“Hakaayiki diniyle ve teâbii islâmiyeye neşir ve tamim ile mükellef olmak üzere” İstanbulda Şeyhülislâmlık dâiresinde 10 mart 1334 (Milâdî 1918) tarihli kanun ile kurulmuş ve 12 ağustos 1334 tarihinde açılmış bir islâm akademisinin adıdır. Müessesenin “Akaaid”, “Fıkıh” ve “Ahlâk” isimleri ile üç encümeni vardı; her encümenin 3 - 7 âzâsı olacak ve hepsi tek reisin idâresinde çalışacaklardı; bir de Başkâtib bulunacakdı; hepsi Şeyhülislâm Efendinin arzı üzerine pâdişah tarafından tâyin edileceklerdi. Dârül Hikmetül İslâmiyenin ilmî ve amelî olmak üzere iki vazîfesi bulunuyordu. Amelî vazîfesi, müslümanların dînî terbiyesinin ve islâmiyetin yüksek meziyet ve fazîletlerinin inkişâfına çalışmak ve bu uğurda eserler neşretmek idi. Bu islâm akademisi şu zâtlerden mürekkeb olarak kuruldu, ki hepsi o devrin seçkin islâm bilginleri idi : Muğlalı Ali Riza Efendi (Reis), Arabkirli Hüseyin Avni Efendi, Bergamalı Ahmed Cevdet Efendi, İstanbullu Şevketî Efendi, Müderris Mehmed Hamdi Efendi, Haydarîzâde İbrâhim Efendi, Bediüzzeman Said Efendi, Haleb mebusu Şeyh Bekir Efendi, Şam ulemâsından Şeyh Bedreddin Efendi, Amasya Müftüsü Mustafa Tevfik Efendi. Birinci Cihan Harbinin son yılı idi. Osmanlı İmparatorluğu ağır mağlûbiyete uğramışdı. İttihad ve Terakki Fırkası iş başından ayrıldı. Dolayısı ile...

“Hakaayiki diniyle ve teâbii islâmiyeye neşir ve tamim ile mükellef olmak üzere” İstanbulda Şeyhülislâmlık dâiresinde 10 mart 1334 (Milâdî 1918) tarihli kanun ile kurulmuş ve 12 ağustos 1334 tarihinde açılmış bir islâm akademisinin adıdır. Müessesenin “Akaaid”, “Fıkıh” ve “Ahlâk” isimleri ile üç encümeni vardı; her encümenin 3 - 7 âzâsı olacak ve hepsi tek reisin idâresinde çalışacaklardı; bir de Başkâtib bulunacakdı; hepsi Şeyhülislâm Efendinin arzı üzerine pâdişah tarafından tâyin edileceklerdi. Dârül Hikmetül İslâmiyenin ilmî ve amelî olmak üzere iki vazîfesi bulunuyordu. Amelî vazîfesi, müslümanların dînî terbiyesinin ve islâmiyetin yüksek meziyet ve fazîletlerinin inkişâfına çalışmak ve bu uğurda eserler neşretmek idi. Bu islâm akademisi şu zâtlerden mürekkeb olarak kuruldu, ki hepsi o devrin seçkin islâm bilginleri idi : Muğlalı Ali Riza Efendi (Reis), Arabkirli Hüseyin Avni Efendi, Bergamalı Ahmed Cevdet Efendi, İstanbullu Şevketî Efendi, Müderris Mehmed Hamdi Efendi, Haydarîzâde İbrâhim Efendi, Bediüzzeman Said Efendi, Haleb mebusu Şeyh Bekir Efendi, Şam ulemâsından Şeyh Bedreddin Efendi, Amasya Müftüsü Mustafa Tevfik Efendi. Birinci Cihan Harbinin son yılı idi. Osmanlı İmparatorluğu ağır mağlûbiyete uğramışdı. İttihad ve Terakki Fırkası iş başından ayrıldı. Dolayısı ile Dârül Hikmetül İslâmiye’de büyük değişiklik oldu, akademi ikinci defa olarak şu zâtlerden kuruldu : Mustafa Âsım Efendi (Reis), Müderris İzmirli İsmail Hakkı Bey, Seyyid Nesib Efendi, Ferid Bey, Rebiî Efendi, Ahmed Râsim Avni Efendi, Şerif Sâdeddin, Mustafa Refik Efendi, Üsküblü Said Bey, Şair Mehmed Âkif Bey (Başkâtib). Dârül Hikmetül İslâmiye açıldığı gün uzun bir beyannâme neşretmiş, kuruluşunun maksadını ve gaayesini anlatmışdı; şu satırlar çok önemlidir : “Dârül Hikmetül İslâmiye’den beklenen hizmetler yalnız Osmanlı Devletine ve islâma münhasır değildir. İnsaniyet âleminin umumî vicdânına müteallik fazîlletleri de araştırmaya çalışacakdır; bundan ötürüdür ki bütün insâniyet hâdimlerinden yardım isteyecekdir...” “Cerîdei İlmiye” adında bir de mecmuası vardı. Müessesenin dine, ahlâka, ictimâiyata dâir beyannâmeleri, verilen konferanslar, âzâlarının imzâları ile çok kıymetli makaaleler neşredildi. Kurulması çok geç kalmış bu akademinden çok hizmet beklenirdi; fakat o felâketli devirde kurulup açılması ile kapanması bir oldu. Neşrini tasarladığı eserlerin hiç birini yazdırmağa bile vakit bulamadı (1952). Osman Nuri ERGİN