TR
Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
About
Istanbul Encyclopedia
Reşad Ekrem Koçu
Web Project
Entries
❯
Volume 4: Ba-Bay
BAYRAMPAŞA BAĞÇIVANLARI
Yakın geçmişde, Bayrampaşa Çayırı ve Bostanlarının şehir içinde bir mesîre olduğu zamanlar Büyükşehir halkı arasında bu bostan ve bağçelerde işleyen bağçıvanlar da bir şöhret olmuşlardı; Ahmed Rasimin kalemi ile İstanbulun edebi kütüğüne geçmişlerdir; muharrir “Malûmat”a yazdığı “Şehir Mektubları” içinde bir kış sonu Ramazan bayramından bahseder, ve erbâbı zevkin bayram günlerini nasıl geçireceklerini lâtife yollu tasvir ederken: “Bayrampaşa Bağçıvanları baklalarla enginarlara don vurmasın diye kömürcülere rağmen havaların açılması için baş açub yaş dökecekler” diyor. Tophâneli, Çeşmemeydanlı, Kasımpaşalı, Aksaraylı, Bataklı gibi “Bayrampaşa bağçıvanları” da huvarda meşreb, bıçkın olmakla tanınmışlardı. “Bağçıvan” sıfatında bir büyük şehrin günlük gürültülü sokak hayatından uzak yaşama mânâsı gizli olduğu hatırlanırsa, kabaca görünüşünden görgüsüz olduğu zannının uyanmaması yolunda: — Bağçıvanız dedik ama Bayrampaşa Bağçıvanıyız!.. diye halk ağzı bir deyim vardı. Müslim yahud gayri müslim,Bayrampaşa bağçıvanlarının hemen hepsi arnavud idi. Sermed Muhtar Alus “Karagözde ve Orta Oyununda meşhur bir tip olan Arnavud dâima bir Bayrampaşa Bağçıvanı olurdu; perdeye veya meydana çıkdı mı Bayrampaşadan tutturur ve enginardan açardı” diyor. Biz “ismi de ekseriyâ bir Bayram Ağa” olurdu di...
⇓ Read more...
Yakın geçmişde, Bayrampaşa Çayırı ve Bostanlarının şehir içinde bir mesîre olduğu zamanlar Büyükşehir halkı arasında bu bostan ve bağçelerde işleyen bağçıvanlar da bir şöhret olmuşlardı; Ahmed Rasimin kalemi ile İstanbulun edebi kütüğüne geçmişlerdir; muharrir “Malûmat”a yazdığı “Şehir Mektubları” içinde bir kış sonu Ramazan bayramından bahseder, ve erbâbı zevkin bayram günlerini nasıl geçireceklerini lâtife yollu tasvir ederken: “Bayrampaşa Bağçıvanları baklalarla enginarlara don vurmasın diye kömürcülere rağmen havaların açılması için baş açub yaş dökecekler” diyor. Tophâneli, Çeşmemeydanlı, Kasımpaşalı, Aksaraylı, Bataklı gibi “Bayrampaşa bağçıvanları” da huvarda meşreb, bıçkın olmakla tanınmışlardı. “Bağçıvan” sıfatında bir büyük şehrin günlük gürültülü sokak hayatından uzak yaşama mânâsı gizli olduğu hatırlanırsa, kabaca görünüşünden görgüsüz olduğu zannının uyanmaması yolunda: — Bağçıvanız dedik ama Bayrampaşa Bağçıvanıyız!.. diye halk ağzı bir deyim vardı. Müslim yahud gayri müslim,Bayrampaşa bağçıvanlarının hemen hepsi arnavud idi. Sermed Muhtar Alus “Karagözde ve Orta Oyununda meşhur bir tip olan Arnavud dâima bir Bayrampaşa Bağçıvanı olurdu; perdeye veya meydana çıkdı mı Bayrampaşadan tutturur ve enginardan açardı” diyor. Biz “ismi de ekseriyâ bir Bayram Ağa” olurdu diye ilâve edebiliriz. İkinci Abdülhamid devrinin sahne yosmalarından Luçika Hanımın bir Arnavud Bağçıvan kantosu vardır: Sevdiğim bir arnavud şûhi fettan Ben yandım o baygın mâvi gözlere Gözlere ah yandım Civanlar içinde bir tâze fidan Hak saklasın düşürmesin kem gözlere Bayrampaşalıdır hem adı Bayram Doya doya sevişelim gel bu bayram Senin medhin ile doldu bu divan Ah o baygın gözler O mâvi gözler Ah o samur saçlar Yandım ateşlere ah Pek yandım Gece gündüz ağladım Yüreğimi dağladım Bir arnavud civana Ben gönlümü bağladım Paçaları bak sıvamış o güzel Çapa kürek kazma bel Alnına da dökmüş fettan Kâkülünü tel tel Aman Bayram paşalım yandım ah Ben sana yandım Pek yandım O devrin âdetlerindendir, bir sahnede yeni bir kanto işidildi mi diğer kantocu yıldızlar tarafından hemen nazîreleri söylenirdi, şu Arnavud Bağçıvan kantosu da Peruz Hanımındır: Vefâsız bir yâre yakdım abayı Aman dostlar pek yazık oldu bana Gönül verdim arnavud bağçıvana Bayram paşalı o zâlim civana. Sen beni nice hârab ettin ise Ben de seni mahvü vîran ideyim Aşkımla cayır cayır yanar göreyim Eşiğime baş koyup ağla yalvar da Ben seni red ideyim. Haydi def ol Bayrampaşalı.. Saçları samur El ayak çamur Ne yapsın o civan Olmuş ise bağçivan Tutkunum ona aman İşte oldum peşiman Gel vaz geç cefâdan Geç bir kere semti vefâdan Yanakları al al Dudakları bal Külâh beyaz kuşak al Aman Bayram paşalım Bu gece bende kal!. Kır kahvesinde çingene kızı oynatan İstanbullu bey, 1908 (J. Warnia - Zarzecki’nin tablosundan Sabiha Bozcalı eli ile)
Theme
Folklore
Contributor
J. Warnia
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM040702
Theme
Folklore
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Contributor
J. Warnia
Description
Volume 4, pages 2305-2306
Note
Image: volume 4, page 2306E1
Theme
Folklore
Contributor
J. Warnia
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
In collaboration with  
Rights Statement
Cookie Policy
LPPD