GÖKSU DEGİRMENİ – Büyük Göksu Deresinin kenarında, deniz tarafından gelindiğine göre zamanımızdaki ikinci köprünün hemen yanı başında ve derenin sağ sâhilinde çok eski bir su değirmeni idi. Onyedinci Yüzyıl başlarında mevcud,ve İstanbul civarının en bü...

GÜMÜŞ ARAYICILAR – Tarih kaynaklarımız arasında yalnız Evliyâ Çelebi Seyyahatnâmesinde rastladığımız bir zabıta teşkilât mensubları, Evliyâ Çelebi şunları yazıyor : “Karargâhlar Darbhâne ile Kuyumcu ve Damgacı başıların kârhâneleridir; yeniçeri ocağınd...

GÜMÜŞSUYU SAMSONCULAR KIŞLASI – Üçüncü Sultan Selim zamanında tâlimli topcu askeri için Beyoğlunun gerilerinde o zamanlar kırlık olan Taksimde büyük bir kışla yaptırılmışdı (B.: Taksim Kışlası) ;İkinci Sultan Mahmud da,yüz yıllar boyunca pâdişahların s...

HACIBEKTAŞ ALAYI – 1826 da Yeniçeri Ocağının kaldırılmasına kadar yüz yıllar boyunca İstanbulluların arasıra merakla seyrettikleri bir alaydır. Bektâşi Tarikatının kurucusu 1337-1338 arasında Kırşehir civarında Karahüyük Köyünde ölmüşdü,türbesinin yanı...

HACIBEKTAŞ KÖÇEĞİ – Yeni Ocağın son/devrinde ; Ocağa bir takım şehir eşkiyası ezâzilin dolduğu devirdi , çorbacıların kanadları altındaki mahbublar hakkında kullanılan deyim ; çorbacılar , pırpırı gürubundan olan o genclerin kollarına , bâzularına,bald...

HACIBEKTAŞ VEKİLİ – İstanbuldaki bütün bektâşi tekkeleri şeyhlerinin en büyüğünün unvânı ;tekkesi,Aksarayda Yeni Odalar diye anılan büyük Yeniçeri Kışlasında, 94.Orta koğuşlarının yanında idi.Makaamı boşaldığında Hacıbektaş Vekili Kırşehirdeki dergâhın...

HACIBEKTAŞ YORTUSU – Yeniçeri ocaklarının Ocağının kaldırılmasına takaddüm eden yılarda, yıllarda yeniçeriler fesat ve şenaati aşırı azgınlık derecesine çıkarmışlardı. Bilhassa sefere giderlerken, çarşı ve pazarıları ve bilhassa zenginlikleriyle tanınm...

HALLAÇBABA TEKKESİ – Üsküdarda Tabutcularda çarşı boyunda bri çıkmz sokak içinde bir Sâdi Tarîkatı tekkesi idi; geçen asır başlarında asıl adı bilinmeyen Hallaç Baba tarafından Kurulmuşdur; bir başka ünlü şeyhine nispet ile Gamiefendi Tekkesi diye de a...

HAMAM, HAMAM MUKADDİMLERİ - “Mukaddim : Takdim eden ;(bir şeyi veya bir kişiyi)bir büyük zâtin (veya bir patronun ) huzuruna götürüp veren,(veya tanıtan adam)”(Şemseddin Sâmî,Kaamûsi Türkî). İstanbul hamamlarına dellâk bulup getiren adamlara verilmiş b...

HAMMAL , HAMMALLAR – “ Hammal : Bir ücret karşılığı arkasında yük taşıyan adam ;mecâzen Akaba Adam,Câhil Adam anlamında kullanılır ve halk ağzında tek M ile Hamal denilir “ Türk lugatında (Şemseddin Sâmi,Kaamûsi Türkî).”Arabcadan alınmış isim olup o di...

HASAN AĞA (Alemdar Baba) – Adına ve unvânına nisbetle anılan Babahasan Alemî Mescidinin bânisi ; hayatı hakkında bilgi edinilemedi ; unvânından tahmin edildiğine göre kapukulu asker ocaklarından birinin , bilhassa Yeniçeri Ocağının alemdarlarından (san...

HASAN AĞA (Çopur) – 1826 da yeniçeri ocağının kaldırıldığı sarada sarayda enderunu hümâyunda Seferli Koğuşu ağalarından ;kul cinsinden,kaptanı derya Küçük Hüseyin Pşananın kölelerindendi,efendisinin ölümünden sonra saraya alınmış,yirmibeş sene kadar sa...

HASAN BÂLÎ TEKKESİ – Eyyubsultanda Gümüşsuyunda bir bektaşı tekkesi idi ; tekkenin bânisi Hasan Bâlî Baba aslen arnavuddu; 1826 da Yeniçeri Ocağı kaldırıldığında bektâşi tekkeleri de ya yıkdırılmış ,ya kapatılmışdı, bu tekke de yıkdırılanlar arasındad...

HASAN PAŞA (Cezâyirli Gazi) - “Palabıyık Hasan Paşa” diye de anılır,Onsekizinci Yüzyılın ikinci yarısında ünlü osmanlı vezirlerinden,Tersânede büyük hizmet görmüş bir Kaptanpaşa ;İstanbulda ve imparatorluğunun muhtelif yerlerinde cami,mescid,çeşme,hama...

HASAN PAŞA (Seyyid) – Onsekizinci Yüzyıl vezirlerinden ve Osmanlı Sadırazamlarından ;aslı Şebin Karahisarlıdır(Şarkî Karahisar) ,1679-1680 arasında orada Kabalı Köyünde doğmuşdur,Abdullah adında birinin oğludur,pek genç yaşında İstanbula gelmiş,neferli...

HASEKİ – Türkçe isim ;1.Pâdişahların nikâhlı zevcelerinin unvânı,çoğunlukla “Haseki Sultan” şeklinde kullanılırdı,yahud da Sultan yerine kadının ismi ile “Hurrem Haseki”,“Mahpeyker Haseki” şeklinde kullanılırdı. Pâdişahlar bir hânedan geleneği olarak i...

HÂFİR – Sahâbeden;Peygamberimizin sancakdarı Ebâ Eyyübül Ensârînın kız kardeşinin oğlu olub Emeviler Zamanındaki İstanbul seferine dayısının yanında katılmış ve kale duvarları önünde yapılan muharebelerin birinde şehid olmuşdur.Eğeri Kapuda senbolik bi...

HELVA CEMİYETİ , GECESİ , SOHBETİ - Tiyatronun ve sinemanın bulunmadığı eski İstanbulda uzun kış geceleri “Helva Cemiyeti”,yahud “Helva Gecesi”,“Helvasohbeti” adı verilen mahalle toplantılarında bilmeceler sorularak,hikâyeler anlatılarak,şiirler okuna...