Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
BÂLİ EFENDİ (Şeyh Sarhoş)
On altıncı asır ulemâsından ve şeyhlerinden, şâir; Yavuz Sultan Selimin büyük kardeşi şehzâde Sultan Ahmedin hocalığında bulunmuş bir zâtin oğludur; doğum tarihi bilinmiyor. İstanbulda Kepenekci Medreresinde müdderris iken bir gece rüyâsında büyük bir şeyhin dervişleri ile berâber zikrettiğini görür. Ve Şeyh: “Niçin sen de halkai zikre dahîl olmazsın?” diye sorar. Aradan zaman geçer, bir gün devrin tanınmış şeyhlerinden Ramazan Efendinin meclisine gider, ve hayret içinde kalır, o güne kadar tanımadığı Ramazan Efendinin rüyâsına giren şeyh olduğunu, meclisinin de rüyasındaki meclis olduğunu görünce Ramazan Efendiye hemen biat eder ve riyâzet ile nefsini terbiyeye koyulur, müderrislikden çekilir, vezirlerin büyüklerin kapılarına varmaz olur.
“Sarhoş” lakabını kapıldığı ilâhî cezbe dolayısı ile de almış olabilir, fakat gençliğinde kalenderâne bir hayat sürmüş olan Bâli Efendinin tövbesine ve inzivâsına sebep olarak bir fıkra nakledilir:
Gençliğinde Pîrûze Ali adında bir civana âşık olur, mâşûkundan sıdk ü vefâ ile karşılık görür, bu güzel gence nisbetle şiirlerinde “Cevherî” mahlâsını kullanır. Pîrûze Ali ölür ve Bâli Efendi bir gece rüyâsında mahbubunu görür, “Ali, bana bir hediye ver!..” der, çocuk da bir kâğıt parçasına azıcık toprak koyarak verir. Efendi ertesi sabah bâzı mahrem...
⇓ Read more...
On altıncı asır ulemâsından ve şeyhlerinden, şâir; Yavuz Sultan Selimin büyük kardeşi şehzâde Sultan Ahmedin hocalığında bulunmuş bir zâtin oğludur; doğum tarihi bilinmiyor. İstanbulda Kepenekci Medreresinde müdderris iken bir gece rüyâsında büyük bir şeyhin dervişleri ile berâber zikrettiğini görür. Ve Şeyh: “Niçin sen de halkai zikre dahîl olmazsın?” diye sorar. Aradan zaman geçer, bir gün devrin tanınmış şeyhlerinden Ramazan Efendinin meclisine gider, ve hayret içinde kalır, o güne kadar tanımadığı Ramazan Efendinin rüyâsına giren şeyh olduğunu, meclisinin de rüyasındaki meclis olduğunu görünce Ramazan Efendiye hemen biat eder ve riyâzet ile nefsini terbiyeye koyulur, müderrislikden çekilir, vezirlerin büyüklerin kapılarına varmaz olur.
“Sarhoş” lakabını kapıldığı ilâhî cezbe dolayısı ile de almış olabilir, fakat gençliğinde kalenderâne bir hayat sürmüş olan Bâli Efendinin tövbesine ve inzivâsına sebep olarak bir fıkra nakledilir:
Gençliğinde Pîrûze Ali adında bir civana âşık olur, mâşûkundan sıdk ü vefâ ile karşılık görür, bu güzel gence nisbetle şiirlerinde “Cevherî” mahlâsını kullanır. Pîrûze Ali ölür ve Bâli Efendi bir gece rüyâsında mahbubunu görür, “Ali, bana bir hediye ver!..” der, çocuk da bir kâğıt parçasına azıcık toprak koyarak verir. Efendi ertesi sabah bâzı mahrem dostlarına bu rüyâsını göz yaşları arasında anlatır iken başındaki destârı düzeltmek icab eder, elini atar atmaz dülbendin arasında içinde toprak bulunan bir kâğıt parçası çıkar. Dehşet içinde kalan Bâli Efendi hemen Ramazan Efendiye koşarak tasavvuf yoluna girer.
“Fenâ câmı ile Bâli Efendi mest idi geçdi”
Mısrâı ölümüne târihdir ki hicrî 981 (M. 1573-1574) yılına tekaabül etmektedir.
Bibl: Peçevili Tarihi, I.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Identifier
IAM040357
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 4, pages 2045-2046
Bibliography Note
Bibl: Peçevili Tarihi, I.
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.