Üsküdarda Çavuşbaşında, Nuhkuyusuna giden cadde üzerindedir. Hadikatül Cevâmi şu malûmâtı veriyor: “Bânisi Kütahyalı Şeyh Seyyid Ali Efendidir, Üsküdarda adaşı olan Şeyh Selâmi Ali Efendiden nisbet aldıkdan sonra Magnisaya giderek o beldede ikaamet kas...

Rumelihisarında Boğazkesen Kalesinin içinde idi; Evliyâ Çalebi bu kaleden bahsederken: “Kale içinde kayalara muttasıl kırlangıç yuvası gibi yükseksen kadar neferat hâneleri ve bir minâreli Fâtih Sultan Mehmed Câmii, iki mescidi var...” diyor ve mescidl...

“Kötü, bed” (Şemseddin Sâmi, Kaamûsi Türkî). Halk ağzında iffetini kaybetmiş, vücûdu fuhuş metâı olmuş kadın veya delikanlı; fuhuş yoluna düşmüş, atılmış anlamında kullanılır. Aşağıdaki satırları Ahmed Rasimin “Fuhşi Atik” isimli ölmez eserinden alıyor...

Hollanda elmastaşları tarafından işlenmiş âdi elmaslara verilmiş isimdir, ekseriyâ “taş” eki kullanılmadan “Felemenk” denilmekle yetinilir, İstanbul kuyumcuları arasında hâlâ kullanılır bir kelimedir. Sokakda yalın ayak takunyayla dolaşan Kenarın yosm...

Onyedinci yüzyıl sonunda İstanbulda Hollanda mûsevisi bir tabib; dükkânı (muâyenehâne ve eczâhânesi) Galatada idi. Hekimbaşılıkca imtihan edildikden sonra ellerine icrâyi tabâbet ruhsatnâmesi verilen tabib ve cerrahın adı kayıdı hicrî 1111 (M. 1699) ta...

Galatada Bereketzâde Mahallesi yollarından; Bereketzâde Medresesi Sokağı ile bir merdivenli yol olan Hacıali Sokağı arasındadır (1934 Belediye Şehir Rehberi, pafta 15/132). Kavisli, bozuk kabataş döşeli, bir araba geçecek genişlikde bir sokaktır. Üzeri...

Yakın geçmişe kadar memleketimizde Hollandaya ve Hollandalıya “Felemenk, Felemenkli” denilmişdir; bu isim almanca “Flamand” adından bozmadır. Geçen asrın ikinci yarısında yaşamış kalender halk şâiri Üsküdarlı Âşık Râzinin İstanbulda oturan ve gemi acen...

Kadın başının eski süslerinden Hotoz’un bir biçiminin adı; Kaptânıderyâ Hacı Vesim Paşa torunu Neş’ecan Hanım efendi şöylece târif etmişdir: “Hotozun ön tarafında çarkı felek şeklinde bir fiyonga vardı; bu fiyonga eski tabancaların mermileri taşıyan dö...

“Arabcadan alınmış; Gökyüzü, Semâ, Âsüman; mecâzen tâli’ (talih), baht, kader” (Şemseddin Sâmi, Kaamûsi Türkî). “... Tabiatı Külliye, Zaman; bu mânalarına göre ahkâmü şuunun, (bütün hâdiselerin) fâili addedilir” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lûgatı). Bilh...

Asıl adı Mehmed Bürhaneddin, Bürhan Felek diye anılır; Türk basınının seçkin sîmâlarından, fıkra yazarı, spora Türk basınında ilk defa yer kazandıran bir kalem sâhibi, bu satırların yazıldığı sırada İstanbul Gazeteciler Cemiyeti Başkanı; 1889 da İstanb...

“Valde Rüşdiyesi muallimlerinden Afiyonkarahisarlı İbrahim Hilmi Efendinin oğludur, 1860 da İstanbulda doğdu; o mektebde okudu. Hattatlık icâzetini devrin üstadlarından Şefik Beyden aldı. Kur’an kırâet ve vücuhunu kayınpederi ve İkinci Sultan Abdülhami...

Üstad hâfızlardan, emsalsiz güzel sesi ile Kur’an okurken dinleyenleri ilâhî vecd içinde bırakan bir zât; 1285 (M. 1871) de Üsküdarda Selimiyede doğdu; Üsküdar Paşakapusu Rüşdiyesi Müdürü SüleymÂniye müderrislerinden İsmail Hakkı Efendinin oğludur; ann...

Geçen asır sonları ile asrımız başında yaşamış namlı hayalci, karagözcülerden; Ahmed Rasim “Muharrir Bu Ya” isimli eserinde “Karagöz ile Orta Oyunu” başlıklı makalede bu zâtin Sultanahmed kahvehânelerinde karagöz oynattığını yazıyor. Hayatı hakkında ba...

Geçen asır sonları ile asrımız başında yaşamış bir şair, muharrir ve mütercim; kereste ticareti ile meşgul Oflu Zaimzâde Midhat Efendi adında bir zâtin oğlu olup 1878 de babasının iş icabı oturduğu Varnada doğdu; oradaki Türk mekteblerinde okudu, 1890 ...

Onaltıncı asır kalem ve kılıc sâhiblerinden; Kanunî Sultan Süleyman zamanında Enderundan yetişmiş, saraydan çıkdıkdan sonra alaybeyliği yapmış; Kastamonulu Lâtîfî kendi adına nisbetle anılan şuerâ tezkiresinde bu zât için şunları yazıyor: “Ferâset sâhi...

Geçen asır sonu ile asrımız başında yaşamış bir bestekâr; “İslimyede (Bulgaristan) doğmuş, 1293 (1876) da (muhâcir kaafileleri içinde) İstanbula gelmiş, önce ziraatle meşgul olmuş, sonra Dâhiliye Nezâreti Muhasebe Kaleminde Nâfiz Beyden beş yüz kadar i...

Asıl adı Margarethe Morgan; İkinci Abdülhamid devrinin hafiye teşkilâtı idârecilerinden Esvabcıbaşızâde Fehim Paşanın büyük şöhret yapmış metresi bir İngiliz kızı; İstanbula 1900 senesinde gelerek Beyoğlunda Konkordiya Tiyatrosunda hünerler göstermeye ...

1911 de onsekiz yaşlarında bulunan Adanalı sportmen bir delikanlı; Türkiyede yaya yürüme rekoru kırmışdır; 1911 martında memleketinden yaya olarak yola çıkmış ve altı ayda İstanbula gelmişdir, birkaç gün kaldıktan sonra 1911 eylülünde tekrar yola çıkmı...

Önce Üçüncü Belediye Dâiresi Sandığında, sonra Davudpaşa Mahkemesi sandığında elli yıldan fazla uşaklık ve reislik yapmış bir tulumbacı; Birinci Cihan Harbi seferberliğinde 80 yaşlarında bir ihtiyardı, 1834 - 1835 arasında doğmuş olacakdır; gencliğinde...

Geçen asır başlarında, Yeniçeri Ocağının kaldırıldığı 1826 dan önce Galatanın en namlı yemeni ve filar dikici ustalarından; bilhassa yeniçeri civelekleri için ayaklarına Galatalı Fehmi Ustanın bir çift yemenisini giymek büyük istekdi, aşağıdaki kıt'a Ç...

Elimizde 10 kıt’alık bir destanı bulunan kalender bir halk şâiri, hayatı hakkında da pek az şey biliniyor: Trabzonludur, memleketinde medresede okur iken bir aşk yüzünden tahsili terketmiş ve gemicilik hayatına atılmış; İstanbula geldiği zamanlar Salıp...

İkinci Sultan Abdülhamid devrinin kötü kişi olarak tanınmış sîmâlarından; türlü yönden uygunsuz adamların toplandığı kalabalık bir hafiye çetesini idâre etmiş ve hafiyelerinin jurnalları ile pek çok ailenin felâketine sebeb olmuşdur denilir; İstanbulda...