Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
Hakkı Bey (Üsküdarlı Kör) article
HAKKI BEY (Üsküdarlı Kör) – Geçen asrın ikinci yarısında ünlü divan divan şâirlerinden ,“Nef'îi zamanım” der,bilhassa tantanalı kasîdeler ve ağır hicviyeler yazardı ;göbek adı İbrahimdir,fakat dâimâ lakabları ile anılmışdır ;babası aslen Üsküdarlı olub Kumbaracı (Humbaracı) asker ocağından yetişmiş ve bir ara kumbaracıbaşılık yapmış ve sonra Mora vâlisi olmuş İsmail Paşadır;İbrahim Hakkı Bey 1822-1923 arasında Morada Misori'de doğdu ;Moranın ihtilâl karışıklığı içinde devri idi,İsmail Paşa vâlilikden azledilip ve vezirliği alınarak Geliboluya sürğün edilmesi üzerine çocuklu ve ilk gencliği Geliboluda geçdi ;İsmail Paşa ancak 1844 de af edildi,Hakkı Bey mefluç olan babası ile birlikde İstanbula gelerek vatanı Üsküdarda yerleşdiği zaman 22 yaşında idi.Yıllarca küçük bir maala Defteri Hâkaanî Tapu ve Evkaf Nezâretinde kâtib olarak çalışdı, fakat şiirleri ile o devrin matbuâtında “Üsküdarlı Hakkı Bey” diye bir şöhret oldu.
Üstünde hoca hakkı olmayan otodidakt yetişmiş bir zâttir,farsca ve arabca bilirdi,pek çok divan okumuşdu,kalender meşreb idi,gaayet asabî ve ekseriyâ sözünü sakınmaz olduğundan dâimî bir huzursuzluk içinde yaşadı, onr ve nihâyet akıl muzenesi bozularak 1853 de 31-32 yaşlarında işinden ayrıldı,1865 yılına kadar deli olarak yaşadı,ve derin bir sefalete düşdü.Çıldırm...
⇓ Read more...
HAKKI BEY (Üsküdarlı Kör) – Geçen asrın ikinci yarısında ünlü divan divan şâirlerinden ,“Nef'îi zamanım” der,bilhassa tantanalı kasîdeler ve ağır hicviyeler yazardı ;göbek adı İbrahimdir,fakat dâimâ lakabları ile anılmışdır ;babası aslen Üsküdarlı olub Kumbaracı (Humbaracı) asker ocağından yetişmiş ve bir ara kumbaracıbaşılık yapmış ve sonra Mora vâlisi olmuş İsmail Paşadır;İbrahim Hakkı Bey 1822-1923 arasında Morada Misori'de doğdu ;Moranın ihtilâl karışıklığı içinde devri idi,İsmail Paşa vâlilikden azledilip ve vezirliği alınarak Geliboluya sürğün edilmesi üzerine çocuklu ve ilk gencliği Geliboluda geçdi ;İsmail Paşa ancak 1844 de af edildi,Hakkı Bey mefluç olan babası ile birlikde İstanbula gelerek vatanı Üsküdarda yerleşdiği zaman 22 yaşında idi.Yıllarca küçük bir maala Defteri Hâkaanî Tapu ve Evkaf Nezâretinde kâtib olarak çalışdı, fakat şiirleri ile o devrin matbuâtında “Üsküdarlı Hakkı Bey” diye bir şöhret oldu.
Üstünde hoca hakkı olmayan otodidakt yetişmiş bir zâttir,farsca ve arabca bilirdi,pek çok divan okumuşdu,kalender meşreb idi,gaayet asabî ve ekseriyâ sözünü sakınmaz olduğundan dâimî bir huzursuzluk içinde yaşadı, onr ve nihâyet akıl muzenesi bozularak 1853 de 31-32 yaşlarında işinden ayrıldı,1865 yılına kadar deli olarak yaşadı,ve derin bir sefalete düşdü.Çıldırması sevdiği kibar bir gencin yüzünden olmuşdu,mahallesinde kahveci çırağı olan başka bir gencin de ona karşı gösterdiği şefkatli yakınlık ve seve seve yapdığı fahrî uşaklık şâirin iyileşmesine sebeb oldu,fakat hastalığında sol gözünü kaybetmişdi,o tarihden sonradır ki “Kör Hakkı Bey” diye anıldı,hattâ “Üsküdarlı Deli Hakkı” diyenler de pek çok olmuşdur. Devrin vezirlerinden Sâmi Paşanın delâleti ile ayda 10 lira emekli maaşı bağlanmışdı,âhir ömrüne kadar o parayla ve adı Mustafa olan yâri sâdıkı uşağı ile birlikde yaşadı,1895 de yaşı yetmişin üstünde vefat etti Çamlıcadaki evinde öldü,orada Selâmi Ali Efendinin kabri yanında defnedildi.Öldüğünde zamanının en büyük şâirlerinden biri kabul edilmişdi.Ölümü münâsebeti ile Hazînei Fünun isimli edebî mecmuada “..Nefînin vâdisinde yürümüşdü,hattâ bazan :-Ben şu beyitde Nef'îyi geçdim ..derdi.Zamanının büyük şâirleri arasına kendi hayalhânesinde değil, XXX şiir dilinin kudret ve kuvvetiyle girmişdi” deniliyor.
Şiirlerini bir divancık hâlinde toplamış ve 1875 de Bursalı Eşref Bey adında bir zâtin delâleti ile Bursada vilâyet matbaasında bastırmışdır,,üç formalık küçük bir kitabdır.O tarihden sonra geçen yirmi yıl içinde yazdıkları ölümünden sonra dağılmış,kaybolmuşdur.Yazdıklarını pantolon cebinde yıpranmış kâğıd tomarı hâlinde taşırdı.
Kısa boylu,çirkin bir zât imiş ;bir gün şâir Kâzım Paşa : “Seni gördükce karına acıyorum..” demiş,Hakkı Bey de :“Karımı görsen bana acırsın !..” cevabını vermiş.Bu meşhur fıkra sonraları Kâzım Paşanın yerine Atatürk konularak ağaoğlu Ahmede Ağaoğluna mal edilmişdir.
Bir kasîdesinin girizgâhındaki şu beyitlerle uşağı Mustafayı övdüğü rivâyet edilir :
Mevci vâveylâ kıyâmnda hurüş ender hurüş
Fevci istignâ hîrâmında katar ender katar
Neşve lâ'li bî misâlinde rahîk ender rahîk
İşve gülzârı cemâlinde bahar ender bahar
Hicviyelerinde ekseriyâ çok ağır, hattâ küfürle dolu, müstehcen tâbirlerle dolu bir dil kullanırdı. Şu beyti âşıkaane bir gazelinden alıyoruz :
Çağdaşlarından kalender halk şâiri Üsküdarlı Âşık Râzinin kibar ve asîl hayatını çekememiş,kendi ağdalı divan dilinin karşısında Râzinin sâde ve zamanı için de çok tâze dilini çekememiş müstehcen ağır bir hicviye de onun için yazmışdı.Râzi ise Hakkı Beyi şu edebli beyitlerle cevablandırmışdı :
Bir ermeni ayvazı sevmiş de Deli Hakkı
Medhiyeler yazmışdır Vanlı Ahbarın hakkı
Âşık ile mâşuku birbirinin dengi gör
Ermeni oğlan şaşı Deli Hakkı Bey de kör
Çiledir çekilecek alında neyse yazı
Kör Hakkının Mustafa Köroğlunun Ayvazı
Birini kaçırdılar kırat ile Boli'ye
Biri de güllâbilik eder hergün deliye
Matbu divanında 20 kasîde ve 31 gazel bulunmaktadır.Aşağıdaki âşıkaane beyitler gazellerinden seçlmişdir :
Ne çerhi bîvefâ,ne tâlii pür kînden feryâd
Heman ol çeşmi mestü gamzei bîdinden feryâd
•
Bir peînin dilde sevdâyı hired fersâsı var
Tutsa dünyâyı nola dîvânelikle şöhretim
•
Sende bu vahşet ve bende variken bu tâli'
Göremem ben seni ey meh gice rüyâda bile
Theme
Person
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
Identifier
H8C033
Theme
Person
Subject
Type
Document
Format
Typewriting, Handwriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for the Hak chapter of Istanbul Encyclopedia
Note
Typewriting on paper. Print notes are written with pen. Continuation of the article and part of a poem is glued to the second page of the document.
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Person
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.