Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
Helâlî, Helâlî Cloth, Helâlî Chemise article
HELÂLÎ , HELÂLÎ BEZ , HELÂLÎ İÇ GÖMLEĞİ - “Arışı bürüncük ve argacı pamuk ve yüzü dâimâ buruşuk durur bir bez,bu bezden yapılmış ten üstüne giyilir iç gömleği ” (Şemseddin Sâmi,Kaamûsi Türkî).Yobaz tâifesinin telkinleri ile ipekden ve bürüncükden (B.:Bürüncük,cild 6,sayfa 3183) esvab ve iç çamaşırı giymesi haram bilinerek bürüncüğe keten veya pamuk ipliği katılarak dokunan bezlere ve o bezlerden yapılan iç çamaşırlarına “Helâlî” adı verilmişdi.
Bilhassa geçen asır içinde,kalender meşreb halk şâirleri tarafından, ayak takımından eşbeh genclerin kılık kıyâfetlerini târif ederlerken bu ismi çok kullanmışlardır :
Sîne uryan bez gömleği helâlî
Merdi meydanlığın gösterir hâli
(Âşık Râzi)
●
Helâlî gömlek hem çakşırla mintan
Hem sırmalı al kadife câmedan
Düzüb koşar iken o merdi meydan
Başımda eserdi bir deli poyraz
(Galatalı,Serencam Destanı)
●
Top top sırma sünbül kâkülü çelenk
Câmedan altında helâlî gömlek
Baldırları çıplak bıçkın civelek
Hanımlar oynaşı hamlacı pelenk
Yanağında ebri şafak hicâbı
Koltuğunda Leylâ Mecnun kitâbı
(Galatalı)
●
Ayak baldır bacak billur misâli
Kollar sıvalıdır gömlek helâlî
Şehzâde nâzıdır her tavru hâli
Çardaklıda Köçek Memi bir dâne
(Galatalı)
●
Çamaşır ister bürüncük ipek
Yaraşır frengî al çuhalar ...
⇓ Read more...
HELÂLÎ , HELÂLÎ BEZ , HELÂLÎ İÇ GÖMLEĞİ - “Arışı bürüncük ve argacı pamuk ve yüzü dâimâ buruşuk durur bir bez,bu bezden yapılmış ten üstüne giyilir iç gömleği ” (Şemseddin Sâmi,Kaamûsi Türkî).Yobaz tâifesinin telkinleri ile ipekden ve bürüncükden (B.:Bürüncük,cild 6,sayfa 3183) esvab ve iç çamaşırı giymesi haram bilinerek bürüncüğe keten veya pamuk ipliği katılarak dokunan bezlere ve o bezlerden yapılan iç çamaşırlarına “Helâlî” adı verilmişdi.
Bilhassa geçen asır içinde,kalender meşreb halk şâirleri tarafından, ayak takımından eşbeh genclerin kılık kıyâfetlerini târif ederlerken bu ismi çok kullanmışlardır :
Sîne uryan bez gömleği helâlî
Merdi meydanlığın gösterir hâli
(Âşık Râzi)
●
Helâlî gömlek hem çakşırla mintan
Hem sırmalı al kadife câmedan
Düzüb koşar iken o merdi meydan
Başımda eserdi bir deli poyraz
(Galatalı,Serencam Destanı)
●
Top top sırma sünbül kâkülü çelenk
Câmedan altında helâlî gömlek
Baldırları çıplak bıçkın civelek
Hanımlar oynaşı hamlacı pelenk
Yanağında ebri şafak hicâbı
Koltuğunda Leylâ Mecnun kitâbı
(Galatalı)
●
Ayak baldır bacak billur misâli
Kollar sıvalıdır gömlek helâlî
Şehzâde nâzıdır her tavru hâli
Çardaklıda Köçek Memi bir dâne
(Galatalı)
●
Çamaşır ister bürüncük ipek
Yaraşır frengî al çuhalar pek
Sırmalı uçkuru aldın diyelim
Elmas düğme ister helâlî gömlek
(Âşık Râzi)
Hanım oynaşı delikanlılara bayramlarda hanımları tarafından hediye olarak bir çamaşır boğçası yollanmak âdet idi,ve çamaşırlar arasında bir helâlî iç gömleği mutlakaa bulunurdu ; kalender meşreb halk şâirleri onu da kalem diline vermişlerdir :
Geldi kayıkcının bayram boğçası
Donanmış içi âlâ çamaşır
Donunun sırmalı uçkur paçası
Helâlî gömlek de elhak yaraşır
(Âşık İbrahim)
Theme
Folklore
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
Identifier
H31C021
Theme
Folklore
Subject
Helali, Helali bez, Helali cloth, Helali iç gömleği, Helali chemise, Bürüncük, Şemseddin Sami, Kâmûs-ı Türkî (Şemseddin Sami), Kumaş, Fabric, Esvap, Clothes, Âşık Razi (Üsküdarlı), Üsküdarlı Âşık Razi, Galatalı Hüseyin Ağa, Serencam Destanı, Serencam Epos, Âşık İbrahim (Erzurumlu), Erzurumlu Âşık İbrahim
Type
Document
Format
Typewriting, Handwriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for the He-Hel chapter of Istanbul Encyclopedia. "Kamûs-i Türkî" by Şemseddin Sami, a couplet and a stanza by Üsküdarlı Âşık Râzî and stanzas by Galatalı Hüseyin Ağa and Erzurumlu Âşık İbrahim are cited.
Note
Typewriting on paper. Print note is written.
See Also Note
Bürüncük, cild 6, sayfa 3183
Bibliography Note
Şemseddin Sâmi, "Kamûs-i Türkî"; Üsküdarlı Âşık Râzî; Galatalı Hüseyin Ağa; Erzurumlu Âşık İbrahim
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Folklore
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.