Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
BAHRİYE (Tulumbacı)
İkinci Abdülhamid devrinin ilk yıllarında yaşamış Lângalı bir mahalle karısıdır. Babası Ayyaş bir mesleksiz adamdı, zaman zaman yük arabası sürer, bağçe beller, badanacılık yapar, mevsiminde bir mangal tedarik edip kebap kestane satar, hiç bir iş bulamasa çarşı boylarında dolaşır, hammallık ederdi; kendi rakı parası ile evinin ekmek parasını muhakkak çıkarırdı. Anaları veremden ölmüş bir kız, bahriye, biri de oğlan, Bahri iki çocuğu ev - kulübelerinden ziyade sokakta büyümüşlerdi. Kaşı gözü yerinde güzel çocuklardı, Bahri on iki on üç yaşlarında it ve haytalar elinde kötü yollara saptı, âkibet hırsız oldu. Bahriye ise küçük yaşında iken, kızlardan ziyade erkek çocuklarla oynardı, sırtında palaspare bir entari, yalın ayak, saçlar cadı saçı gibi, mahalle tulumbası ile yangınlara koşar, köşklünün sesini işidince tulumba uşaklarından evvel koğuş önünde isbatı vücud ederdi. “Tulumbacı” lâkabını bu nisbetle almıştır. Konu komşu tarafından örtü altına konulduktan sonra dahi uzunca bir zaman, on yedi on sekiz yaşlarına kadar yangınlara koşmuştur. kavgacı, küfürbaz, eli sopalı bir kızı, fakat en zıpır delikanlılarla düşüp kalktığı, pervasizca konuştuğu halde namusuna leke sürdürmemişdi.
Bir seferinde, mısır vermek behanesiyle kendisini bostana sokarak tecavüze yeltenen bir Arnavud bağçıva...
⇓ Read more...
İkinci Abdülhamid devrinin ilk yıllarında yaşamış Lângalı bir mahalle karısıdır. Babası Ayyaş bir mesleksiz adamdı, zaman zaman yük arabası sürer, bağçe beller, badanacılık yapar, mevsiminde bir mangal tedarik edip kebap kestane satar, hiç bir iş bulamasa çarşı boylarında dolaşır, hammallık ederdi; kendi rakı parası ile evinin ekmek parasını muhakkak çıkarırdı. Anaları veremden ölmüş bir kız, bahriye, biri de oğlan, Bahri iki çocuğu ev - kulübelerinden ziyade sokakta büyümüşlerdi. Kaşı gözü yerinde güzel çocuklardı, Bahri on iki on üç yaşlarında it ve haytalar elinde kötü yollara saptı, âkibet hırsız oldu. Bahriye ise küçük yaşında iken, kızlardan ziyade erkek çocuklarla oynardı, sırtında palaspare bir entari, yalın ayak, saçlar cadı saçı gibi, mahalle tulumbası ile yangınlara koşar, köşklünün sesini işidince tulumba uşaklarından evvel koğuş önünde isbatı vücud ederdi. “Tulumbacı” lâkabını bu nisbetle almıştır. Konu komşu tarafından örtü altına konulduktan sonra dahi uzunca bir zaman, on yedi on sekiz yaşlarına kadar yangınlara koşmuştur. kavgacı, küfürbaz, eli sopalı bir kızı, fakat en zıpır delikanlılarla düşüp kalktığı, pervasizca konuştuğu halde namusuna leke sürdürmemişdi.
Bir seferinde, mısır vermek behanesiyle kendisini bostana sokarak tecavüze yeltenen bir Arnavud bağçıvanı hastahânelik edinceye kadar döğdüğü meşhurdur. Büyüyüp serpildikçe güzelliştiği halde bir türlü koca bulamamış, bu eli sırıklı kızı en bıçkın delikanlılar almağa cesaret edememişlerdi. Nihayet Anadoludan yeni gelmiş ve sakalık yapmağa başlamış toy bir delikanlı ile evlendi, evlenir evlenmez de edebi ile evine kapandı, kadın kadıncık oldu. Mahallenin kadınlarına akıl hocalığı yapmağa başladı; kocası ile geçinemiyen kadınlar tulumbacı Bahriyeye baş vururlar, onun nasihatlerini tutanlar da eriyle gül gibi geçinmeğe başlardı. Bir oğlu oldu, dişinden tırnağından arttırarak oğlanı okuttu. İsmail adındaki bu sevgili evlâdı Balkan harbinde asker oldu. Edirnenin sukutunda saray içinde Bulgarlar tarafından vahşiyane öldürülen askerler arasında şehid oldu. İsmailin acısına dayanamıyan tulumbacı Bahriye de bir gece kendisini bağçelerindeki erik ağacına asarak intihar etti. Söylendiğine göre şuurunu kaybeden bahtsız kadın bir binlik rakı almış, ağzına katresini koymamış iken hepsini içmiş ve sonra da canına kıymış..
Üsküdarlı halk şairi âşık Razi bu tulumbacı Bahriye için hezl yollu bir destan yazmıştı; şair, Bahriyeden evvel üldü, eğer tulumbacı Bahriyenin feci âkıbetini görmüş olsaydı aşağıdaki satırları yazdığına nâdim olurdu:
Ne kartal ne ebâbil
Oğlan değil kız değil
Dünya güzeli olsa
İdemem aslâ meyil
İki kol örgü saçı
Sanki çifte kırbacı
Bahrî reis sandıkda
Kızoğlan tulumbacı
Sırtında yeldirmesi
Olmuş arslan yelesi
Narâ atar Bahriyem
Eflâki tutar sesi
Köşklüyü görür görmez
Destur izin dinlemez
Düşer sandık peşine
Kış yalama buz demez
Saymaz sarhoş babayı
Yoktur enişte dayı
Yıldırır gelmiş olsa
Dağdaki tüylü ayı
Bir oğln kardeşi var
Bilmez nâmus ile ar
Kız Bahri derler ona
Hamamda yatıp kalkar
Gelmiş gelinlik çağı
Lâzım bir ayak bağı
Lâkin hani alacak
Bir İstanbul uşağı
Yerinde kaşı gözü
Tatlı sohbeti sözü
Ona koca olacak
Allahın bir öküzü
Sanma çürük sakızdır
Demir leblebi kızdır
Irz ehlidir pespâye
Yerde kar gibi kızdır
Adı çıkmış deliye
Vız geliyor zabtiye
Karakolda müseccel
Tulumbacı Bahriye
Kayıkcı Ahmed, Ali
Hammal Hüseyin, Veli
Arabacı, askerler
Hepsiyle senli benli
Vay ona yan bakanın
El şakası yapanın
Pestilini çıkarmış
Sırnaşan bağçıvanın
Çeşmebaşı curcuna
Girer Akreb Burcuna
El atmasın Bahriye
Takunya, pabucuna
Vâsıf Hiç
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Creator
Vâsıf Hiç
Identifier
IAM040188
Theme
Person
Type
Page of encyclopedia
Format
Print
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Volume 4, pages 1863-1864
Theme
Person
Contributor
Type
Page of encyclopedia
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.