İstanbul’un Rumeli yakasında ve Marmara yalısında, Yeşilköyün çok yakınında, zamanımızda plâjları, turistik otelleri ve motelleri, müdâvimleri yüksek sosiyete mensubları olan eğlence yerleri ve lokantaları ve zengin villaları ile meşhur bir semti; yanl...

Geçen asır sonlarında “Sahnei Âlem” tiyatrosunun kantocu kızlarından; aslı Bulgar yahud Sırp idi; yeşile çalan mavi gözlü, lepiska saçlı, güçlü kuvvetli bir kadındı. Sahnei Âlemin büyük ekseriyeti ayak takımı olan müdâvimlerini güzel bir ses ve aslında...

(Flâmme, fransızca alev, ateş, neşter) — İkinci Sultan Abdülhamid devrinde Beyoğlunun en namlı gazino-kıraathânelerinden; bu satırların yazıldığı sırada (1950) İstiklâl Caddesinde İngiliz Kanzuk Eczâhânesi sırasında idi, yerinde şimdi bir oyuncakçı dük...

Argo deyim; “Nümayiş”, “Gösteriş”, “Çalım” anlamlarında kullanılır; F. Devellioğlu “Türk Argosu” isimli eserinde şöyle kaydediyor: “Fiyaka: Kabadayılık, gösteriş; misal: Senin fiyakan burada sökmez. Fiyakalı: Gösterişli, süslü, zarif, kabadayı; misâlle...

1965 de bir kısmı İstanbul’da çevrilmiş “Maça Ası” isimli İtalyan filminin birinci kadın oyuncusu Hollandalı bir yıldız; sinemacılık âleminde “Seks Bombası” lâkabı verilmiş artistlerden. Maça Ası’nda figüranlık yapan, sonraları da Almanyaya giderek “Tü...

Yukarı Boğazın Anadolu yakasında Paşabağçesindedir, küçük bir aralık sokakdır (1934 B. Ş. Rehberi, Pafta 24).

Geçen asır sonlarında İstanbul’un en şöhretli “Koltuk” gizli umumhâne işletenlerden; koltukların en lüksü, en temizi olan evi Çapada idi; Ahmed Rasim “Fuhşi Atik” isimli eserinde Fitnat’ın evini Muzaffer Bey adında bir gencin ağzından şöyle anlatıyor: ...

Onsekizinci yüzyılda yaşamış güzelliği, zerâfeti, zekâsı, edebî kültürü ve kibar bir İstanbul Hanımefendisi olmakla meşhur seçkin bir Türk kadını ve seçkin bir şâir; doğum tarihi bilinmiyor, şâir ve musikişinas Şeyhülislâm Ebûishakzâde Esad Efendinin k...

Geçen asrın ikinci yarısında ve asrımız başında yaşamış, seçkin bir kadın şâir; 1258 (M. 1842) de Trabzon’da doğdu; o tarihlerde Trabzon vâlisi bulunan Hazînedarzâde vezir Abdullah Paşanın (Türk Meşhurları isimli eserde Ahmed Paşa diye yazılı) kızıdır;...

XVII. yüzyıl ortalarında İstanbul’un namlı oyuncu kollarından Çelebi Kolunun köçek oğlanlarından (B.: Çelebi Kolu, cild 7, sayfa 3812); Evliyâ Çelebi: “(Bu kolun) on nefer rakkaslarının en güzelleri Can Memi Şah, Zâlim Şah, Hurrem Şah, Fitne Şah, Yusuf...

“Aslı arabca Fetil’den; 1. Kandil ve muma konulan pamukdan bükülmüş ip ki, emdiği yağ ile yanıp ortalığı ışıklandırır; 2. İlk icad edilmiş top ve tüfeklerin falyalarına konulan gaytan ki, bir ucu tutuşturulup ateş falya deliğine ulaşınca top yahud tüfe...

Bakırköyün yollarından; Bakırköy - İstanbul Yolunun Bakırköy İstasyon Caddesi ve Ebüzziyâ Caddesi ile teşkil ettiği dört yol ağzından öte bir devamıdır; Mer’a Sokağı, Halıcı Sokağı, Türkcü Sokağı, Cumhuriyetci Sokağı ve Sporcu Sokağı ile kavuşakları ol...

“Fit: 1. Fenâlığa sevk ve teşvik edip dürtme; iğvâ, iğfal, ifsad; 2. Kumarda ne kazanç, ne kayıp” (Şemseddin Sâmi, Kaamûsi Türkî). İstanbul ağzında, bilhassa avam arasında çok ve çeşitli anlamda kullanılan bir kelimedir: 1 — İğfal, ifsad anlamında, “ko...

Taksimin Yenişehir Mahallesi sokaklarından; Yenişehir Caddesi ile Gülleci Sokağı arasında uzanır, Miran Sokağı ile dörtyol ağzı yaparak kesişir (1934 Belediye Şehir Rehberi, Pafta 19/181). Cadde kavuşağından gelindiğine göre, bir araba geçecek genişlik...

Mum dikilecek yeri bir tablacığın ortasında ve kenarında da tutmak için, kulpu bulunan el şamdanlarına verilmiş isim; o kulpdan baş ve şahâdet parmakları ile tutulduğu ve o parmaklar ile de fiske atıldığı içindir ki bu ismi almışdı. Yerine ve sâhibinin...

“Baş parmak üzerine bükülen şahadet parmağının birden açılması ile vurulan hafif darbe” (Türk Lûgatı). Bilhassa bir sevgili yanağına veya burnuna muhabbet eseri, lâtife yollu vurulurdu. Şinâsî’nin mizah yollu bir beyitidir: Benzer ol hoş kokulu kuyruğ...

Fiske ile atılan küçük taş; fiske ile taş atılırken başparmakla şahâdet parmaklarının birleşme şekli değişir, başparmak şahâdet parmağı üstüne konulur ve birden açılması ile küçük taşı fırlatır. Darbe olan fiskede ise darbeyi şahâdet parmağı vurur. Şu ...

“Argo. Cimağ etmek; Lehimlemek, Perçinlemek, Şişirmek, Tezgâh Kurmak, Üfürmek, Zımbalamak da aynı anlamdadır” (F. Devellioğlu, Türk Argosu). Değerli dil bilgininin kaydettiği gibi yukardaki argo kelimeler aynı anlamda değildir, aralarında mânâ farkları...

İkinci Sultan Selim’in has bendelerinden; Sultan Selim’in şehzadeliği zamanında içoğlanları hocası olarak hizmetine girmişdi, asıl adı Bâli’dir; Sultan Sslim’in “Gül ve Bülbül” adı ile bir eseri olan nişancısı Fazli Bey vefât ettiği zaman şehzâdenin ni...

Saraçhânebaşında Kırkçeşmelerde Firûzpaşa Mahallesinin yangın tulumbası sandığı; iki takım uşağı olan (en çok 10 - 12 uşak) küçük bir sandıkdı, fakat hepsi koşarlı, uçarlı bıçkın delikanlılar idi; tulumba sandığı Firûzağa Mescidinin avlusunda bir barak...

Kırkçeşmelerde Bozdoğan Sukemeti dibinde Firûzağa Mescidinin yanında bu mahallenin yangın tulumbacılarının kahvehânesi ki İkinci Sultan Abdülhamid zamanında İstanbul’un en meşhur tulumbacı kahvehânelerinden biriydi; ramazanlarda Çalgılı Kahvehâne olurd...

1934 Belediye Şehir Rehberine göre Büyük Adada İskele bölgesi sokaklarından, Gazi Mihal Sokağı ile Nevruz Sokağı arasında bir aralık sokak; yerine gidilip bu satırların yazıldığı sıradaki durumu tesbit edilemedi (mayıs 1971).

Hicrî 1098 (M. 1686 - 1687) de İstanbul’da hamamcılar kâhyâlığında bulunmuş, Derviş Şehrî İsmail Efendinin “Dellâknâmei Dilküşâ” isimli eserinde hal tercümelerini kaydettiği onbir nefer hamam uşağından biri (B.: Dellâknâmei Dilküşâ, cild 8, sayfa 4370)...

Hadikatül Cevâmi şu malûmatı veriyor: “Tophânede Tophâne-i Âmire kurbinde, bânisi Saray Ağası Firûz Ağadır, merkadi bilinmiyor, minberini hayır sâhiblerinden Emine Hâtûn koymuşdur, mahallesi vardır”. Tahsin Öz “İstanbul Camileri” isimli eserinde, Kırkç...