HAYDAR DEDE (Şeyh Ali) – İkinci Sultan Bayazıd devrinde yaşamış şeyhlerden ; Hadikatül Cevâmiin kaydına göre Saraçhâne civârında Haydarhâne Mescidinin bânisi.Hayatı hakkında başka bilgi edinilemedi (B.: Haydarhâne Mescidi).

HAYDAR ÇAVUŞ – Geçen asır sonlarında yaşamış kalender halk şâiri Tophâne kâtiblerinden Üsküdarlı Âşık Râzinin kaydına göre ırz müdaffası yolunda bir tulumbacıyı öldürmekden üç sene prangabendliğe mahkum olmuş ve cezâsını Tersâne Zındanında doldurmuşdur...

HAYDAR CETİZ - “Klasik batı müziği sanatcısıdır,trompet çalar ;1902 de İstanbulda doğdu,babası Mızıkai Hümâyundan Ahmed Mâhir Beydir,rüşdiye tahsili gördü; ilk müzik derslerini babasından almış,sonra Fritz,Veli Kanık ve Zeki Üngör'ün öğrencisi olmuşdur...

HAYDAR BEY (Revanlı) – Onyedinci Yüzyılın ilk yarısında Dördüncü Sultan Murad zamanında ünlü bir tanbur icrâkârı ; bu iranlı sanatcı,Sultan Murad tarafından Revan seferi dönüşünde,o kaleyi kendisine teslim eden Yusuf Han ile birlikde getirilmişdi (B.:Y...

HAYDARBABA MESCİDİ VE TEKKESİ – (B.Babahaydar Mescidi,cild 4,sayfa 1742)

HAYDAR BABA (Kara) – Geçen asır sonlarında yaşamış kalender meşreb bir bektâşi,aslı Kazdağları yörüklerinden olub 1869-1870 aralarında 13-14 yaşlarında İstanbula gelmiş ve Anadolu Kadıaskeri pâyeli bir efendinin kapusunda uşak olmuşdur; yüzce güzel ve ...

HAYDAR BABA – Üçüncü Sultan Selmin tahtdan indirilmesi ve Alemdar Paşanın ölümü ile biten yeniçeri ihtilallerinden ihtilâllerde yamakları ve yeniçerileri ayaklandıranlardan bir bektâşi babası,uzun boylu,iri yarı,dev gibi bir adam imiş. Yâsincizâde Abdü...

HAYDAR ALİ – Geçen asır sonlarında Eyyubsultanda Türbe Hamamında on seneden fazla çalışmış İranlı bir dellâk ;o devrin ünlü halk şâiri Üsküdarlı Âşık Râzinin evrâkı metrûkesi arasında yine ünlü bir halk şâiri olan Nebil Kaptan defterinde şunlar yazılıd...

HAYDARAĞA MESCİDİ – Hadikatül Cevâmi şu mâlûmâtı veriyor :“Davudpaşa Camii kurbindedir ,bânisi zamanında yeniçeri ocağında kethüdâbey olmuşdur,Kocamustafapaşa mezaris anında medfundur,mahallesi yokdur”.Tahsin Öz “İstanbul Camileri” isimli eserinde (196...

HAYDAR AĞA – Kanuni Sultan Süleyman devrinde yaşamış bir yeniçeri , ocakda yeniçeri kethüdâlığına kadar yükselmiş ve İstanbulda kendi adına nisbetle anılan bir mescid yaptırmışdır ; kabri Kocamustafapaşa Camii mezarlığındadır (B.: Haydarağa Mescidi) . ...

HAYDAR ( Zâkir Kara ) – “1293 (1876) Moskof Harbinden evvel Sirkeci civârında Aydınoğlu Dergâhı dervişlerinden (B.:Aydınoğlu Dergâhı,cild 3,sayfa 1520) bir kalender âşık olup o tarihlerde yaşı altmışı bulmuş uzun boylu,müheykel ve vechen gaayetle melih...

HAYDAR (Turşucu Arnavud) – 1885 ile 1890 arasında İstanbulun büyük şöhretlerinden Haseki Turşucusunun sırtında küçük bir turşu fıçısı ile dolaşır seyyar satıcısı 19-20 yaşlarında bir arnavud genci ;kalender halk şâiri Âşık Râzi tarafından şu beyitlerle...

HAYDAR (Solaksinanlı Topal) – İkinci Abdülhamid devrinde Üsküdarda bir kabadayı taslakcısı ;mekteb görmüş fakat bir iş tutup adam olamamışdı.Szde cemal âşıkı geçinir,ayak takımından bâzı garib ve câhil genclere “Şâhım,Serveri Hûbânım,Tâze Nihâlim,Âhûyi...

HAYDAR (Takkeci Bülbülü) – Topkapusu dışında Takkeci Camiinin imamının oğlu ve aynı camiin yardımcı müezzini,meşrutiyetin ilânı yıllarında (1909-1910) onbeş onaltı yaşlarında idi,ünlü yazar Osman Cemal Kaygılı şöyle anlatıyor :“Mahalle mektebinde sınıf...

HAYDAR (Kürd) – Geçen asır sonlarında Yemiş İskelesi sırık hammalları kâhyası Diyab Ağanın sözde evlâdlığı ve yine sırık hammalı zeberdest bir kürd genci; günlük iş hayatında kılık kıyâfeti öbür kürd hammallardan farksızdı,fakat cuma günleri Diyab Ağa ...

HAYDAR (Nakkaş) – İkinci Sultan Selimin nedimlerinden; lakabı ressam olduğunu gösterir ise de şöhreti o pâdişahın meclislerinde nekreliğindedir;bir fıkra söyler,bir hikâye anlatır,“şîrinkârlıkları ile mevtâyı güldürür,meclisde hazır bulunanları güle gü...

HAYDAR (Bahriyeli) – İkinci Cihan Harbi başlarında Akdenizde torpillenerek batan Refah Vapurunda şehid olanlardan bahriye neferi bir delikanlı ;değerli halk şâiri Merdivenköylü Tevfik Karkan,hayatının son günlerinde bize bu gencin bir resmini göndermiş...

HAYÂTÎ ÇELEBİ – Kanuni Sultan Süleymen devri şâirlerinden ; çağdaşı Kastamonulu Lâtifî meşhur şuerâ tezkiresinde “Kaabiliyetli civandır,hoş lehce ve terzebandır(tâze dillidir)” diyor; şu beyiti o tezkireden alınmışdır : Tatlıgeldi bana cânımdan lebin ...

HAYDAR – Fatih kazası içinde bir semt adı ,İsmini Kanuni Sultan Süleyman devri vezirlerinden Hadım Haydar Paşanın orada yapdırtmış olduğu bir cami ile bir karşı hamamına nisbetle almışdır .

HAYÂTÎ (Merzifonlu) – Onaltıncı Yüzyıl şâirlerinden ; aşağıdaki hal tercemesini satırları çağdaşı Kastamonulu Lâtifî'nin şuerâ tezkiresinden alıyoruz“..Postî mahlasını kullanır bir şâir ile lâtifeleri vardır,bir gün şu tezkireyi yazıp gönderir: İt post...

HAYATDAN SAYFALAR – Hüseyin rahmi Günpınarın bri uzun hikâyesi (B.:Gürpınar,Hüseyin Rahmi,cild ,sayfa );1919 de İbrahim Hilmi Kitabevi tarafından küçük boyda 128 sayfalık bir kitab hâlinde yayınlanmışdır ;Sürtük Hâcer adında bir mahalle karısının...

HAYÂTÎ – Fatih Sultan Mehmed devri şâirlerinden,o devrin ünlü kişilerinden şâir Ulvî Çelebinin kapusundan yetişmişdir.Hayâtî mahlasıdır,asıl adı ve nereli olduğu tesbit edilemedi; Ulvi Çelebi ihtiyarlığında yazdığı kasîdeleri pâdişaha Hayâtî ile gönder...

HAYATDAN HİKÂYELER – Akagündüz'ün bir hikâye kitabının adı (B.:Akagündüz,cild 1,sayfa 497) ;çoğu yakın geçmişin İstanbul hayatından alınmış konulardır ,kahramanlarının benzerlerine hâlâ aramızda rastlamak mümkindir.1928 de İstanbulda İkdam Matbaasında ...

HAYALHÂNEİ OSMÂNÎ – Devrinin büyük şöhretlerinden K.Hasan Efendinin (Kel Hasan ; B.: Hasan Efendi,Komik ,cild ,sayfa ) kurub uzunca bir zaman idâre ettiği tiyato topluluğu ;ilk oyununu ne zaman verdiği ve ne zaman dağıldığı tesbit edilemedi.Kışın ...

HAYÂLÎ YAHUDİ – Onyadin Yüzyıl sonlarında İstanbulda nücum ilmi ile uğraşmış bir musevi bilgin,asıl adı tesbit edilemedi,müneccimler arasında sözlerine çok ehemmiyet verilirdi ;sohbetinin zenginliği ve tatlılığı ile de büyük şehrin şöhretlerindendi.168...