HAMAM, HAMAM MUKADDİMLERİ - “Mukaddim : Takdim eden ;(bir şeyi veya bir kişiyi)bir büyük zâtin (veya bir patronun ) huzuruna götürüp veren,(veya tanıtan adam)”(Şemseddin Sâmî,Kaamûsi Türkî). İstanbul hamamlarına dellâk bulup getiren adamlara verilmiş bir isimdir,Onsekizinci Yüzyılda 1730 ihtilâlinden sonra İstanbul hamamlarında arnavudların natır veya dellâk olarak çalışmaları şiddetle yasakedildikden sonra meydana çıkmışlar idi (B.:Arnavud Dellâklar,cild 2,sayfa 1038) ;Onyedinci Yüzyılda da Tersânede donanma kadırgalarına İstanbulda dolaşarak garib uşaklardan kürekci toplayıp getirenlere Tersâne Mukaddimleri denilmişdi (B.:Tersâne Mukaddimleri). Geçen asır başlarında yaşamış ve 1826 da kanlı bir şehir muhârebesi ile Yeniçeri Ocağının kaldırıldığını görmüş Uzunçarşılı Kâşif Ağa adında biri İstanbul hamamlarında çalışan dellâklar üzerine 30 beyitlik şehrengiz yollu 30 beyitlik bir Hamamnâme yazmış ve eserinde Hamam Mukaddimlerinden de bahsetmişdir.Bir müddet kendisinin de aynı işi yapdığını söyleyen Kâşif Ağa şunları yazıyor : “ Cümle hamamcı ağalarının şehri İstanbul içre ve nefsi Sivas ve Tokad ve Hafik ve Zile misâli kasabat ve köylüklerinde dolaşır Mukaddim dedikleri gaayetle ayyar ve dilbaz âdemleri vardır ki şehri şehir derununda eclâf nâsın ve taşra kurâ ve kasabâtında gari...

HAMAM, HAMAM MUKADDİMLERİ - “Mukaddim : Takdim eden ;(bir şeyi veya bir kişiyi)bir büyük zâtin (veya bir patronun ) huzuruna götürüp veren,(veya tanıtan adam)”(Şemseddin Sâmî,Kaamûsi Türkî). İstanbul hamamlarına dellâk bulup getiren adamlara verilmiş bir isimdir,Onsekizinci Yüzyılda 1730 ihtilâlinden sonra İstanbul hamamlarında arnavudların natır veya dellâk olarak çalışmaları şiddetle yasakedildikden sonra meydana çıkmışlar idi (B.:Arnavud Dellâklar,cild 2,sayfa 1038) ;Onyedinci Yüzyılda da Tersânede donanma kadırgalarına İstanbulda dolaşarak garib uşaklardan kürekci toplayıp getirenlere Tersâne Mukaddimleri denilmişdi (B.:Tersâne Mukaddimleri). Geçen asır başlarında yaşamış ve 1826 da kanlı bir şehir muhârebesi ile Yeniçeri Ocağının kaldırıldığını görmüş Uzunçarşılı Kâşif Ağa adında biri İstanbul hamamlarında çalışan dellâklar üzerine 30 beyitlik şehrengiz yollu 30 beyitlik bir Hamamnâme yazmış ve eserinde Hamam Mukaddimlerinden de bahsetmişdir.Bir müddet kendisinin de aynı işi yapdığını söyleyen Kâşif Ağa şunları yazıyor : “ Cümle hamamcı ağalarının şehri İstanbul içre ve nefsi Sivas ve Tokad ve Hafik ve Zile misâli kasabat ve köylüklerinde dolaşır Mukaddim dedikleri gaayetle ayyar ve dilbaz âdemleri vardır ki şehri şehir derununda eclâf nâsın ve taşra kurâ ve kasabâtında garibânın dürri yektâ sabî yahud ki hasnâ ve müstesnâ tâze uşaklarını teftiş ve tefahhus ve taharri ile bulup çıkarup şâkird diye İstanbul hamamlarına getirirler.Şâkirdin 15 yaşından küçük olmaması gerekdir ammâ genc irisi olsa 13 yaşında dahi makbuldür. Mukaddim getirdiği şâkirde hamamcı ağanın ve natır eskisinin ve sernöbet dellâkin ellerini öptürür ve dellâklerden işinin ehli olan bir âdem Ortak nâmı ile şâkirdi tâlime memur olur.Cümle natır ve dellâklar ve yanaşmalar ve külhancı Mukaddime Hak selâmı verir ve şâkirdin hamama geldiği günün akşamı hamamcı ağa sofra pir çorbası içilir ve ortağı şâkirdi soyub içeri götürüp tâlime başlar ki tâlimde göz hapsine almak olmaz.Dellâk çıkarır taşra kurâ ve kasabatında Mukaddimlik hemşehrilik yolu ile ocak oldu ve bu fakir Kâşif gibi şehrî mukaddimlere iş kalmadı.Kasabasından köyünden kopan tâze oğlan İstanbulda geldikde hemşehrisini buldu..”(B.:Dellâk,cild 8,sayfa 4362). Hamamnâmei Kâşif – Kendi ifâdesine göre bir müddet Hamam Mukaddimliği yapmış (B.:Hamam Mukaddimleri) Uzunçarşılı Kâşif Ağa adında birinin şehrengiz yollu 20 byitlik bir manzumesidir; isimleri yazılmış yirmi nefer dellâk,Kâşif Ağa tarafından bulunup adı geçen hamamlara yerleştirilmiş gencler olacakdır ;manzume şudur : Şehri İstanbulda bildiğim hamam Hesab ettim seksenbeş olmuş tamam Pâk ü pâkîze hem çâbüki çâlâk Tescil ettim yirmi nevcivan dellâk Çıplak uşaklar ki nur fidanları Ubeydi Mısrî'nin pehlivanları Kimi nermü nâzik ipek misâli Kiminin de vahşet üzredir hâli Kimi zeberdesttir Âli Rüstelden Yûsufu Sânîdir kimi gülbeden Sâdır olsa nola gâhi hatâlar Affa şâyan olur uryan fetâlar Siyeh fûte içre sebîkei sîm Kadre irer pâyin eyliyen telsîm Bûsi pâye nâil ger olsa bir pîr San âbı hayvandan nuş ider iksir Anlar ki koşdukda canla hizmete Nur indi sanursun sanki halvete Settârül uyubdur perdei edeb Pirleri töresi tâlike sebeb Kapuçi'ndedir Mestâne Bilâ Anı gör ne hâcet rü'yeti hilâl Yeşildirekli'de kâbetül uşşâk Kara Mehmed nâm ol magribî uşak Topuklu Mehmedin dilde pesendi Kılıçalipaşa kalyon levendi Filiz İsmail'in yayıldı nâmı Yıkar Mâcundu'da müftilenâmı Haseki Sultanın Bostan Hamâmı Dellâki Kız Memi bir hoşca nâmı Mahmudpaşa'da o zeberdest tâze Tavil İskender ki tam üç endâze Hocapaşa'nın da sâhibi vekaa Dellâk eşhebi Kara Zülfikar Şifâ Hamamı'nda be desti Halil Tâze canlar bulur pîr ile alîl Çardaklı Hamam'da emsâli ender Arnavud güzeli Matlı İskender Çenberlitaş'da var üç nefer levend Güzelden güzeli Kürdoğlu lvend Kaçan ki soyundu Kuloğlu Mestan Şan virdi cihâna Hamamı Bostan Balat Hamamı'nda henüz hat âver Şehrî fetâlardan Behli Dilâver Kara Dâvur nâm o şûhi geysûdâr Kolluk Hamamı'nda şehri Üsküdar Siyehşerde Ayvaz bir saçlı dilber Ağa Hamamı'nda Sivâsî hizber Topuklu Mustafa şûhi dilâvîz Eylemiş nur ile Yıldız'ı lebrîz Hamamın sorarsan o Şah Kurban'ın Dökmece Hamamı Süleyman Hanın Bendedir deyû gör Kalyoncu Ahmed Tersâne hamamı fahr ider elbet Ilgazlı Mustafa o kaddi şimşâd Haydar'da müştâkın eyleyor dilşâd Hacıkadın'ın da Saçlı Ferhad'ı Dağları devirir üstünde adı Sorarsan Türbe'de Ali nâm gülü Veziri âzamın sîne bülbülü Bibl.: Âşık Râzi evrâkı metrûkesi,defter.