“Selâmet Evi”, “Selâmet Yeri” anlamında olub Kur’ânı Kerimde Cennet mânasında geçer; İstanbulda Topkapusu sarayında İkinci Avlu denilen yere de bu isim verilmişdir ki Orta Kapu (Bâbüsselâm) ile Bâbüssaade arasındaki avludur; Divânı Hümâyununun toplandı...

Eminönü ilçesi merkezi nâhiyesinin Hocapaşa Mahallesi sokaklarından, Dayehâtun (Demirkapu) Caddesi ile İstasyon Arkası Sokağı arasında uzanır. Nöbethâne Caddesi ile bir dört yol ağzı yaparak kesişir (1934 Belediye Şehir Rehberi pafta 1/2). İki araba ge...

Kurulduğu tarihden sonra devrine kadar İstanbuldaki Osmanlı sarayında, bilhassa yüzyıllar boyunca pâdişahlara dâimî ikaametgâh olmuş Topkapusu Sarayında harem kapularının muhâfızı, ve Haremi Hümâyunun erkek eline ve kuvvetine muhtac hizmetlerini görenl...

Osmanlı İmparatorlarının İstanbulda dâimî ikaametgâhı olan Topkapusu Sarayında (Sarâyı Cedîdi Âmire’de; Yeni Sarayda) hükümdârın hususî hayatının geçdiği kısımlarının adı; kadının örtü altında bulunduğu eski devirlerde Dârüssaadenin harem kısmına “Hare...

İstanbulun Osmanlı İmparatorluğu zamanında kullanılmış isimlerinden biri, “Saltanat Evi” mânasındadır (B. : Derisaadet).

İsmin lûgat mânâsı “Mesnevî Okutulan Yer, Mekteb” demekdir. Mesnevî büyük mutasavvıf, sâir ve Mevlevî Tarikatının müessisi Mevâna Celâleddin Rûminin farsca yazılmış çok meşhur büyük manzum eseridir. Aslında bütün mevlevîhâneler de asırlar boyunca mesne...

İstanbul’un meşhur mekteblerinden biridir; Sultan Abdülmecidin anası Bezmiâlem Sultan tarafından İkinci Sultan Mahmudun türbesi yanında Esmâ Sultan Sarayının arsasına bir rüşdiye mektebi olarak yaptırılmış ve 7 cemâziyelevvel 1266 (21 mart 1850) bir pe...

Müslümanlarca Kur’ânı ezberlemek ve bunu muhtelif arab lehcelerine göre 7 - 10 türlü okutmak için açılmış olan müesseselere, dershânelere verilmiş isimdir. Kur’ânı bu okutuş ve ezberletış tarzları sibyan mekteblerinde de tatbik edilirdi; meselâ Lâ’lîzâ...

İkinci Abdülhamid devrinde açılmış özel okullardan biri; Kadıköyünde idi, ibtidâî - rüşdî iki devreli bir erkek çocuk okulu idi; kurulduğu tarih, semti, kurucuları ve kapandığı tarih tesbit edilemedi: 1903 yılına âid bir özel okullar istatistiğinde 99 ...

“Hakaayiki diniyle ve teâbii islâmiyeye neşir ve tamim ile mükellef olmak üzere” İstanbulda Şeyhülislâmlık dâiresinde 10 mart 1334 (Milâdî 1918) tarihli kanun ile kurulmuş ve 12 ağustos 1334 tarihinde açılmış bir islâm akademisinin adıdır. Müessesenin...

İstanbul’un Osmanlı İmparatorluğu zamanında kullanılmış isimlerinden biri, İstanbulun Hilâfet merkezi olduğunu ifâde eder, bâzı resmî evrakda daha tumturaklı olarak “Dârül Hilâfetül Âliyyei İslâmliyye” şeklinde yazılıdır (B. : Derisaadet).

Veznecilerde meşhur “Zeynebhamım Konağı” nda (B.: Zeynebhanım Konağı) İkinci Sultan Abdülhamidin son yıllarında İstanbuldaki kimsesiz türk — müslüman çocukları himâye ederek sefâletten kurtarmak, bir meslek ve sanat sâhibi olarak yetişdirmek için kurul...

Eminönü İlçesinin Küçükpazar nâhiyesinin Hacıkadın Mahallesi sokaklarından; bir altı yol ağzı (Kâtibçelebi Cad., Âkifpaşa So., Azebaskeri So., ve isimsiz bir sokak) ile İmâret salhânesi Sokağı arasında uzanır (1934 Belediye Şehir Rehberi; pafta 5/48). ...

Eyyubda Nişancı civârındadır; Hadikatül Cevâmi şu mâlûmatı veriyor : “Bânisi Kızlarağası Hacı Beşir Ağadır; yanında (talebe) odaları, mescidin içinde küçük bir kütübhâne, bitişiğinde fevkaanî bir sibyan mektebi ve altında bir de çeşme vardır. Mescidin ...

Şehzâdebaşında Acemioğlanları Kışlası civârında idi; Hadikatül Cevâmi şu mâlumâtı veriyor : “Banisi mültezimlerden Kesriyeli Hasan Ağadır; binâ ettiği dârülhadisin dershânesine bir mihrab yapdırıp, imam ve müezzin tâyin ederek namaz kılınır. Dârülhadis...

Hadis ilminin öğretildiği ihtisas medreselerine verilmiş isimdir. İstanbulda ilk dârülhadis Kanunî Sultan Süleyman tarafından Syleümâniye Külliyesi diye anılan muhteşem hayır yapıları topluluğu içinde yapdırılmış, kurulmuşdur (B.: Süleymâniye). O tarih...

Bayazıd’da Camcıali ve Süleymaniye Elmâruf mahalleleri arasında sınır yoldur. Bayazıd (Hürriyet) Meydanı ile Vezneciler başında Üniversite binâsı arasında uzanır; ki Veznecilerde Vezneciler Caddesi, Bozdoğan Kemeri Caddesi ve Kimyâger Derviş Paşa Sokağ...

İkinci Sultan Abdülhamid devrinde açılmış özel okulların en şöhrenlilerinden biri; Ayvansarayda Eyyuba giden ana cadde üzerinde Hatice Sultan Sebilin karşısında bir ahşab konakda idi; gazete ilânlarında adına rastlandığı tarihler 1890 ile 1905 arasıdır...

Bayazıd’da Kalenderhâne Mahallesinde Dedeefendi Caddesi ile Cüceçeşmesi Sokağı arasında uzanır, Delikanlı Sokağı ile kavuşağı vardır (1934 Belediye Şehir Rehberi, pafta 4/50). İki araba geçecek genişlikde, paket taşı döşelidir; eski Direklerarası (Şehz...

İkinci Abdülhamid devrinde açılmış özel ilk okullardan birinin adı; adına, 1903 tarihli bir maarif istatistik cetvelin de rastlanmışdır; Sultanahmedde olduğu kaydedilen bu okulun Sultanahmeddeki yeri ve kurucularının kimler olduğu ve ne kadar devam ede...