551-575 / 706
Ansiklopedi
BAHÂÎ KÖRFEZİ
Boğaz içinin mehtabiyle meşhur Kanlıca Körfezinin Onyedinci asır ortalarından ondokuzuncu asır sonlarına kadar kullanılmış eski adıdır. Körfezin etrafındaki arazinin büyük bir kısmı Dördüncü Mehmedin Şeyhülislâmlarından Mehmed Bahâî ceddinden kalmış mü...
Ansiklopedi
BAHAÎ EFENDİ (Mehmed)
Onyedinci asrın seçkin ulemasından, şair, Şeylülislâmların otuz ikincisi; Hoca Sadeddin Efendi zâde Rumeli Kadıaskerliğine kadar yükselmiş Aziz Efendinin oğludur; Hicrî 1004 (Milâdî 1595 - 1596) da İstanbulda doğdu, devrinin bütün kibar ulema evlâdı gi...
Ansiklopedi
BAHÂÎ EFENDİ (Ahmed)
Haytı işlenmemiş bir roman müsveddesi tomarı halinde; dünya rızık ve nimetlerinden nasibini İstanbulda aramış ve bu büyük şehirde kalmış bir garib, Bayazıd Kütübhanesi Müdürü İsmail Sâib Efendi merhumun tarifi ile şair, hattat, musikişinas ve bağçıvan;...
Ansiklopedi
BAHÂÎ EFENDİ YALISI
Onyedinci asır ortalarında Dördüncü Sultan Mahmed’in Şeyhülislâmlarından Mehmed Bahâî Efendinin Kanlıca Körfezinde yaptırttığı meşhur bir yalı olup o devrin Türk yapı san’atının en muhteşem ve en güzel binası idi; öylesine ki körfezin dahi efendinin ad...
Ansiklopedi
BAHÂEDDİN Bey (Yusuf)
Geçen asır sonları ile asrımız başlarının kalem sahibi kişizâdelerinden, iktidarı, doğruluğu, namusu, iffeti ile tanınmış memurlarından; hicrî 1267 (Milâdî 1851) de İstanbulda doğdu, babası ilim ve irfan sahibi ricalden Ziver Paşa, anası Nefise Hanım a...
Ansiklopedi
BAHÂEDDİN EFENDİ (Ahmed)
Son divan şairlerinden; aşağıdaki hal tercümesini M.K. İnal’ın “Son Asır Türk Şâirleri” adındaki eserinden alıyoruz :
“1289 (Milâdî 1872) da İstanbulda doğdu; babası Kürkcüahmedşemseddin Mahallesi imamı ve Şehremininde Pazar Tekkesi Şeyhi Ahmed Zarîfî ...
Ansiklopedi
BAHÂEDDİN PAŞA
Asker muharrir muallimlerden; Çanakkale redif kumandanlığından emekli olarak Hicrî 27 Muharrem 1320 ve Milâdî 17 Ocak 1912 de vefat ederek Ok Meydanında Sinanpaşa Mezarlığına defnedildi.
Doğum tarihi bilinmiyor, Umum Demiryolları Müdürlüğünde bulunmuş ...
Ansiklopedi
BAHÂEDDİN (Mahzun)
Hicrî yahud rûmî olduğunu tesbit edemediğimiz 1301 tarihinde şenî bir cinâyetin kurbanı olmuş genc bir kahveci - berberidir. Devrin gazetelerinde bu cinâyetin kaydine rastlanamadı; vak’aya bir paşanın adı karışdığı için sansür tarafından neşrinin yasak...
Ansiklopedi
BAHÂEDDİN BEY (Müezzinbaşı, Miralay)
Sesinin harikulâde güzelliği ile tanınmış bestekâr; doğum tarihi ve kimin evlâdı olduğu bilinmiyor; çocukluk çağında girdiği Muzikai Hümâyundan yetişmiş, miralaylığa kadar yükselmiş, İkinci Abdülhamide Müezzinbaşı olmuş ve 1899 da vefat ederek Beşiktaş...
Ansiklopedi
BAHÂEDDİN BEY (Yazıcızâde Mehmed)
Geçen asır sonlarının kalem ve irfan sahibi memurlarından; aşağıdaki hal tercümesini M. K. İnal’ın “Son Asır Türk Şâirlerinden” alıyoruz :
Hicrî 1261 (Milâdî 1845) de İstanbulda doğdu; mabeyin başkâtipliğinde bulunmuş âyandan Tevfik Beyin oğludur. Baya...
Ansiklopedi
BAHA BEY
Ressam ve karikatürist; hayatı hakkında hiçbir bilgi edinilemedi; İstanbul ve dolayısiyle Türkiye matbuatında ilk karikatür neşreden sanatkârdır. Eski Karagöz mizah gazetesinde kuruluşu tarihinden çalışmağa başlamıştır. “Yeni Kitab” da Baha Bey hakkınd...
Ansiklopedi
BAHADIR SOKAĞI
Beyoğlu İlçesinin, Şişli Bucağının, Paşa Mahallesi sokaklarındandır. Ferahi Sokağı ile Darülâceze yolu arasında iki araba genişliğinde bir toprak sokaktır. Bu sokağın sekenesini teşkil eden fakir Türk aileleri birer katlı ahşab ve kâgir kulübemsi tipik...
Ansiklopedi
BAHA BEY YALISI
Sütlücede idi; sahibi Baha Beyin kim olduğu tespit edilemedi. İstanbul Ansiklopedisine bu madde 1306 senesinde Sabah gazetesinde çıkmış bir satış ilânından, eski bir Haliç yalısı hakkında fikir edinilmek için alınmıştır. Bugün, Haliçte tek yalı kalmamı...
Ansiklopedi
BAHA (Aksaraylı)
İkinci Abdülhamid devrinin sonlarında, İstanbulun Onikiler diye anılan fiyakacı külhanbeylerinin en namlılarından biridir. Onikilerin başı olan Arap Abdullahın müsahib ve hizmetkârı gibi idi. Hayatı hakkında başka bilgi edinilemedi. (B. : Onikiler; Abd...
Ansiklopedi
BAHÂ, BAHÂLILIK
Bahâ, behâ, Hüseyin Kâzım Beyin Büyük Türk Lûgatı’na göre dilimize farscadan alınmış isim, “bir şeyin alınıb satılan kıymeti, değer”.
Kadimden beri halk ağzında “B” yerine “P” ile telâffuz edilir, “pahâ, pahâlılık, pahâcı” denilir, fakat eskiden münevv...
Ansiklopedi
BAĞRIYANIK SOKAĞI
Üsküdarın Selâmsız semti sokaklarındandır (1934 Belediye Şehir Rehberinin 27 numaralı paftası); Bülbülderesi - Bağlarbaşı yolu ile Karabağ Sokağı arasında uzanır; bir araba geçebilecek kadar geniş bir toprak sokaktır; bir tarafı kır, bir tarafı bağçeli...
Ansiklopedi
BAĞLARBAŞI ERMENİ MEZARLIĞI
İstanbulun en eski Ermeni mezarlıklarından biridir. Bağlarbaşının tam göbeğinde ve Kadıköy ve Kısıklı tramvay hattının kavşağında bulunmaktadır. Mesahası 14000 m2 kadardır.Cenup ve şimal olarak iki kısma ayrılmıştır. Ortada kalan ufak bir kısım ise Rum...
Ansiklopedi
BAĞLIBAĞÇE SOKAĞI
Üsküdarda Bülbülderisi semtindedir; Tophanelioğlu Sokağı Tekkeiçi Sokağı arasında uzanır; Tophanelioğlu Sokağı kavşağından gelindiğine göre, üç araba geçebilecek genişlikte, kaba taş döşelidir; sağa bir kavis çizerek dik bir yokuş halini alır ve Tekkei...
Ansiklopedi
BAĞLARBAŞI
Şehri şehiri İstanbulun misilsiz bir sayfiyesi itlâkına bihakkin sezâ olan câzip köşelerinden biri de Bağlarbaşı’dır. Beş yolun kavşağındaki bu ferahfeza yer, şark, şimal, cenubişarki ve cenubi garbî rüzgârlarına hâkim olarak çullanan ve Çamlıcadan yol...
Ansiklopedi
BAĞLARBAŞI CADDESİ
Üsküdarda Toptaşı semti yollarındandır. Çavuşdere Caddesiyle Nuhkuyusu Caddesi arasında uzanan sağa ve sola kavisli, dirsekli, dik ve yokuş bir caddedir. Her iki tarafında kavşağı olan veya kesiştiği yollar şunlardır: Abacıdede Sokağı, Helvacıali Sokağ...
Ansiklopedi
BAĞLAN (Ahmed)
Matbaa makine ustalarıdandır. 1909 da Gemlikte doğduğu; ilk tahsilinden sonra iş hayatınaatılarak Matbaai Âmire’ye (Millî Eğitim Basımevi) çırak olarak girdi; çalışkanlığı ve kabiliyeti ile nazarıdikkati cebetti, az zamanda ustalığa çıkarıldı. Yetiştiğ...
Ansiklopedi
BAĞLARALTI DALYANI
Balıkhanenin eski merkez müdürü Karakin Efendi Deveciyan’ın “Balık ve Balıkçılık” adındaki ölmez eserindeki kayda göre Boğaz ağzında Rumeli feneri ile Karibce köyü arasında bir dalyandır (1915 = 1331): hududu Fener önündeki dikili taştan Karibce burnun...
Ansiklopedi
BAĞDASAR (Ekmekçi)
Asrımızın başlarında yaşamış bir ermeni musikişinastır; “Vasfın senin gelmez dile” mısrai ile başlayan bir arazbâr şarkısı malûmdur. Hayatı hakkında başka bilgi edinilemedi.
T. Yılmaz Öztuna
Ansiklopedi
BAĞDASAR TIBİR
Onsekizinci asır-asırda İstanbul’da yaşamış meşhur bir Ermeni şâir, edip, müverrih, gramerci filosof, müderris, musikişinas ve nâşirdir. Son zamanlarda meydana çıkarılan manzum mezartaşı kitâbesinin elyazma suretine göre 1683 de doğmuş ve 30 Ocak 1768 ...
551-575 / 706