Fâtihde İstanbulun meşhûr bir semtinin adı; bütün semtlerde olduğu gibi sınırını kesin olarak göstermek mümkün değildir; meşhûr binâlara nisbetle, Dârüşşefaka Lisesinin, İsmail Efendi Medresesi ve Camiin, Murad Molla kütübhânesinin ve Mehmedağa Camii i...

Batı türkcesinde haftanın yedi gününden birinin adı; aslı farsca “Çihâr şenbe = dördüncü gün” den bozmadır; “şenbe” farsca gün “çihar” da dört demekdir, İranlılarda kadimden beri haftabaşı “pazar” olduğu için çarşanba ya da dördüncü gün denmişdir; cuma...

Türk lûgatında büyük örtü anlamında isim; günlük hayatımızda üç yerde kullanıla gelen örtülere bu isim verile gelmişdir; 1– Yıkanıp temizlenmesi güç olan yorganın baş, yüz, ağız, el, ayak ve vücud ile temas eden kenarlarına ve iç yüzüne muvakkaten diki...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre Kadıköyünün Osmanağa Mahallesi sokaklarından (pafta 29/Osmanağa). Şu satırların yazıldığı sıradaki durumu tesbit edilemedi. (Ocak 1964).

Kefal balığı avında kullanılan bir âletdir; Karakin bey Deveciyan “Balık ve Balıkcılık” adındaki muhalled eserinde (B.: Balık ve Balıkcılık) bu âletden şöyle bahsediyor: “Haliç içinde batmış olan vapurların enkaazında âdetâ yuva yapmış bulunan kefal ba...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre (Pafta 9/119) Eyyubun İslâmbey Mahallesi yollarından; Tahtaminâre Caddesi üzerinde “T” şeklinde bir çıkmazdır. Yerine gidip şu satırların yazıldığı sıradaki durumu tesbit edilemedi. (Ocak 1964).

Birinci Cihan Harbinden sonra çıkmış, bütün dünyâ yüzüne, bu arada memleketimize de yayılmış bir dansın adı; Türkiyede salgın hâlini alışı 1925-1927 arasıdır. Cumhuriyet devriminin ilk, heyecanlı yılları idi; batılı hayatı yolunda her sahâda gelişme iç...

Aslen Kayserili ünlü bir Hassa mimarıdır. “Resimcibaşı” ünvaniyle tanınmıştır. Tarihçe Mırmıryan’a göre, 1799 da doğmuş ve 1899 da yüz yaşında olduğu halde Üsküdarda vefat etmiştir. 1850 de Kudüse gidip Hacı olmuştur. Avdetinde, Şirketi Hayriye teşekkü...

1934 Belediye Şehir Rehberinde Eminönü kazâsının Bayezid nâhiyesinde Tayahatun Mahallesi sokaklarından (pafta 4/11), Mahmud Paşa hamamı Sokağı ile Çakmakcılar Yokuşu arasında uzanır. Bir yanını hemen boydan boya Büyük Yeni Han; kaplamışdır (B. Büyük Ye...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre Büyük Adanın Cami Mahallesi sokaklarından (pafta 32/cami); Kadıyoran Caddesi ile Mâden Mahallesi arkalarında Cami Tepesli Sokağına kadar uzanır uzun bir yoldur; adı geçen rehberin paftasında bir kısmının isimleri yazı...

Tanınmış bir Ermeni ses sanatkârıdır. 18 Mart 1929 da Samatya’da İmarahorda, İlyas Bey Caddesinde 37 numaralı evde doğmuştur. Yedi yaşında iken annesinin teşviki ile keman dersi almağa başlamıştır. İlk tahsilini Samatyadaki Sahakyan ilkmektebinde yaptı...

Bir mevlevî deyimi, sağ ayak anlamındadır; dervişler sema ederken sol ayağı yere kuvvetle basarlar, ve sol ayak üzerinde sağ ayakla dönerler; yerden kalkmayan sol ayağa “direk”, ve yerden hafifçe kalkarak dönen sağ ayağa da “çark” denilir; bu dönüş har...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre (pafta 19/149) Taksimin Kocatepe Mahallesi sokaklarından; Taksim Caddesi ile Sazlıdere Sokağı arasında uzanır. Yerine gidilip şu satırların yazıldığı sıradaki durumu tesbit edilemedi. (Ocak 1964).

Belediye Şehir Rehberinin 10 numaralı paftasında Fatih kâzasının Şehremini nâhiyesinde Veledikarabaş ve Uzun Yusuf mahallelerindedir; Veledikarabaş mahallesinde Aynalı Bakkal Sokağı ile Uzun Yusuf Mahallesinde Yaylâ Caddesi arasında uzanır, ki bu Yaylâ...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre (pafta 11/59) Samatyanın Hacı Hüseyin Ağa Mahallesi sokaklarından, mahallenin kuzey-doğu kenarına düşer; Ateşbaz Sokağı ile Soğuksarnıç Sokağı arasında uzanır. Yerine gidilip şu satırların yazıldığı sırada durumu tesb...

At ile çekilir frensiz yük arabalarında yokuş aşağı inerken fren yerine kullanılır bir demir parçasının adı; içi, tekerlek girecek şekilde oyuk, bir ucu, çarık ucu gibi yukarı kalkık olup bu ucundan arabaya, bir zincirle bağlı bulunur; ağır arabanın yo...

Kalender meşreb şâirler tarafından “Şehrengiz” adı verilen manzum risâlelerde medhedilen esnaf güzelleri arasında çarıkcı civanlarına da rastlanır; şehrengiz yollu yazılmış ve “Hübannâmei Nevedâ” adını taşıyan manzum mecmuada çarıkcı civanı şu üç beyit...

“Şoför argosunda otomobilin dış lâstiği: “— Çarıkları yenilemeli...” (Ferid Devellioğlu, Türk Argosu). Burada, son 15 - 20 yıldanberi eski otomobil dış lâstiklerinin Anadoluya sevkedildiklerini, ve onlardan Anadoluda, gönden daha ucuza mal olan lâstik...

“Aslı farsça çaruğ, isim, gönden yapılan ayakkabı” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lûgati). Zamanımızda pek nâdir rastlanır, fakat yakın geçmişe kadar İstanbul sokaklarında görüle gelmişdir; ayağı çarıklı olmak da İstanbula yeni gelmiş olmanın alâmeti fârik...

İstanbulun yalın ayaklı pırpırı hâneberduşları, hırsızlar ve yankesiciler argosunda para kesesi”, “para cüzdanı”, “içi dolgun para cüzdanı”: misâl: İki serserî yarı çıplak, kara kuru, tazı gibi bir oğlan üzerine konuşur: — Şu piçi bildin mi? — Kantarm...

Bıyıkları yeni terlemiş delikanlı yüzü için kullanılmış eski bir deyim; dilimize farscadan mal edilmişdir, “çâr” farsca dört, “ebrû” kaş, “çârebrû” dört kaş, dört kaşlı demekdi, doğrudan türkcesi de çok kullanıla gelmişdir; bilhassa kalender meşreb şâi...

“İstanbul Sarayında pâdişâhın husûsî hizmetinde bulunan ve Enderûnu Hümâyunun büyük zâbitlerinden olan dört zâti beyan husûsunda kullanılır bir tâbirdir. Bu dört zât Hasodabaşı Ağa, Silâhdar Ağa, Çuhadar Ağa, Rikâbdar Ağadır. Pâdişaha mârûzatda bulunma...

Birinci Cihan Harbi içinde İstanbulda derin akisler yapmış, acı ve tatlı çok zengin hâtıra bırakmış bir Macar operetidir; bestekârı Emre Kalman’dır; İstanbul’da ilk temsilinde primadonna Kadri Miloviç (Silva rolünde) hem sesi, hem de güzelliği ile İsta...

İstanbulda yazın, yaş meyva ve sebze bolluğu aylarında sokakların kenarlarına sebze meyva sergileri kurulur, manav madrabazlar da çırakları ile beraber, bu sergilerde yapdıkları çardaklarda yatarlardı, bekâr uşakların bu sûretle mahalle aralarında gece...

İstanbulda Çardak İskelesinde İstanbul Kadısı adına bulunan geniş yetkili memur - hâkimin unvânı; hem esnaf arasında, hem de esnaf ile çardak eminliği arasında çıkan dâvâlara bakar, hem de adamları vâsıtası ile o geniş ve zengin piyasa muhitinin narh n...