Cemiyet hayatı ve folklor bakımından hemen hepsi müstesnâ kıymet taşıyan yüzden fazla masal bilen ve bu masalları bir meddah ustalığı ile anlatan 1935 - 1940 arasında Bulgaristan’ın Eski Zagra kasabasında vefat etmiş İstanbullu Gülmen Hanımın ağzından ...

İkinci Sultan Abdülhamid devri sonlarının namlı kantocu yosmalarından Şamram Hanımın söylediği nihâvend bir kantodur. Kış geceleri İstanbul sokaklarını bağıra bağıra dolaşan bir bekâr uşağı bozacı delikanlı ağzı ile söylenmiştir: Darıdan boza yaparım...

Darıdan yapılan mâlûm mayalı içki, bunu yapub satan esnaf; suda pişirilmiş pirinç unundan yapılan bir çeşidine pirinç bozası denilirdi. Tahammür ile olduğu için, içki yasakları devrinde ayyaşlar, yahud her hangi bir sebeble içkiye tövbe etmiş olup da i...

Kravat; bu güzel Türkce isim var iken kravat kelimesinin kullanılması garibsenecek dil münâsebetsizliklerindendir. Çeşidleri pek çok ve bağlanışları da çeşidlidir ki, bunlar İstanbul Ansiklopedisinin konusu dışında kalır. Bizde Tanzimat devrinde kull...

Kuzguncuk sokaklarından; 1934 Belediye Şehir Rehberinin 27 numaralı paftasında Simitçi Tâhir Sokağı ile Bozacı Sokağı arasında bir dirsekli sokak olarak gösterilmişdir. Bozacı Sokağından girilince daracık, meyilli, toprak bir yol olarak başlar, sonra d...

“Vücûdun başı omuzlara birleşdiren yeri; mecâzen uhde, zimmet; boyun şeklinde olan şeyler“ (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lügatı). İstanbul muâşeretinde, mahcub ve nigâr, bir güzelliğin medhi yapılır iken dâima, başı omuzlar arasında sânına lâyık ihtişamd...

Halk ağzı deyim, “halim, sâkin, mazlum adam”; misal: Garib bekâr uşağı genç, küçük bir aylıkla bir kapıda uşakdır, hemşehrisine rastlar: — Kapundan hoşnud musun? — Hoşnud değilim ama ne yapacağım, açıkda kalırım diye korkarım, adam buldu benim gibi b...

Aslında ehemmiyetsiz, bir insanın günlük hayatında her hangi bir hareketi görülür; hammallık, kayıkcılık, gemi âteşciliği, ırgadlık gibi ağır işlerde çalışanlar, bilhassa yaz günleri yüzlerinden şakır şakır ter döküldüğü için, kimi bir fanilâ, yahud et...

“Geviş getiren hayvanlardan bâzılarının başlarında çıkan sert ve mahrûtî şey; boynuzdan yapılan şeyler” Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lügatı). Mâdenî kaşıkların taammümünden önce eski Türk sofralarında, bu arada İstanbulda avam âdî tahta kaşıklar, orta ha...

İstanbul halk ağzı deyimler de ve pırpırı hâneberduşlar argosunda deyyusluk, pezevenklik âlâmeti, muhtelif şekillerde kullanılır: “Boynuzlu, boynuz takmak, boynuz takınmak, boynuz yaldızlamak, çatal çatal boynuz”; misaller: Genç ve güzel karısının hafi...

Beyoğlu merkez nâhiyesinin Çukur Mahallesi sokaklarından, Geniş Yokuş ile Cezâyirli Hasan Paşa Sokağı arasında bir aralık sokakdır (1934 Belediye Şehir Rehberi 14 numaralı pafta). Bu isim sokağın adı geçen rehberdeki eski adıdır, sonra değişdirilmişdir...

Onyedinci asır ortalarında yaşamış namlı orta oyunculardan; o devrin büyük oyuncu kollarından Ahmed Kolonun pîşekârlarından idi; hayatı hakkında bilgi edilemedi. Bibl.: Evliya Çelebi, I.

Çağdaş Türk resminin temsilcilerinden, uzun zaman müze müdürlüklerinde bulunmuş ressam askerlerimizden; aşağıdaki hâl tercümesini Dr. Bedi N. Şehsüvaroğlu tarafından derlenip tanzim edilmiş “Ressam Ali Sami Boyar” adlı bir monografiden alıyoruz; 1959 d...

Asker ressam ve muharrirlerden; 1948 de Ankarada Jandarma Basımevinde basılmış “Türk Ressamları, hayat ve eserleri” adındaki bir eserin müellifidir ki aşağıdaki hal tercemesi o kitabdan alınmışdır: “Arkadaşları arasında Kadıköylü Pertev diye anılan san...

Üsküdarda Nuhkuyusu semti sokaklarından; Bağlarbaşı Caddesi ve Alacaminâre Sokağı ile teşkil ettiği dörtyol ağzı ile Şâir Tâlat, Cemal Efendi ve Duduoğlu sokakları ile dörtyol ağzı kavuşağı arasında uzanır; Köprülü Fâdıl Paşa Sokağı ile de dört ağzı ya...

Alemdar nâhiyesinin Binbirdirek Mahallesi sokaklarındandır. Divanyolu (Yeniçeriler Caddesi) ile Piyer Loti Caddesi arasında uzanır; iki araba geçebilecek genişlikde ve paket taşı döşelidir. Divanyolundan gelindiğine göre düz başlayub meyilli yokuş olar...

Tanınmış bir matbaacı ve gazetecidir. 1859 da Langa’da doğmuştur; aslen Erzincanlıdır. Tahsilini önce Üsküdardaki Cemaran’da yapmış sonra da Kumkapudaki Bezciyan mektebinde devam etmişse de mezun olmamıştır. Basın hayatına “Masis” gazetesi nezdinde baş...

Genç yaşta ölen bir kemancı ve bestekârdır. 1896 da Ortaköy’de doğmuş ve 17 Ekim 1920 de orada vefat etmiştir. Babası riyaziyeci Aristakes Boyacıyan’dır. (Ölümü 1928 de). Tahsilini Frerler mektebinde ve Galatasaray Lisesinde yapmıştır. Annesi Zaruhi is...

Şöhretli bir matbaacıdır; 1837 de Diyarbakır’da doğmuş ve 9 Aralık 1914 de İstanbul’da vefat etmiştir. On dokuz yaşında İstanbul’a gelen A. Boyacıyan, Robert Kolej’de tahsil etmiştir. Kırım Harbinde, Üsküdar’da, İngiliz karargâhında tercümanlık yapmış...

Birinci Cihan Harbi sonları ile meş’um mütâreke yıllarında Karaköyde bir dükkânda işler berber kalfası iki rum gencidir, her ikisi de son derecede güzellikleri ile dillere destan olmuş, işledikleri dükkân ustalarının adı ile anılmakdan çıkarak “Melek K...

Müderris ve mebus; 1854 de Tekirdağ’da doğmuş ve 5 Aralık 1922 de İstanbulda vefat etmiştir. 1873 de Mektebi Sultanîden (Galatasaray Lisesi) mezun olmuşdur. Mezkûr lisenin ve Mülkiye Mektebinin müdürü ünlü tarihçi Abdurrahman Şeref Beyin sınıf arkadaş...

Geçen asır sonlarında yaşamış namlı hokkabazlardan Portakaloğlunun yardağı; Balat mûsevîlerinden idi; kara sakallı, sıska, fakat çok şirin yüzlü, sevimli, iyi huylu ve gaayet şen bir adamdı; yardaklığı îcâbı mütemâdiyen itilir, kakılır yerlere yuvarlan...

Boğaziçinde Boyacıköyü sokaklarından; 1934 Belediye Şehir Rehberinin 22 numaralı paftasına göre Boyacıköy - Emirgân yolu ile Hakkâk Yümnü Sokağı arasında uzanır, ki Hakkâk Yümnü Sokağı ile olan kavuşağı, ayni noktada Tan ve Boyacıköyü Fırın sokaklarını...

Halk ağzı deyim: “Kolay ve çarçabuk görülen iş”; fakat ekseriya zor, çetin işi belirtmede kullanılır; “Boyacı küpü değil ki daldırıp çıkarasın” sözü darbı mesel olmuş; misâl: Bir mecmuada illüstratör - ressam kendisinden yirmi dört saat içinde üç kompo...

Fâtih Camiinin dış avlusunun kuzey - batı istikametindeki kapusunun adı. (B.: Fâtih Camii ve Külliyesi).