Tanzimatdan evvel “tahsildar” karşılığı kullanılan bir kelimedir; vergileri, gelirleri “cibâyet eden”, “toplayan” adam. Vakıf mülklerin gelirlerini toplayanlara da “Câbîi Vakıf”, veya nerenin vakfı ise o isme nisbetle “Ayasofya Câbîi”, “Sultan Bayazıd ...

İstanbul halkı ağzı bir deyim: “Aslaa düzelmez”, “ıslahı güç bozuk düzen”. Misal: Yeni bir şehremini (Belediye Reisi) gazetecilere beyanatta bulunur; “İstanbul sokakları geceleri yıkanacakdır.. Bütün dilenciler toplanacakdır.. Muhtekir ve hilekâr esnaf...

Bu madde “İstanbul Ansiklopedisi” adını verdiğimiz bu büyük şehir kütüğü tamamlandıktan sonra büyük kütüğe ek ayrı bir cild olacakdır; zirâ bu konunun burada kaydı ve mütaleası, İstanbul Ansiklopedisinin kendi seyrine büyük engel olacakdı. İstanbul Ans...

Dilimize italyanca “giabba” kelimesinden alınarak geçmişdir; bedâva (bâdihevâ), beleş; bahşiş, ikram demekdir (Türk Lügatı)

Mahmutpaşa Yokuşunda, meşhur çeşmelerin bulunduğu köşenin hemen yanındaki han; tahminen 250 senelik bir binadır ki hiç tamir görmemiştir. Sultan Hamid zamanında İranlılar burayı hem cami, hem de otel olarak kullanırlarmış. Hanın yegâne kapısından ortad...

Taksim’in Bülbül Mahallesi sokaklarından; Paşabakkal Sokağı ile Serdar Ömer Paşa Sokağı arasında uzanır; Büyük Kırlangıç, Küçük Zîbâ, Atlıases Sokakları ile kavuşakları olup Havahoş Sokağı ile dört yol ağzı yaparak kesişir. Paşabakkal Sokağı tarafından...

Beyazıtta Kapalıçarşı’nın Çadırcılar kapısı önündeki yolda 2 kapı numaralı avlunun etrafında toplanmış olan 6 hanın hepsine birden Büyük Yol Geçen Hanı adı verilir. Bu hanların isimleri: 1 — Zeynel Âbidin dairesi, (Bugünkü ismi, sahibinin soyadından öt...

Argoda ve halk ağzı deyimde cesâret yürek; misâller: Kış, yerde kar, deniz gömgök ve vahşi, üç hâneberduş genç, pelâspare, çul çaput içinde Sirkeci’de araba vapuru iskelesinde titreşirler, içlerinden biri aynı kılıkda ve kendi yaşıdları birini gösterer...

Kasımpaşanın Hacıhüsam Mahallesi yollarından; Hacı Hüsrev Caddesi ile İplikci Sokağı arasında uzanır; Paşalı Hasan Sokağı ile de bir kavuşağı vardır. İplikci Sokağı tarafından yüründüğüne göre, iki arabanın geçebileceği genişlikde kabataş döşeli bir so...

Külhânîler ve pırpırı hâneberduşlar argosunda ve halk ağzı deyimde: “her türlü kötü yollarda, hileli dalavireli işlerde, rüşvet ve irtişâ dolaplarında beraberce levse batmış ve yüzlerinin karası aralarında sıkı dostluk bağı olmuş adamlar”.

Onyedinci asır Türk yapı sanatının şaheserlerinden, İstanbul’un en büyük hanlarından biri, âbidevî muazzam binâ; Çakmakcılar Yokuşunda, Büyük Yeni Hanın hemen karşısında, bu yokuşu Sultanhamamından Bayazıda doğru çıkarken sağ koldadır. Bu şehir kütüğün...

Onsekizinci asır Türk yapı sanatının şaheserlerinden, İstanbul’un en büyük hanlarından biri, yapıldığı tarihden zamanımıza kadar en küçük bir tâmir görmediği halde dimdik duran âbidevî bir muazzam binâ; Çakmakçılar Yokuşunda, Büyük Vâlide Hanının hemen...

Samatya’nın Cerrahpaşa Mahallesinde, iki başı da Şeyhülharem Sokağında iki dirsekli bir yol olup Hobyar Camii Sokağı ile de bir kavuşağı vardır (1934 Belediye Şehir Rehberinde 11 numaralı pafta); bu sokağı yerinde tesbite gittiğimizde Hastahâne arazisi...

Kumkapu Nâhiyesinin Tavşantaşı Mahallesi sokaklarındandır; sokak Bayazıd semtine düşer; Soğanağa Camii sokağı üzerindedir (1934 Belediye Şehir Rehberi, pafta No. 4). İki arabanın geçebileceği genişlikde asfalt döşeli ise de bakımsızlıkdan toprak yol ol...

Taksimin Bülbül ve Kocatepe mahalleleri yollarından; Kılburnu Sokağı ile Taksim Caddesi arasında uzanır; Uygur Sokağı, Çalgıcı Sokağı, Madırga Sokağı, Tavşan Sokağı, Küçük Mumhâne Sokağı ve Küçük Şişhâne Sokağı ile kavuşakları vardır, bunlardan son üçü...

Marpuççular’da, Alacahamam Caddesinde 44 kapı numaralı han. Ne zaman ve kimler tarafından yaptırıldığı kat’î olarak bilinmeyip, bu semtte bulunan diğer hanlar meyanında XVI. yüzyılda yapılmış olduğu tahmin edilmektedir. Hayli tâdilât görmüş olup halen ...

Yukarı Boğazın Rumeli yakasında Büyükdere’nin sokaklarından; Büyükdere Camii Sokağı ile köyün gerisindeki tepeler arasında uzanır; sağ kolda Kılcı Sokağı ile bir kavuşağı vardır. Bir araba geçecek genişlikde, kabataş döşeli dik bir yokuş olarak başlar,...

Büyükadanın Mâden Mahallesi yollarından; Lala Sokağı ile Kumsal Sokağı arasında uzanır; Alparslan Sokağı ile dört yol ağzı yaparak kesişir, iki isimsiz çıkmaz sokak, Salhane Sokağı, ve Pancur Sokağı ile kavuşakları vardır. Kumsal Sokağı tarafından geli...

Boğaziçinde Ortaköyün yollarındandır. Muvakkit Sokağı ile Müverrih Sâdeddin Sokağı arasında uzanır. Aktar ve Sandıkcı Mecit Sokakları ile birer kavuşağı vardır, İskenbeci Yâver Sokağı ve Gözlükcü Sokağı ile de dört yol ağzı yaparak kesişir. Muvakkithân...

Kasımpaşa’nın Kaptanpaşa Mahallesi yollarından; Sinan Paşa Yumak Sokağı ile Piyâle Mektebi ve Cevizaltı Çıkmazının teşkil ettiği dört yol ağzı arasında uzanır, Yumuk Sokağı ile bir kavuşağı vardır. Dört yol ağzı tarafından gelindiğine göre, bir arabanı...

Üsküdar’da Toptaşı ve İnâdiye semtleri yollarındandır; 1934 Belediye Şehir Rehberinin 27 numaralı paftasında Gündoğdu Caddesi (yerinde Karacaahmed Caddesi) ile Toptaşı Caddesi arasında uzanır; İnâdiye Mezarlık Sokağı, Nalçacı Hasan Sokağı, Şâir Zâtî So...

Kapalıçarşının Mercan’a açılan Örücüler kapısı cihetinde, Yağlıkcılar Caddesinde 39 kapı numaralı han; hangi tarihte ve kimler tarafından yapıldığı bilinmemekle beraber bir rivayete göre, Bizanslılar zamanından kaldığı söylenir. 1894 tarihindeki “Büyük...

Cağaloğlunda Bâbıâli Caddesindedir. Rûmî 1303 (hicrîi kameri 1304 - 1305, milâdî 1887 - 1888) tarihinde “Büyük Reşid Paşa Nümûne Zükur Mektebi” adı ile açılmışdır. Bu satırların yazarı Birinci Cihan Harbi yıllarında ilk tahsilini bu mektebde yaptığı sı...

Bayazıdda Camcı Ali ve Balaban mahalleleri hududları içindedir, Ordu Caddesi ile Nadir Bey sokağı arasında uzanır, sağ kolda isimsiz bir yol, sol kolda da Kurultay ve Ahmed Şuayib sokakları ile kavuşakları vardır (1934 B. Ş. Rehberi, pafta No. 4) Ordu ...