğunu adım atışından çakarım.
* — Bana bir külâh giydireceğini çokdan çakmışdım ama bu derecede mel’un bir rezil oldu...
Ansiklopedi

ÇAKIRYAN (Serviçen)
Matbaacı, 1862 de Yenikapu’da doğup 6 Nisan 1923 de yine İstanbul’da vefat etmiştir.
Önce hakkâklık yapmıştır. Matbaasını 1880 de Râsim Paşa Hanında tesis etmiştir. Müteakiben 1890 sıralarında Sultanhamamında Fındıklıyan Hanına nakletmiştir. Bilâhare ...
Ansiklopedi

ÇAKIRYAN (Dr. Kirkor Bey)
Ermeni asıllı asker tabiblerden. 1851 de Diyarbakırda doğmuş ve 1947 Mart ayında Paris’de vefat etmiştir. Pederinin adı Arakeldir.
Bibl. : K. Pamukciyan, Not.
Ansiklopedi

ÇAKIRYAN (Arakel)
Kimya profesörü; Dr. Kirkor Bey Çakıryan’ın oğludur. 13 Ağustos 1885’de Şam’da doğup, 22 Şubat 1954 de Paris’te vefat etmişdir.
Çocukken babası ile birlikte İstanbul’a gelerek ilk tahsilini Eyüp ve Balatta yapmıştır. Müteakiben Galatadaki Getronakan Li...
Ansiklopedi

ÇAKIR REİS
Yenikapulu meşhur bir Ermeni balıkcıdır. Kendisini Kazaz Artinin (B.: Artin, Kazaz), İstepan Papazyan tarafından kaleme alınan biyografisinden tanıyoruz (İstanbul, 1864, s. 81-83). Mezkûr eserde bu şahıs hakkında aşağıdaki fıkra anlatılmaktadır:
Kazaz ...
Ansiklopedi

ÇAKIR BEY (Külhanbeyî)
İkinci Sultan Mahmud’un ilk saltanat yıllarında Tophâne hamamlarından birinin külhanbeylerinden olup semtinde güzelliği dillere destan olmuş bir genc (B.: Külhanbeyi); hakkında Derviş Vahdet adında bir kalenderin şu manzûmesinden gayri en küçük bir kay...
Ansiklopedi

ÇAKIR PENÇE
Halk ağzı deyim: “Tuttuğunu bırakmaz, yolar adam; gaasıb; para canlısı”; iğrenc kötü sıfatlardandır; misaller:
* Çıkdı bir çakır pençe
Sattı babam evini
Ayırd etme anın sen
Karıncası devini
Açam görün ağlayın
Yüreğin alevini
Aparamadı yalnız
Asâlet ...
Ansiklopedi

ÇAKIRAĞA MESCİDİ
Aksarayda, Askaray Karakolu önünden Lângaya doğru sapan cadde üzerinde, Aksaraydan gelindiğine göre karakola pek yakın bir yerde, Ebûbekir Paşa Mektebi karşısında sağ kolda idi; 1957 ile 1960 arasında, Atatürkün târifi ile “Türk Târihinin Hazînesi” ola...
Ansiklopedi

ÇAKIRAĞA MESCİDİ
Tekfur Sarayı civârında idi, Hadikatül Cevami: “Mescidi mezbur kale duvarına karşıdır, bânisi Sekbanbaşıdır, mescidin mihrabı önünde medfundur, mektebi ve mahallesi vardır” diyor.
Bu mescid zamanımızda mevcud değildir. Edirne kapusunda sur dışında Hoca...
Ansiklopedi

ÇAKIRAĞA YOKUŞU
Fener Haniyesinin Avcubey Mahallesi sokaklarından (1934 Belediye Şehir Rehberinde Pafta No. 8 de 110); Şadan, Kantarcı Ali ve Karagözcü sokaklarının kavuşdukları nokta ile Hoca Çakır Caddesi arasında uzanır; Kaariye İmâreti Sokağı ve Ulubadlı Hasan Sok...
Ansiklopedi

ÇAKIRAĞA MAHALLESİ
Fatih kazâsının Samatya nâhiyesi mahallelerinden; Samatya nâhiyesinin Eynebey, Yalı; Kürkcübaşı, Keçi Hâtun, ve Fâtih Merkez nâhiyesinin Murad Paşa mahalleleri ile çevrilmişdir ki Aksaray semtinin bir parçasını teşkil eder; sınır sokakları şunlardır: M...
Ansiklopedi

ÇAKIRAĞA CAMİİ SOKAĞI
Samatya bucağına bağlı Çakırağa Mahallesinin sokaklarından (Bu mahallenin yeri Aksaray semtinin bir parçası); 1934 Belediye Şehir Rehberinin 11 numaralı paftasında (mahalle numarası 36) Cerrahpaşa Caddesinin Aksaray tarafı başında bir çıkmaz sokak olar...
Ansiklopedi

ÇAKIR AĞA
Fâtih Sultan Mehmed’in devrinde Türk İstanbulun ilk îmarında büyük emeği geçmiş hayır sâhibi sîmâlardan; Hadikatül Cevâmı bu zâtin Çakırcıbaşılık yapmış olduğunu kaydediyor; “Çakır Ağa Çakırcıbaş olmuşdur” diyor; biz asıl adının unutulduğunu, Çakır Ağa...
Ansiklopedi

ÇAKIR (Hasan Hüsnü)
İdareci, siyaset adamı, 1893 de Hopada doğdu; memleketinin eşrâfında Çakırzâde Hacı Mustafa Efendinin oğludur. Trabzon Îdâdisinde okudu, 1913 de mektebi mülkiyeden mezun oldu; 1919 ile 1935 arasında Tirebolu, Giresun, Yusufeli, Bayburd Kaymakamlıklarda...
Ansiklopedi

ÇAKIR, ÇAKIRKEYF
Batı türkcesinde şarab; şarab içerek sarhoş olmuş anlamına da “çakır keyfi” denilir; fakat şarab karşılığı bu çok güzel ve âhenkli “çakır” adı halk ve bilgin ağzında maalesef kullanılmamış, ancak lugat kitablarında kalıp yaşamışdır; “çakır keyfi” tâbir...
Ansiklopedi

ÇAKIR (Ayşe)
İstanbulun halk edebiyatına geçmiş kavgacı mahalle karısı tipini bütün kudreti ile yaşatmış Küçük Mustafa Paşalı bir kadın; 1946 yılı martında komşu kadınlarla yapdığı büyük bir çeşmebaşı kavgasında kalbi durarak ölmüşdür.
Bibl. : Gazeteler.
676-700 / 1037