Maddeler
İstanbul Ansiklopedisi'nin A harfinden Z harfine tüm maddelerini bir arada inceleyin.
Ciltler
1944 ile 1973 yılları arasında A harfinden G harfine kadar yayımlanmış olan ciltlere göz atın.
Arşiv
Reşad Ekrem Koçu'nun, G ve Z harfleri arasındaki maddelerle ilgili çalışmalarını keşfedin.
Keşfet
Temalar veya belge türlerine göre arama yapın; ilk kez erişime açılan arşiv belgeleri arasında gezinin.
Hakkı Bey (Üsküdarlı Kör) maddesi
HAKKI BEY (Üsküdarlı Kör) – Geçen asrın ikinci yarısında ünlü divan divan şâirlerinden ,“Nef'îi zamanım” der,bilhassa tantanalı kasîdeler ve ağır hicviyeler yazardı ;göbek adı İbrahimdir,fakat dâimâ lakabları ile anılmışdır ;babası aslen Üsküdarlı olub Kumbaracı (Humbaracı) asker ocağından yetişmiş ve bir ara kumbaracıbaşılık yapmış ve sonra Mora vâlisi olmuş İsmail Paşadır;İbrahim Hakkı Bey 1822-1923 arasında Morada Misori'de doğdu ;Moranın ihtilâl karışıklığı içinde devri idi,İsmail Paşa vâlilikden azledilip ve vezirliği alınarak Geliboluya sürğün edilmesi üzerine çocuklu ve ilk gencliği Geliboluda geçdi ;İsmail Paşa ancak 1844 de af edildi,Hakkı Bey mefluç olan babası ile birlikde İstanbula gelerek vatanı Üsküdarda yerleşdiği zaman 22 yaşında idi.Yıllarca küçük bir maala Defteri Hâkaanî Tapu ve Evkaf Nezâretinde kâtib olarak çalışdı, fakat şiirleri ile o devrin matbuâtında “Üsküdarlı Hakkı Bey” diye bir şöhret oldu.
Üstünde hoca hakkı olmayan otodidakt yetişmiş bir zâttir,farsca ve arabca bilirdi,pek çok divan okumuşdu,kalender meşreb idi,gaayet asabî ve ekseriyâ sözünü sakınmaz olduğundan dâimî bir huzursuzluk içinde yaşadı, onr ve nihâyet akıl muzenesi bozularak 1853 de 31-32 yaşlarında işinden ayrıldı,1865 yılına kadar deli olarak yaşadı,ve derin bir sefalete düşdü.Çıldırm...
⇓ Devamını okuyunuz...
HAKKI BEY (Üsküdarlı Kör) – Geçen asrın ikinci yarısında ünlü divan divan şâirlerinden ,“Nef'îi zamanım” der,bilhassa tantanalı kasîdeler ve ağır hicviyeler yazardı ;göbek adı İbrahimdir,fakat dâimâ lakabları ile anılmışdır ;babası aslen Üsküdarlı olub Kumbaracı (Humbaracı) asker ocağından yetişmiş ve bir ara kumbaracıbaşılık yapmış ve sonra Mora vâlisi olmuş İsmail Paşadır;İbrahim Hakkı Bey 1822-1923 arasında Morada Misori'de doğdu ;Moranın ihtilâl karışıklığı içinde devri idi,İsmail Paşa vâlilikden azledilip ve vezirliği alınarak Geliboluya sürğün edilmesi üzerine çocuklu ve ilk gencliği Geliboluda geçdi ;İsmail Paşa ancak 1844 de af edildi,Hakkı Bey mefluç olan babası ile birlikde İstanbula gelerek vatanı Üsküdarda yerleşdiği zaman 22 yaşında idi.Yıllarca küçük bir maala Defteri Hâkaanî Tapu ve Evkaf Nezâretinde kâtib olarak çalışdı, fakat şiirleri ile o devrin matbuâtında “Üsküdarlı Hakkı Bey” diye bir şöhret oldu.
Üstünde hoca hakkı olmayan otodidakt yetişmiş bir zâttir,farsca ve arabca bilirdi,pek çok divan okumuşdu,kalender meşreb idi,gaayet asabî ve ekseriyâ sözünü sakınmaz olduğundan dâimî bir huzursuzluk içinde yaşadı, onr ve nihâyet akıl muzenesi bozularak 1853 de 31-32 yaşlarında işinden ayrıldı,1865 yılına kadar deli olarak yaşadı,ve derin bir sefalete düşdü.Çıldırması sevdiği kibar bir gencin yüzünden olmuşdu,mahallesinde kahveci çırağı olan başka bir gencin de ona karşı gösterdiği şefkatli yakınlık ve seve seve yapdığı fahrî uşaklık şâirin iyileşmesine sebeb oldu,fakat hastalığında sol gözünü kaybetmişdi,o tarihden sonradır ki “Kör Hakkı Bey” diye anıldı,hattâ “Üsküdarlı Deli Hakkı” diyenler de pek çok olmuşdur. Devrin vezirlerinden Sâmi Paşanın delâleti ile ayda 10 lira emekli maaşı bağlanmışdı,âhir ömrüne kadar o parayla ve adı Mustafa olan yâri sâdıkı uşağı ile birlikde yaşadı,1895 de yaşı yetmişin üstünde vefat etti Çamlıcadaki evinde öldü,orada Selâmi Ali Efendinin kabri yanında defnedildi.Öldüğünde zamanının en büyük şâirlerinden biri kabul edilmişdi.Ölümü münâsebeti ile Hazînei Fünun isimli edebî mecmuada “..Nefînin vâdisinde yürümüşdü,hattâ bazan :-Ben şu beyitde Nef'îyi geçdim ..derdi.Zamanının büyük şâirleri arasına kendi hayalhânesinde değil, XXX şiir dilinin kudret ve kuvvetiyle girmişdi” deniliyor.
Şiirlerini bir divancık hâlinde toplamış ve 1875 de Bursalı Eşref Bey adında bir zâtin delâleti ile Bursada vilâyet matbaasında bastırmışdır,,üç formalık küçük bir kitabdır.O tarihden sonra geçen yirmi yıl içinde yazdıkları ölümünden sonra dağılmış,kaybolmuşdur.Yazdıklarını pantolon cebinde yıpranmış kâğıd tomarı hâlinde taşırdı.
Kısa boylu,çirkin bir zât imiş ;bir gün şâir Kâzım Paşa : “Seni gördükce karına acıyorum..” demiş,Hakkı Bey de :“Karımı görsen bana acırsın !..” cevabını vermiş.Bu meşhur fıkra sonraları Kâzım Paşanın yerine Atatürk konularak ağaoğlu Ahmede Ağaoğluna mal edilmişdir.
Bir kasîdesinin girizgâhındaki şu beyitlerle uşağı Mustafayı övdüğü rivâyet edilir :
Mevci vâveylâ kıyâmnda hurüş ender hurüş
Fevci istignâ hîrâmında katar ender katar
Neşve lâ'li bî misâlinde rahîk ender rahîk
İşve gülzârı cemâlinde bahar ender bahar
Hicviyelerinde ekseriyâ çok ağır, hattâ küfürle dolu, müstehcen tâbirlerle dolu bir dil kullanırdı. Şu beyti âşıkaane bir gazelinden alıyoruz :
Çağdaşlarından kalender halk şâiri Üsküdarlı Âşık Râzinin kibar ve asîl hayatını çekememiş,kendi ağdalı divan dilinin karşısında Râzinin sâde ve zamanı için de çok tâze dilini çekememiş müstehcen ağır bir hicviye de onun için yazmışdı.Râzi ise Hakkı Beyi şu edebli beyitlerle cevablandırmışdı :
Bir ermeni ayvazı sevmiş de Deli Hakkı
Medhiyeler yazmışdır Vanlı Ahbarın hakkı
Âşık ile mâşuku birbirinin dengi gör
Ermeni oğlan şaşı Deli Hakkı Bey de kör
Çiledir çekilecek alında neyse yazı
Kör Hakkının Mustafa Köroğlunun Ayvazı
Birini kaçırdılar kırat ile Boli'ye
Biri de güllâbilik eder hergün deliye
Matbu divanında 20 kasîde ve 31 gazel bulunmaktadır.Aşağıdaki âşıkaane beyitler gazellerinden seçlmişdir :
Ne çerhi bîvefâ,ne tâlii pür kînden feryâd
Heman ol çeşmi mestü gamzei bîdinden feryâd
•
Bir peînin dilde sevdâyı hired fersâsı var
Tutsa dünyâyı nola dîvânelikle şöhretim
•
Sende bu vahşet ve bende variken bu tâli'
Göremem ben seni ey meh gice rüyâda bile
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.
TÜM KAYIT
Madde Başlığı
Kod
H8C033
Tema
Kişi
Konular
Tür
Belge
Biçim
Daktilo yazısı, El yazısı
Dil
Türkçe
Haklar
Açık erişim
Hak Sahibi
Kadir Has Üniversitesi
Tanım
İstanbul Ansiklopedisi Hak bölümü için yazılmış metin
Not
Kâğıt üzerine daktilo. Baskı notları tükenmez kalemle yazılmıştır. İkinci sayfada maddenin devamı ve beyitlerin bir kısmı sayfaya yapıştırılmıştır.
Provenans
İstanbul Ansiklopedisi Arşivi, Kadir Has Üniversitesi ve Salt iş birliğiyle erişime açılmıştır.
Tema
Kişi
Emeği Geçen
Tür
Belge
Paylaş
X
FB
Bağlantılar
→ Kullanım Şartları
→ Geri Bildirim
İstanbul Ansiklopedisi kayıtlarıyla ilgili önerilerinizi istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org adresine gönderebilirsiniz.