ZÎBÂ HANIM (Hacı) – Geçen asır başlarında İstanbulun büyük şöhretlerinden bir şeyhülislâm zevcesi ;aslı çerkesdir,doğum tarihi bilinmiyor,pek küçük yaşda ve esirci elinde İstanbula getirilmiş,Abdullah Ağa adında biri tarafından satın alınarak o çocuklu...

ZİHNİ ( Bahriyeli ) –Aşağıdaki satırları Üsküdarlı halk şâiri Vâsıf Hocanın notlarından alıyoruz :“ 1318 (1900-1901) de Bahriyeli Zihni’yi ilkdefa İkinci Sultan Abdülhamidin yirmibeşinci cülus yılı şenliklerinde Çeşmemeydanındaki meşhur tulumbacı kahve...

ZİBİDİ AHMEDİN KAHVEHÂNESİ – İkinci Abdülhamid devri sonlarınad Üsküdarın en meşhur esrar kahvelerinden biri,Dutlukahve civarında idi. “Zibidi” türk lugatında perişen,yırtık pırtık kılıkla dolaşan adam anlamına olub 1880-1885 arasında kendisi de bir es...

ZİYA (Külhan Beyi) – Son Külhan Beylrinden (B.:Külhan Beylri,cild ,sayfa );Alacahamamlı Reşid Efendi ruznâmesinde ahvâli şöylece tesbit ve nakledilmişdir:“ Erâzilden Sarı Safvet tarafından 1294 de uşak olarak konağımıza getirildiğinde 12-13 yaşları...

ZİYA ( Dalyın Tayfası ) – 1943 de Büyük Çekmece Dalyanı tayfalarından 15-16 yaşlarında pırpırı bir çocukdu ; o dalyanı tedkik için geittiğimizde bie cana canla başla rehberlik etmişdir (B.:Büyükçekmece Dalyanı,cild 6,sayfa 3221).İlk okulun son sınıfınd...

ZİNNEMAN (Karl) – 1972 de Almanyada Bonn Üniversitesinin Doğu Dilleri bölümünde okuyan ve o tarihde 20 yaşında bulunan bir almangenci.Almanyada çalışan türk işcileri ile yakın dostluklar kurmuş,onların tesiri altında kalarak mslüman olmaya karar vermiş...

ZİHNİ EFENDİ ( Necefzâde ) – Onyedinci Yüzyıl başlarında ünlü bir hattat;aslı Bağdadlıdır ;memleketinde İskender Paşazâde Ahmed Paşanın hizmetine girdi ve onun ile birlikde İstanbula geldi.Paşasının sevgi ve güvenini kazanmışdı,onun himâyesi himâyesi i...

ZİYA BEY – Ünlü matbaacı ve gazeteci Mehmed Tevfik Beyin büyük oğlu,1870 de doğmuş,1896 da vefat etmişdir,Galatasarayı Sultanisini bitirmişdi.Genc yaşda ölümü babasına ağır bir darbe olmuş,Mehmed Tevfik Bey ondan sonradır ki Ebüzziya (Ziyanın Babası) m...

ZEKİ MEHMED AĞA (Tanburi) – Geçen asır başlarında ünlü bir musikişinas , saraydan yetişmişdi,aslının nereli olduğu,doğum tarihi ve ölüm tarihleri tesbit edilemedi. Aralarında şahsi bir husumet olacak ki, Hafız İlyas efendi, “Vekaayii Letâifi Ederun” ad...

ZEHRÂ (Mehmedkızı) – İstanbul Emniyet Müdürlüğündeki sâbıka fişlerine göre 1916-1920 arasında ayaktakımı fâhişelerinden ;kendisinden bahseden 6314 numaralı fişde şu bilgiler veriliyor : 1902 de Trabzonda doğmuşdur,fâhişeliğe İstanbulda 14 yaşında başla...

ZERDESTE – Yaniçeri kolluklarında kullanılan falakaların değneklerine verilmiş isim;şu beyit, Enderunlu Vâsıf’ın bir gazelinden alınmışdır : Mumcu o oacakzâdeye yanmak hevesiyle Kollukda yemiş bir iki zerdeste işittim

ZÎBÂ – Ondokuzuncu asır başlarında namlı köçek oğlanlardan ;Enderunlu Fazıl Beyin kaydine göre aslen ermeni idi,vücud yapısı hantal,yüzü çirkin,tavur ve edâsı da soğuk bir gencdi,fakat her nedense avam tarafından tutulmuşdu .

ZEBERDEST – Dilimize farscadan alınmışdır, “El üstünde tutulan”;“Tuttuğunu yere çalan”,“Acı kuvvetli” anlamlarında bir kelime olub kalender halk şâirleri tarafından bilhassa yalın ayaklı hırpânî kılıklı güzel genclerin şânında yazılmış şehrengiz kılıkl...

ZİYA BEY – Geçen asır sonlarında Üsküdarın namlı olta balıkcılarından bir delikanlı ;kibar evlâdı idi,fakat yalan ayakla bir kopuk balıkcı kılığında dolaşırdı.Kalender halk şâiri Erzurumlu Âşık ibrahimin bir manzumesinden gayri hayatı hakkında başka ka...

ZİYA EFENDİ (Bedreddin) – Asla Ankaralı olub eczacı üsteğmeni rütbesi ile Barbaros Zırhlısında bulunurken oharb gemimizin Çanakkalede batırıldığında şehid olmuşdur,Bu satırlar bu Hayatı hakkında bilgi edinilemedi,bu satırlar buraya vesîlei rahmet olsun...

ZİYA GÖKALP – (B.: Gökalp,Mehmed Ziya ,Cild 11,sayfa 7063 ).

ZÜLFİKAR (Viranşehirli) – Çağdaş büyük halk şâiri Kahveci Ali Çamiç Ağanın kahvehâne uşaklarından (B.:Çamiç Ağa,cild 7,sayfa 3700);yıllarca sonra ustası tarafından şu manzûme ile hatırlanmışdır : Zülfikarım yanıma geldi onbeş yaşında Bir dürri yetîm i...