Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
Göksu Mill article
GÖKSU DEGİRMENİ – Büyük Göksu Deresinin kenarında, deniz tarafından gelindiğine göre zamanımızdaki ikinci köprünün hemen yanı başında ve derenin sağ sâhilinde çok eski bir su değirmeni idi. Onyedinci Yüzyıl başlarında mevcud,ve İstanbul civarının en büyük değirmeni idi.İstanbulun fethinde mevcud olduğu söylenebilir. Uzun zaman mîrî bir değirmen olarak işletilmiş,idâresi bir Bostancı Ocağına verilmişdi ; İstanbuldaki asker ocaklarının unlarının büyük kısmı bu değirmenden sağlanırdı ;saray ekmeklerinin ununun da Göksu Değirmeninden geldiği söylenir.
Son yeniçerilerden kalender halk şâiri Çardak Kolluğu çorbacısı Galatalı Hüseyin Ağanın bu değirmenin ırgadlarından bir genc için yazılmış aşağıdaki kıt’ası kaydettiğimiz hususu teyid eden tek vesikadır etmektedir :
Değirmen Ocağı gülüdür Rüstem
Ararım ne zaman Göksuya gitsem
Bir nazlı cilveli bostancı eşbeh
Nigâhında fitne dilinde sitem
1826 da Yeniçeri Ocağının,az sonra Bostancı Ocaklarının kaldırılması üzerine Göksu Değirmeni bir müddet daha askerî bir değirmen olarak işletildi. 1890 da İkinci Sultan Abdülhamid Yazın Göksu Deresinin suyu azaldığı zamanlar değirmen muattal kalırdı.1890 da buhar makinaları ile işler bir değirmene kalbetmesi şartı ,ve askere âid buğdaylarında da tercihle ve çok mutedil bir bedelle övütülmesi şartı ile...
⇓ Read more...
GÖKSU DEGİRMENİ – Büyük Göksu Deresinin kenarında, deniz tarafından gelindiğine göre zamanımızdaki ikinci köprünün hemen yanı başında ve derenin sağ sâhilinde çok eski bir su değirmeni idi. Onyedinci Yüzyıl başlarında mevcud,ve İstanbul civarının en büyük değirmeni idi.İstanbulun fethinde mevcud olduğu söylenebilir. Uzun zaman mîrî bir değirmen olarak işletilmiş,idâresi bir Bostancı Ocağına verilmişdi ; İstanbuldaki asker ocaklarının unlarının büyük kısmı bu değirmenden sağlanırdı ;saray ekmeklerinin ununun da Göksu Değirmeninden geldiği söylenir.
Son yeniçerilerden kalender halk şâiri Çardak Kolluğu çorbacısı Galatalı Hüseyin Ağanın bu değirmenin ırgadlarından bir genc için yazılmış aşağıdaki kıt’ası kaydettiğimiz hususu teyid eden tek vesikadır etmektedir :
Değirmen Ocağı gülüdür Rüstem
Ararım ne zaman Göksuya gitsem
Bir nazlı cilveli bostancı eşbeh
Nigâhında fitne dilinde sitem
1826 da Yeniçeri Ocağının,az sonra Bostancı Ocaklarının kaldırılması üzerine Göksu Değirmeni bir müddet daha askerî bir değirmen olarak işletildi. 1890 da İkinci Sultan Abdülhamid Yazın Göksu Deresinin suyu azaldığı zamanlar değirmen muattal kalırdı.1890 da buhar makinaları ile işler bir değirmene kalbetmesi şartı ,ve askere âid buğdaylarında da tercihle ve çok mutedil bir bedelle övütülmesi şartı ile ermeni asıllı iş adamlarından Apik Unciyan Efendiye devredildi.
Su ile işleyen eski değirmenin kaç taş olduğu bilinmiyor,Apik Unciyan 9 taşlı bir değirmen kurdu,6 taş İngiltereden getirtilen 155 beygir kuvvetiyle ve mâden kömürü ile işleyecek,3 taş da kış için su değirmeni olacakdı.Değirmenin yanına 36 ton buğday alacak 3 de anbae yapıldı.Yeni değirmenin açılış töreni 13 temmuz 1892 tarihli İstanbul gazetelerinde tafsilât ile yazılmışdır.Dâvetlilere ziyâfetler verilmiş,Göksu Deresi kenarında bir de saz âlemi yapılmışdır.Resmi küşadda duayı Anadoluhisarı imamı Hâfız Sadık Efendi okumuşdu.Apik Efendi değirmeni asker emrine on meccanen işletmişdi. Değirmenin bütün amelesi ermedi idi,başlarında da Asdil, Haçik ve Avadis adında üç değirmenci ustası bulunuyordu.
Mütâreke senelerinde bu mîri değirmenen adını tesbit edemediğimiz bir rumun elinde olduğu görülüyor.1918-1921 yılları arasında türlü karanlık işler çevirmiş,büyük zaferden sonra Yunanistana kaçmış,kaçarken de değirmeni hâinâne tahrib etmişdir.Yeri son zamanlarda hazine tarafından Göksu Mahallesi Hayır Eserleri Kapdırma Derneğine satılmış,dernek tarafından da değirmenin yerine bir yatılı kur’an kursu binâsı yaptırılmışdır.
Theme
Building
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
Identifier
G2020
Theme
Building
Subject
Type
Document
Format
Typewriting, Handwriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for the Göksu-Gökyay chapter of Istanbul Encyclopedia
Note
Typewriting on paper. Article number and redaction notes are handwritten with pen on the document. Some couplets are glued to the document.
Bibliography Note
Galatalı Hüseyin Ağa
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Building
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.