Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
Rose Pudding article
GÜLLÂÇ – “Gülâc. Farsca isim : suda eritilen nişastadan dökülen ince yaprak ve bundan yapılan tatlı ; halk lisanında şedde ile Güllaç telaffuz edilir” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lugatı). “Gülâc: Şeker şerbeti ve kaymak ve bâdemle (cevizle) pişirilmek üzere nişastadan pek ince ve müdevver yufka ki demetle satılır, ve bunun tatlısı” (Şemseddin Sami, Kamûsi Türki). Tatlısının üstüne ayrıca gülsuyu döküldüğü ve yapraklarının inceliği de gül yaprağına benzetilerek bir yakıştırma ile bu tatlının adı için “Güllü aş”dan gelir diyenler de olmuşdur.
Eski bir gelenek olarak memleketimizde bilhassa ramazan ayında yapılırdı ; yaprağı, yufkası da İstanbulda îmâl edilir, ve bir İstanbul tatlısı olarak bilinir, Türkiyenin her tarafına İstanbuldan sevk edilegelmişdir. Pek şatafatlı türk tatlıları arasında aslında hazırlanması ayrıca bir hüner istemeyen ve basit bir tatlı olan Güllâç’ın ramazana tahsisi ona seçkin bir yer vermişdi. Hafifliği ve mideyi yormaması da bu tahsisin sebebi olmuşdur.
İstanbulda ramazana yakın güllaç yapmaya başlayan îmâlâthâneler Mevlevihâne Kapusu ile Silivri Kapusu arasında idi. İmâlâthânelerden çarşı ve pazarlara hammalların sırtında, güllacın kendisi hafif olduğu için, gaayetle büyük küfelerle getirilirdi. Güllâç hammallarının geçişi ramazan müjdecileri olarak bilinir...
⇓ Read more...
GÜLLÂÇ – “Gülâc. Farsca isim : suda eritilen nişastadan dökülen ince yaprak ve bundan yapılan tatlı ; halk lisanında şedde ile Güllaç telaffuz edilir” (Hüseyin Kâzım, Büyük Türk Lugatı). “Gülâc: Şeker şerbeti ve kaymak ve bâdemle (cevizle) pişirilmek üzere nişastadan pek ince ve müdevver yufka ki demetle satılır, ve bunun tatlısı” (Şemseddin Sami, Kamûsi Türki). Tatlısının üstüne ayrıca gülsuyu döküldüğü ve yapraklarının inceliği de gül yaprağına benzetilerek bir yakıştırma ile bu tatlının adı için “Güllü aş”dan gelir diyenler de olmuşdur.
Eski bir gelenek olarak memleketimizde bilhassa ramazan ayında yapılırdı ; yaprağı, yufkası da İstanbulda îmâl edilir, ve bir İstanbul tatlısı olarak bilinir, Türkiyenin her tarafına İstanbuldan sevk edilegelmişdir. Pek şatafatlı türk tatlıları arasında aslında hazırlanması ayrıca bir hüner istemeyen ve basit bir tatlı olan Güllâç’ın ramazana tahsisi ona seçkin bir yer vermişdi. Hafifliği ve mideyi yormaması da bu tahsisin sebebi olmuşdur.
İstanbulda ramazana yakın güllaç yapmaya başlayan îmâlâthâneler Mevlevihâne Kapusu ile Silivri Kapusu arasında idi. İmâlâthânelerden çarşı ve pazarlara hammalların sırtında, güllacın kendisi hafif olduğu için, gaayetle büyük küfelerle getirilirdi. Güllâç hammallarının geçişi ramazan müjdecileri olarak bilinirdi. Görünüşde havâleli, ağırlıkda hafif, güllâç küfelerini taşıyan bir hammalı gören yabancı, o hammal iri yarı bir vücud yapısına da sâhib oldu, onu dev kuvvet ve kudretinde göründü. Bu görünüşden kinâye, zamanımızın tâbiriyle “Seks Prodüktörleri”nin çatallı yüklerini nasıl taşıdıklarını anlamak için : “Taşıyanlara güllâç küfesinden hafifdir...” denilirdi.
Güllâç Asmaaltı denilen meşhur çarşıda satılırdı. Asmaaltı dükkânlarına gelen güllâç demetlerinin kendine mahsus bir satış şekli vardı; demetler renkli sazlarla bağlanır, mevsimine göre çiçekler yeşilliklerle süslenerek asılırdı. Hattâ bâzı güllâç demetlerinin göbeklerine, o zamanlar onar paraya satılan ve kayıkcılar, hammallar, fırın ve hamam uşakları tarafından satın alınarak yelek ceblerine koydukları, ve arada bir çıkarıp karşısında bıyık ve zülüf taradıkları aynalar takılırdı.
Evliyâ Çelebi, XVII. Yüzyıl ortasında İstanbulda 40 güllâç imâlâthânesi olduğunu ve 800 kişi çalışdığını kaydediyor.
Theme
Folklore
Contributor
Type
Clipping, Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
Identifier
G9B011
Theme
Folklore
Subject
Type
Clipping, Document
Format
Print, Handwriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for the Gül İbikli-Gülsün chapter of Istanbul Encyclopedia
Note
Ink on paper. On the document two papers and one clipping is glued together.
Bibliography Note
Hüseyin Kâzım, "Büyük Türk Lugatı"; Şemseddin Sami, "Kamûs-i Türki"
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Folklore
Contributor
Type
Clipping, Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.