Hicrî 1225, milâdî 1810 yılında, son yeniçerilerin devlet sözünü ayağa düşürüb İstanbul’da hemen her gün türlü rezâlet, şenâat ve hattâ cinâyete sebep oldukları devirde kanlı bir zâbıta vak’asıdır; garibdir ki o devirde şehrin inzibat ve âsâyişinin tem...

Çenberlitaş etrâfında, bir kısım Divan Yolunun (Yeni adı ile Yeniçeriler Caddesi) Elçı Hanı (1963 de yıkılan Osmanbey Matbaası - Çenberlitaş Sineması binasının yeri) sırasında, bir kısmı hamam sırasında on kadar kahvehâne idi. hepsi masasız, iskemlesiz...

Adı maarif tarihimize geçmiş bir hamam külhanıdır; İkinci Abdülhamid devrinde hükûmet tarafından muzir görülen ve toplattırılan kitablar, risâleler, gazeteler, mecmualar geceleri zâbıtaca çuvallar içinde bu hamamın külhanına getirilip yakılırdı; Ahmed ...

İstanbul’un büyük sinemalarından biri idi, Sultanahmed ile Bayazıd arasında uzanan Yeniçeriler Caddesi üzerinde Çenberlitaş mevkiinde bu isimle anılan meşhur târihî sütunun tam karşısında Osman Bey Matbaası diye anılan büyük Hanın içinde idi ve cadde d...

Yeniçeriler Caddesinde Atikalipaşa (Sedefciler) Camiinin karşısında Evkaf Sokağındadır; eğitime 1956 da başlamış bir okuldur; açıldığındanberi de çift tedrisat usûlü tatbik edilmekdedir, öğrencilerin bir kısmı sabahları 8-12,30 arasında, bir kısmı da ö...

İstanbulun büyük çifte hamamlarından biri, türk hamam yapısının şaheserlerinden; “Çenberlitaş” denile gelen Romalılardan kalma sütunun karşısında inşâ edildiği için halk ağzında bu ismi almışdır “Vâlidesultan Hamamı” dır; bir on altıncı asır yapısıdır,...

1880 ile 1890 arasında bir koltuk, biri gedikli iki meşhur meyhâne idi; küçük koltuk meyhâne han kapusu yanında, cadde üzerinde idi, asıl şöhretlisi büyük gedikli meyhâne ise han içinde, alt katda idi. İşret ile aslâ ülfetin olmadığı, ağzıma müskiratda...

İstanbulun Romalılar devrinden kalmış âbidelerinden; Sultanahmed ve Bayazıd meydanları arasında uzanan ana cadde üzerine, bu uzunca yolun hemen ortalarında, kendi adına nisbetle anılan semtdedir; edebî metinlerde “Konstantin Sütunu”, yahud, “Yanık Sütu...

İstanbulun şöhretli matbaalarından; önce nerede ve kimin tarafından kurulduğunu tesbit edemedik; hâlen sâhibi olan Bay Mümtaz Tütüncü tarafından 1938 de satın alınmışdır ki o tarihde Çeltüt Matbaası Hocapaşada idi, 1946 da Ankara Caddesinde Cemâl Nâdir...

İstanbulun en büyük ekmekçi fırınlarından biri idi. Divan Yolu (yeni adı ile Yeniçeriler Caddesi) üzerinde, Çenberlitaş Hamamı ile İkinci Sultan Mahmud Türbesi arasındaki sâhada, köşe başında idi; 1826 dan sonra bir yangında harab oldu, yerine 1869 da ...

Kıymetli eczâcılarımızdan bir İstanbul efendisi, Cağaloğlu Eczâhânesi sâhibi; 1905 de İstanbulda doğdu, İbrahim Bey ile Feride Hanımın oğludur; ilk ve orta tahsilini Davudpaşa Sultanisinde yapdı; Eczâcılık Okulunu bitirdi: İzmir Karaburun Memleket Hast...

Bu satırların yazıldğı sırada sinemacılık âleminde yeni şöhretlerden yakışıklı bir delikanlı; aynı âlemin haylice meşhur yıldızlarından Bayan Gönül Yazar ile evlenmiş, geçinememişler, ayrılmışlardır. Zamanın Ses isimli sahne ve beyaz perde ve paviyon â...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre (Pafta 11/59) Samatyanın Hacıhüseyinağa Mahallesi sokaklarından; Büyük Kuleli Sokağı ile yalıboyunda Narlıkapu kumsalı arasında uzanır, demir altından geçer. Yerine gidilip şu satırların yazıldığı sıradaki durumu tesb...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre (Pafta 27) Üsküdarda Îcâdiye semti sokaklarından; Kuzguncuk Deresi Sokağı ile kırlık arasında uzanır; yerine gidilip şu satırların yazıldığı sıradaki durumu tesbit edilemedi (Mayıs 1964).

1934 Belediye Şehir Rehberine göre (Pafta 29) Kadıköyünde Rıhtımboyu civârında, Haydarpaşaya yakın bir noktada Düz Sokak ile Haydarpaşa Çayırı Sokağı arasında uzanır. Kısa bir sokakdır. Yerine gidilip şu satırların yazıldığı sıradaki durumu tesbit edil...

Zamanımızda îdam hükümlerini yerine getiren cellâdlardan bir kıbti; 1957 de Hayri Uymaz ve 1960 da da Ali Ünver adındaki kaatilleri asmışdır. Devletin aylıklı cellâdları bulunmadığı için, memleketin her tarafından olduğu gibi İstanbulda da, bir mahkûm ...

Onsekizinci asır sonları ile on dokuzuncu asır ilk yıllarında yaşamış İstanbul zenginlerinden bir musevî sarraf; 1760-1770 arasında Balatda doğdu, çok fakir bir âilenin oğlu idi; 13-14 yaşlarında iken Balat Yeniçeri kolluğunda oda süpürür, taşlık yıkar...

“batı türkçesine rumcadan girmiş isim; gümüş veya altun taç, sorguç, tuğ” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lûgati); H. Kâzım Bey bu kelime için Şeyh Galibden şu beyti misâl alıyor: İki kulağı çelenk şehbaz Gerdeni sürâhli serefraz Son yeniçerilerden halk ş...

Aşağıdaki hal tercemesini İbrahim Alâeddin Gövsa’nın Türk Meşhurları Ansiklopesinden alıyoruz: “Bakterioloji ihtisası ile tanınmış değerli hekimlerimizden; 1886 da İstanbulda doğdu; 1909 da Tıbbiyeden diploma aldıktan sonra bir sene Parisde Pastör (Pas...

Bu satırların yazıldığı sırada (1962) İstanbulda Halk Sandığı T. A. Ş. Müdürü bulunuyordu; 1908 de Priştinede doğdu, babasının adı Necmeddin, annesinin adı Düriyedir. İstanbulda Şemsülmekâtib’de ve Gazi Lisesinde okudu (1934). Ankara Hukuk Fakültesini ...

Eminönü İlçesinin merkez nâhiyesi mahallelerinden; aynı nâhiyenin Tahtakale, Rüstempaşa, Aliçelebi, Şeyh Mehmed Geylânî ve Hobyar, Bayazıd nâhiyesinin de Sürûrî ve Mercanağa Mahalleleri ile çevrilmişdir; sınır sokakları şunlardır: Fincancılar Yokuşu (M...

Üçüncü Sultan Selim devri ricâlinden “Köse” ve “Çelebi” lâkabları ile meşhur sadâret kethüdâsı Mustafa Necib Efendinin Kabataşdaki yalının önünde yekpâre büyük bir taşdan bir kayık iskelesidir ki Hadikatül Cevâmiin Kabataş Camii maddesindeki kayde göre...

On yedinci asır ortasında İstanbulun meşhur oyuncu kollarından biri. (B.: Oyuncu Kolları); o devrin büyük muharriri Evliyâ Çelebi meşhur seyahatnâmesinin birinci cildinde İstanbulun oyuncu kollarından bahsederken bu kol hakkında şunları yazıyor: “Çeleb...

Onyedinci asır ortasında Boğaziçinde Sarıyarda gaayetle mâmur ve meşhur bir bağçe; Evliyâ Çelebi Seyyahatnâmesinde şunları yazıyor: “Bir vâsî dere içinde Çelebi Solak adındaki bir zevk sahibinin bir bağçesi vardır ki Dördüncü Sultan Murad bu bağçeyi gö...

Fâtih İlçesinde Karagümrük Nâhiyesinde Kocadede Mahallesindedir; Fâtih Nişanca Caddesi, Müstakimzâde Sokağı ve Çarşanba Sokağı ile teşkil ettiği bir dört yol ağzı ile Fevzipaşa Caddesi arasında uzanır; Yediemirler Sokağı, Hafızpaşa Sokağı, Fatih Caddes...