İstanbul yüzyıllar boyunca kalabalık bir kitle teşkil etmiş askerin ekmeği hususî fırınlarda pişirilmişdir; Vak’a-i Hayriyeden önce Yeniçeriler devrinde Yeniçeri ekmeğine “Tayın” denilir; siyah, fakat çok lezzetli olan bu ekmeğe halk “Fodla” adını verm...

“Ziraat maksadı ile toprağa tohum saçmak, çekirdek atmak” (Türk lûgatı); İstanbulun hâneberduş pırpırıları argosunda şu anlamlarda kullanılır: 1 — Yanında bulunduğu halde gideceği yere birlikte gitmek istemediği bir kimseden başka bir bahâne ile ayrılm...

Karagümrükde Neslişah Mahallesinde Niyâzii Mısrî Sokağında 1 kapu numarasını taşıyan binâdır; bir Sâdî Dergâhı ki; “Mecmuai Tekâya”da âyin gününün salı olduğu kayıdlıdır. Sokak kapusundan büyük bir avluya girilir; tekke, harem ve selâmlık altı odalı ve...

Üsküdarda Doğancılar semtinin yollarından; Halk Caddesi ile Gündoğdu Caddesi arasında uzanır. Esvabcı Sokağı ile kavuşağı vardır (1934 Belediye Ş. R. Pafta 27/Doğancılar). Halk Caddesi tarafından gelindiğine göre bir araba rahat geçecek genişlikde kaba...

Boğaziçinde Bebek köyünün yollarından; vapur iskelesinden Rumelihisarı tarafına yüründüğünde, ana sahil yolunun buradan geçen parçasını teşkil eden Bebek - Rumelihisarı Caddesinden köyün gerisindeki bayıra, kırlığa uzanan uzun bir yoldur. (1934 Belediy...

İlk defa olarak Abdülmecid zamanında hicrî 1264 ramazanında (milâdî 1848 ağustosu) Tophânenin sıra kahvehânelerinin en namlılarından Tozluklu Yusufun kahvehânesinde devrin meddahlarından Şekaayık Mustafa Çavuş tarafından nakledilmiş “Üsküdarlı Berber B...

1958 de İstanbulda yapılan Milletlerarası Avrupa Güzellik Yarışmasında “Avrupa Güzeli — Güzellik Kraliçesi” seçilen Avusturya güzeli kız; İstanbulda güzellik kraliçesi tâcını giydiği zaman: “Parada, mücevherde gözüm yok, saadeti arayacağım” diyen bu gü...

Kumkapuda Kazânisâdi Mahallesinin yollarından; Tabur Sokağı ile Molataşı Caddesi arasında bir aralık sokakdır (1934 Belediye Ş.R. Pafta 3/29). İki araba geçecek genişlikde, paket taşı döşelidir; 2-4 katlı kâgir ve beton evler ve apartımanlar arasından ...

İstanbulun eski tulumbacılık âleminde iki sınıf mahalle yangın tulumbası sandıklarından idi. İkinci Abdülhamid devri sonlarında, 1890 ile 1900 arasında bu sandıkda Bahriye Çarkcı Mektebi talebesinden birkaç delikanlı, posta memurlarından İngilizce, fra...

Kâğıdhâne Suyunu şehre akıtmak için kurulmuş şebekenin su kemerlerinden; Kemerburgaz Köyünün bulunduğu vâdide, Kemerburgaz Köyü - Kâğıdhâne Köyü şosesi ile Kâğıdhâne Deresi üzerinde, Kemerburgaz Köyünün 1,5 kilometre güney - doğusundadır. Cornelius Gur...

Bu eski serpuşun çeşidlerini kadimden beri asker tâifesinin alt kademelerinde bulunanlar ile esnaf tabakası, uşak ve ırgad takımı giye gelmiş idi (B.: Külâh); onların arasında bıçkın meşreb olanlar, “eşbeh civan” diye anılır alımlı, çalımlı, yakışıklı ...

“Softa Sinan Mescidi” adı ile de anılır; Hadikatül Cevâmi şu malûmatı veriyor: “Halıcılar köşkü civarında Mollaşeref Mescidi yanındadır; bânisi Softa Sinan Fatih Sultan Mehmedle gelenlerdendir; mescidi yanında medfundur; bu mescidin mahallesi vardır.” ...

1934 Belediye Şehir Rehberinin alfabetik cedveline göre Büyükadanın İskele bölgesi sokaklarından; yerine gidilip bu satırların yazıldığı sıradaki durumu tesbit edilemedi (Aralık 1967).

Yukarı Boğazın Rumeli yakasında Yenimahalle ile Rumeli Kavağı arasında sâhilde bir mevkiin adı.

Kanunî Sultan Süleymanın su hayrı olarak Mimar Sinanın Belgrad Ormanlarından ve Kâğıdhâne Deresi vâdilerinden yer altı kanalları ve kemerlerle İstanbul Şehri kale duvarı önüne kadar getirdiği Kırkçeşme Sularının büyük şehrin muhtelif semtlerindeki çeşm...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre Fatihin Fener Nâhiyesinin Avcubey, Mollaaşkî ve Atikmustafapaşa mahallelerinin sınır yollarındandır, Paşahamam Sokağı ile Eğrikapu Caddesi arasında uzanır; Beşirgazi Sokağı ile dört yolağzı yaparak kesişir, İsrail Çık...

Fatih’in Fener Nahiyesinin Mollaaşkî ve Atikmustafapaşa mahalleleri arasında sınır yoldur, Eğrikapu mumhânesi Sokağı ile Sakalar Yokuşu arasında uzanır (1934 B.Ş.R. Pafta 8/113 ve 114). Dar, bozuk, meyilli bir toprak yoldur (Temmuz 1966). Hakkı GÖKTÜRK

İstanbuldaki eski rüşdiye mekteplerinden biri; 1319 (1903) tarihli bir maarif istatistiğinde 15 muallimi, 277 talebesi ve 2 hademesi bulunduğu kayıdlıdır; binasının yeri tesbit edilemedi. Bibl.: O. Nuri Ergin, Türkiye Maarif tarihi.

İstanbulun her semti gibi Eğrikapu semti de büyük yangın felâketleri görmüşdür, bilhassa Ayvansarayda çıkan yangınlar, şiddetli poyraz rüzgârları ile Eğrikapu içinde bir ateş âfeti olmuştur. Semtin kendi içinden de yangınlar çıkmışdır. 24 Ağustos 1901 ...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre Fatih İlçesinin Fener nâhiyesinin Avcubey ve Atikmustafapaşa mahalleleri arasında sınır yoldur; Eğrikapu mumhânesi Caddesi ve Çedikpabuçlu Sokağının kavuşak noktası ile Eğrikapu adını taşıyan kale kapusu arasında uzan...

İstanbulun Bizans devrinden kalma kale duvarlarının Marmara kıyısında Yedikuleden Haliç kıyısında Ayvansaraya uzanan kara parçası üzerindeki büyük kale kapularından biri; bu sâhada 11 büyük kapudan, Marmara sâhilinden gelindiğine göre 9 . ve Haliç sâhi...

Bu adı taşıyan kale kapusuna nisbetle bir semt adı; 1934 Belediye Şehir Rehberine göre Fatih Kazâsının Fener nâhiyesinin Avcubey, Atik Mustafapaşa ve Mollaaşki mahallesinin bu kale kapusu civârına rastlayan birer parçasını kapar ,1934 B.Ş.R. Pafta 8/11...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre Fatihin Fener nâhiyesinin Atikmustafapaşa Mahallesi yollarından, Aktarma Sokağı ile Esnaf loncası Caddesi arasında uzanır, Pazarcık Sokağı ile kavuşağı vardır. Bir araba geçecek genişlikde, kabataş döşeli iken bakımsı...

Fesin İkinci Sultan Mahmud zamanında erkek serpuşu olarak kabûlünden 1925 de bir kanun ile Türkiyede fes giyilmesi yasak edildiği tarihe kadar gençler arasında devam edegelmiş bir modadır; eski şâirlerin “eşbeh civan” dedikleri uçarlı koşarlı ve alımlı...