Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
BAHRİYE (Tulumbacı)
İkinci Abdülhamid devrinin ilk yıllarında yaşamış Lângalı bir mahalle karısıdır. Babası Ayyaş bir mesleksiz adamdı, zaman zaman yük arabası sürer, bağçe beller, badanacılık yapar, mevsiminde bir mangal tedarik edip kebap kestane satar, hiç bir iş bulamasa çarşı boylarında dolaşır, hammallık ederdi; kendi rakı parası ile evinin ekmek parasını muhakkak çıkarırdı. Anaları veremden ölmüş bir kız, bahriye, biri de oğlan, Bahri iki çocuğu ev - kulübelerinden ziyade sokakta büyümüşlerdi. Kaşı gözü yerinde güzel çocuklardı, Bahri on iki on üç yaşlarında it ve haytalar elinde kötü yollara saptı, âkibet hırsız oldu. Bahriye ise küçük yaşında iken, kızlardan ziyade erkek çocuklarla oynardı, sırtında palaspare bir entari, yalın ayak, saçlar cadı saçı gibi, mahalle tulumbası ile yangınlara koşar, köşklünün sesini işidince tulumba uşaklarından evvel koğuş önünde isbatı vücud ederdi. “Tulumbacı” lâkabını bu nisbetle almıştır. Konu komşu tarafından örtü altına konulduktan sonra dahi uzunca bir zaman, on yedi on sekiz yaşlarına kadar yangınlara koşmuştur. kavgacı, küfürbaz, eli sopalı bir kızı, fakat en zıpır delikanlılarla düşüp kalktığı, pervasizca konuştuğu halde namusuna leke sürdürmemişdi.
Bir seferinde, mısır vermek behanesiyle kendisini bostana sokarak tecavüze yeltenen bir Arnavud bağçıva...
⇓ Devamını okuyunuz...
İkinci Abdülhamid devrinin ilk yıllarında yaşamış Lângalı bir mahalle karısıdır. Babası Ayyaş bir mesleksiz adamdı, zaman zaman yük arabası sürer, bağçe beller, badanacılık yapar, mevsiminde bir mangal tedarik edip kebap kestane satar, hiç bir iş bulamasa çarşı boylarında dolaşır, hammallık ederdi; kendi rakı parası ile evinin ekmek parasını muhakkak çıkarırdı. Anaları veremden ölmüş bir kız, bahriye, biri de oğlan, Bahri iki çocuğu ev - kulübelerinden ziyade sokakta büyümüşlerdi. Kaşı gözü yerinde güzel çocuklardı, Bahri on iki on üç yaşlarında it ve haytalar elinde kötü yollara saptı, âkibet hırsız oldu. Bahriye ise küçük yaşında iken, kızlardan ziyade erkek çocuklarla oynardı, sırtında palaspare bir entari, yalın ayak, saçlar cadı saçı gibi, mahalle tulumbası ile yangınlara koşar, köşklünün sesini işidince tulumba uşaklarından evvel koğuş önünde isbatı vücud ederdi. “Tulumbacı” lâkabını bu nisbetle almıştır. Konu komşu tarafından örtü altına konulduktan sonra dahi uzunca bir zaman, on yedi on sekiz yaşlarına kadar yangınlara koşmuştur. kavgacı, küfürbaz, eli sopalı bir kızı, fakat en zıpır delikanlılarla düşüp kalktığı, pervasizca konuştuğu halde namusuna leke sürdürmemişdi.
Bir seferinde, mısır vermek behanesiyle kendisini bostana sokarak tecavüze yeltenen bir Arnavud bağçıvanı hastahânelik edinceye kadar döğdüğü meşhurdur. Büyüyüp serpildikçe güzelliştiği halde bir türlü koca bulamamış, bu eli sırıklı kızı en bıçkın delikanlılar almağa cesaret edememişlerdi. Nihayet Anadoludan yeni gelmiş ve sakalık yapmağa başlamış toy bir delikanlı ile evlendi, evlenir evlenmez de edebi ile evine kapandı, kadın kadıncık oldu. Mahallenin kadınlarına akıl hocalığı yapmağa başladı; kocası ile geçinemiyen kadınlar tulumbacı Bahriyeye baş vururlar, onun nasihatlerini tutanlar da eriyle gül gibi geçinmeğe başlardı. Bir oğlu oldu, dişinden tırnağından arttırarak oğlanı okuttu. İsmail adındaki bu sevgili evlâdı Balkan harbinde asker oldu. Edirnenin sukutunda saray içinde Bulgarlar tarafından vahşiyane öldürülen askerler arasında şehid oldu. İsmailin acısına dayanamıyan tulumbacı Bahriye de bir gece kendisini bağçelerindeki erik ağacına asarak intihar etti. Söylendiğine göre şuurunu kaybeden bahtsız kadın bir binlik rakı almış, ağzına katresini koymamış iken hepsini içmiş ve sonra da canına kıymış..
Üsküdarlı halk şairi âşık Razi bu tulumbacı Bahriye için hezl yollu bir destan yazmıştı; şair, Bahriyeden evvel üldü, eğer tulumbacı Bahriyenin feci âkıbetini görmüş olsaydı aşağıdaki satırları yazdığına nâdim olurdu:
Ne kartal ne ebâbil
Oğlan değil kız değil
Dünya güzeli olsa
İdemem aslâ meyil
İki kol örgü saçı
Sanki çifte kırbacı
Bahrî reis sandıkda
Kızoğlan tulumbacı
Sırtında yeldirmesi
Olmuş arslan yelesi
Narâ atar Bahriyem
Eflâki tutar sesi
Köşklüyü görür görmez
Destur izin dinlemez
Düşer sandık peşine
Kış yalama buz demez
Saymaz sarhoş babayı
Yoktur enişte dayı
Yıldırır gelmiş olsa
Dağdaki tüylü ayı
Bir oğln kardeşi var
Bilmez nâmus ile ar
Kız Bahri derler ona
Hamamda yatıp kalkar
Gelmiş gelinlik çağı
Lâzım bir ayak bağı
Lâkin hani alacak
Bir İstanbul uşağı
Yerinde kaşı gözü
Tatlı sohbeti sözü
Ona koca olacak
Allahın bir öküzü
Sanma çürük sakızdır
Demir leblebi kızdır
Irz ehlidir pespâye
Yerde kar gibi kızdır
Adı çıkmış deliye
Vız geliyor zabtiye
Karakolda müseccel
Tulumbacı Bahriye
Kayıkcı Ahmed, Ali
Hammal Hüseyin, Veli
Arabacı, askerler
Hepsiyle senli benli
Vay ona yan bakanın
El şakası yapanın
Pestilini çıkarmış
Sırnaşan bağçıvanın
Çeşmebaşı curcuna
Girer Akreb Burcuna
El atmasın Bahriye
Takunya, pabucuna
Vâsıf Hiç
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Yazar/Üreten
Vâsıf Hiç
Kod
IAM040188
Tema
Kişi
Tür
Ansiklopedi sayfası
Biçim
Baskı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
Cilt 4, sayfalar 1863-1864
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Ansiklopedi sayfası
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.