Tanzimatdan evvel “tahsildar” karşılığı kullanılan bir kelimedir; vergileri, gelirleri “cibâyet eden”, “toplayan” adam. Vakıf mülklerin gelirlerini toplayanlara da “Câbîi Vakıf”, veya nerenin vakfı ise o isme nisbetle “Ayasofya Câbîi”, “Sultan Bayazıd Câbîi”, denilirdi. Câbîler kavuklarında kâtibi destar, kuşaklarında divit, koyunlarında cizye ve haraç gibi vergi defterleri, vakıf defterleri ile dolaşırlar, topladıkları parayı mükelleflerin veya kirâcıların gözleri önünde bu defterlere işlerler, zamanımızın pullu makbuzları yerine de zâtî mühürleri ile mühürledikleri pusulacıklar verirlerdi. Câbîlerin topladıkları para da, vergi ise defterdarlığı, evkaf geliri ise o vakfın mütevellîsine o defterlerle teslim edilirdi; mütevellîler de câbîlerle toplanan paranın, vakfın şartlarına göre hesâbını kadılığa verir, tasdik ettirirdi. Sünbülzâde Vehbi “Câbî” için: Koynu defterli o câbî ne belâ!.. diyor; yine geçen asırda yaşamış külhânî bir şâir ise şu kıt’ayı yazmışdır: Ey câbîi tâze rû Defterinle gel berû Koynundadır hesâbım Nakdi canal rûberû Bibl. : M. Z. Pakalın; Osmanlı Tarih Deyim ve Terimleri.