GÖKSU DEGİRMENİ – Büyük Göksu Deresinin kenarında, deniz tarafından gelindiğine göre zamanımızdaki ikinci köprünün hemen yanı başında ve derenin sağ sâhilinde çok eski bir su değirmeni idi. Onyedinci Yüzyıl başlarında mevcud,ve İstanbul civarının en bü...

GÜLBANK AGASI , GÜLBANK TAŞI – İstanbulda Akasarayda Et Meydanında Yeni Odalar denilen büyük yeniçeri kışlasında ,her hangi bir vesîle veyâ merâsimde gülbank çekilmek îcâb ettiğinde gür sesli bir odabaşı,o mışlanın iç avlusunda Orta Cami denilen kışla ...

GÜLİBİKLİ HOROZ – Eski kalender meşreb şâirler ağzında ,yeni tüylenmiş güzel delikanlılar ve o arada yeniçeri civelekleri hakkında kullanılmış bir deyim (B.:Civelek,cild 7 ,sayfa 3594 ;Bihruz,Altmışdördün ,cild 5,sayfa 2763). Biri dahî Altmışdördün Bi...

GÜLLÜ ÇORAB – Hârikulâde güzel nakışları ile meşhur eski ve yeni el örgüsü yün çorablarımızdan gül çiçeği,yahud o çiçeğin üslublaşdırılmış mitiflerini taşıyan çorablara verilmiş isim.Güllü kadın çorablarını gelinlik çağındaki genc kızlar, erkek çorabın...

HACIBEKTAŞ ALAYI – 1826 da Yeniçeri Ocağının kaldırılmasına kadar yüz yıllar boyunca İstanbulluların arasıra merakla seyrettikleri bir alaydır. Bektâşi Tarikatının kurucusu 1337-1338 arasında Kırşehir civarında Karahüyük Köyünde ölmüşdü,türbesinin yanı...

HACIBEKTAŞ KÖÇEĞİ – Yeni Ocağın son/devrinde ; Ocağa bir takım şehir eşkiyası ezâzilin dolduğu devirdi , çorbacıların kanadları altındaki mahbublar hakkında kullanılan deyim ; çorbacılar , pırpırı gürubundan olan o genclerin kollarına , bâzularına,bald...

HACIBEKTAŞ VEKİLİ – İstanbuldaki bütün bektâşi tekkeleri şeyhlerinin en büyüğünün unvânı ;tekkesi,Aksarayda Yeni Odalar diye anılan büyük Yeniçeri Kışlasında, 94.Orta koğuşlarının yanında idi.Makaamı boşaldığında Hacıbektaş Vekili Kırşehirdeki dergâhın...

HAMAM , HAMÂMİYELER VE HAMAM DESTANLARI – Eski divan edebiyatımızda ve halk edebiyatında “Hamam”, bir peştemal ile yarı çıplak müstahdemleri, yahud yine o kılıkda dilber bir müşterisi vesilesi ile bir tasvir,terennüm konusu olmuşdur ;kasîdelere o yılda...

HAMLACI ,HAMLACILAR – Arabca “Hamle” kökünden “Hamleci” nin türk ağzı ile söylenişi; İstanbulda,kayıklarda kürek çekenlere “Kayıkcı,Kayık Kürekcisi” karşılığı verilmiş isim ;denize kürek çalarak hamle ettikleri dolayısı ile çok güzel ve yerinde yakıştı...

HANIM OYNAŞI , HANIM OYNAŞLARI - “Hanım Oynaşı” ,zamanımızın deyimi ile “Jigolo” (Gigolo) karşılığıdır; başda para,ceb harçlığı,sonra esvab,ayakkabı,iç çamaşırı,kuşak gibi giyim kuşam eşyâsı,daha sonra da parmağına bir kiymetli yüzük ve koynuna bir güm...

HASANLAR DESTANI – Geçen asır sonlarında yaşamış kalender meşreb halk şâiri Erzurumlu Âşık İbrahimin hepsi de Hasan adında kayıkcı,dellâk,tersâneli,bostan yanaşması,tulumbacı,yorgancı,terlikci,kalafatcı , beygir sürücüsü,köşklü,berber,mevlevî dervişi,k...

HAYTA - “Haydut,âsî, şakî ;serkeş ve haylas adam ” (Şemseddin Sâmı, Kaamusi Türkî). İstanbulda serserilik yollarında dolaşanlar ,uygunsuz güruhu,ve onlara ayak uyduran gencler hakkında kullanılır : “..Seferliden Rıdvan Bey maddesi için meydan dayağına ...

HÂCEGÎ – Yakın geçmişe kadar İstanbul ağzında ve yalnız müslümanlar hakkında “büyük sermâye sâhibi tüccar” , “zengin tüccar” anlamında kullanılmış bir deyim; gayri müslim büyük zengin tüccarlara “Bezirgân”,”Çorbacı” denilirdi (B.: Bezirgân,cild 5,sayfa...

HELÂLÎ , HELÂLÎ BEZ , HELÂLÎ İÇ GÖMLEĞİ - “Arışı bürüncük ve argacı pamuk ve yüzü dâimâ buruşuk durur bir bez,bu bezden yapılmış ten üstüne giyilir iç gömleği ” (Şemseddin Sâmi,Kaamûsi Türkî).Yobaz tâifesinin telkinleri ile ipekden ve bürüncükden (B.:B...

HENDEK KAHVEHÂNESİ – Galatanın Tophâne Kapusu tarafında eski ve büyük bir kahvehâne idi ;Çardak Kolluğu çorbacısı ve son yeniçerilerden Galatalı Hüseyin Ağanın İşmar Destanında adı geçdiğine göre “Şamlı” diye anılmış biri tarafından işletilmiş,haşerat ...

HORHORLU – Geçen asır başında Eminönüde Çardak İskelesi Yeniçeri Kolluğu neferlerinden ve iskeleye bağlı olub çorbacı hesabına işletilen dolmuş kayıklarından birinin hamlacılarından bir delikanlı ; son yeniçerilerden Çardak Kolluğu Çorbacısı kalender h...

HOROZ – Türk argosunda : 1.Buluğ çağındaki gencin erkeklik uzvu (Bu anlamda yalnız hâneberduşlar ağzında kullanılır ) ;2.Yeni tüylenmiş şıkırdım genc,aynı çağda hanım oynaşı (jigolo) genc.Misal,iki kopuk konuşur : – Ulan Bursalıya bak..apiko olmuş be.....