GÖZLEME , GÖZLEMECİLER – “İki nevi hamur ki biri tatlı diğeri börekdir; Gözlemeci, gözleme hamurunu yapub satan adam ;Gözlemeci dükkânı ” (Şemseddin Sâmi, Kaamûsi Türkî). Gözlemenin yapılışı eski bir tatlı kitabında şöyle târif edilmişdir : “Yarım okka...

GÖZLEMECİ – Bir orta oyununun adı.Selim Nüzhet Gerçek “Türk Temâşâsı ; Meddah,Karagöz, Orta Oyunu” isimli eserinde 46 orta oyununun adını verirken:“O verirken : “Oyunlar gaayet istenografik usullerle zabtedilirdi” diyor ve örnek- arasında Gözlemeci oyu...

GÜL SUYU –“Gül adındaki meşhur çiçekden çıkarılan güzel kokulu su ;Gülâb ” (Kaamûsi Türkî) . Dilimizde, bilhassa divan şiirinde “Gülâb” şeklinde kullanılmışdır , Âşıklar tarafından sevilen nigârların,mahbubların tenlerinin kokusu,terleri gül suyuna ben...

HACAMATCI CİVANI – Geçen asır sonlarında İstanbulun esnaf civanları şânında şehrengiz yolla yazılmış “Hübannâmeidi Neredâ” isimli mecmuada hacamatcı civanı şu beyitle ile övülmüşdür : Hacamatcı civanı ya berberdir ya dellâk ne gam anın bıçağı altında ...

HALLAÇ – Pamuk atıcı sanatkâr,işci ;büyük şehir İstanbulun günlük hayatında önemli yeri olan esnafdan ;dükkân sâhibi olanları vardır,ellerinde kemâne ve tokmakları ile sokak sokak dolaşarak çağırıldıkları evlerde çalışanları vardır.Hallaç esnafı kadimd...

HALI MEREMMETCİSİ (TAMİRCİSİ) CİVANI – Geçen asır sonlarında İstanbulun esnaf civanları şânında şehrengiz yollu yazılmış “Hûbannâmei Nevedâ” isimli mecmuada halı tâmircisi civan da şu beyitler ile övülmüşdür : Fersûde oldukda ger halı kilim Tâmir içün...

HAT – Mecâzî anlamda,genc erkek yüzünde henüz çıkmaya başlamış bıyık ve sakal tüyleri ;divan ve halk edebiyatımızda “Civan”,“Fetâ”,“Eşbeh”,“Delikanlı”,“Şehbaz”,“Yiğit”,“Şah”,“Tâze”,“Henüz Hatâver” (Yeni Tüylenmiş),“Çâr Ebrû”(Dört Kaşlı) gibi isim ve sı...

HAYLAZ – İstanbul ağzında işsiz güçsüz dolaşan,tahsile heves etmemiş,bir sanat öğrenmemiş,çoğunlukla uygunsuzluk yoluna sapmış,hayta güruhu ile düşer kalkar,ve mutlakaa âsî ve serkeş gencler hakkında kullanılır bir sıfattır.Aşağıdaki manzume geçen asır...

HEKİM ,HEKİMLER ,HEKİM DÜKKÂNLARI – “ Tıb fenni müntesibi,tabib,doktor” (Şemseddin Sâmi,Kaamûsi Türkî) ;Şemseddin Sâmi Bey meşhur kaamûsunda bu maddede Hekim kelimesinin arabca Hikmet kökünden geldiğini kaydederek :“Fevkalâde aklı ile veiyi ahlâkı ile ...

HELVA , HELVACILAR - “Helva: Şirin ,lezzetli anlamında rabca Hulv kökünden isim.Un yahud nuşasta,şeker veya bal veya pekmez ve yağ ile yıpılır ve içine ceviz,fıstık,bâdem gibi şeyler konulur ve pek çok çeşidleri olan tatlı ;irmik,tahin,koz,keten,susam ...

“ HÛBANNÂME ” – Enderunlu Fâzıl Beyin meşhur eseri (B.: Fâzıl Bey,Enderunlu Hüseyin,cild 10,sayfa 5589) ;lâtifa yollu kaleme alınmış 796 beyitlik uzun bir manzumedir; şâirin “Defteri Aşk”,“Zenannâme” ve “Çenginâme” isimli diger üç manzum eseri ve Sünbü...

“HÛBANNÂMEİ NEVEDÂ – İstanbul esnaf civanları üzerine şehrengiz yollu yazılmış büyük bir eser olub ne zaman ve kimin tarafından yazıldığ bilinmiyor. Geçen asır sonlarında yaşamış Tophâne kâtiblerinden Üsküdarlı kalender halk şâiri Âşık Râzinin evrâkı m...

HIRDAVATCI CİVANI – İstanbulun esnaf civanlarını övme yolunda yazılmış ve “Şehrengiz” adı verilmiş manzum eserlerde ,kalender şâirler tarafından hırdavatcı civanı da unutulmamışdır ; aşağıdaki beyitleri şehrengiz yollu yazılmış Hûbannâmei Nevedâ isimli...

HIRSIZ CİVANI – İstanbulun esnaf civanlarını övme yolunda yazılmış ve “Şahrengiz” adı verilmiş manzum eserlerde,kalender şâirler tarafından hırsızlık da bir meslek olarak kabul edilmiş ve hırsızın civanı da övülmüşdür; aşağıdaki beyitleri şehrengiz yol...

Kar Küreyici DAMKÜREYİCİ CİVANI – Kalneder meşreb şâirler tarafından “Şehrengiz” adı verilen manzum risâlelerle medhedilen esnaf güzelleri arasında dam küreyen amele,ırgadın tâzeleri de unutulmamışdır ;şehrengiz yollu yazılmış “Hûbannâmei Nevedâ” isiml...

MAHBUB , MAHBUBDOSTLUK – Aşk ile sevilen erkek çocuk,delikanlı ;aşk ile sevilmeye lâyık güzel erkek çocuk,güzel delikanlı;Mâşuk ;güzel erkek çocukları ve delikanlıları sevme düşkünlerine de Mhbubdost,Mahbubperest denilir. Kadının ve kızın evlerle kafes...