Entries
Examine all the Istanbul Encyclopedia entries from A to Z.
Volumes
Browse A to G volumes published between 1944 and 1973.
Archive
Discover Reşad Ekrem Koçu's works for the entries between letters G and Z.
Discover
Search by subjects or document types; browse through archival docs that are open access for the first time.
Hûbannâmei Nevedâ article
“HÛBANNÂMEİ NEVEDÂ – İstanbul esnaf civanları üzerine şehrengiz yollu yazılmış büyük bir eser olub ne zaman ve kimin tarafından yazıldığ bilinmiyor. Geçen asır sonlarında yaşamış Tophâne kâtiblerinden Üsküdarlı kalender halk şâiri Âşık Râzinin evrâkı metrûkesi arasında el yazması bir nushası görülmüşdür ki bizce görülmüş,bilinmiş tek nushasıdır.
“Hûbannâmei Nevedâ” nın şehrengizlerden ayrıldığı nokta ö ülen esnaf güzeli delikanlıların kendi isimleri yazılmayıp,işlerinin hususiyetine göre târif ve medhedilmiş olmalarıdır.Her biri şânında 3 beyit olmak üzere 173 çeşid esnafın civanları övülmüşdür (Esnaf Civanları,cild 10,sayfa 5338 ;Şehrengiz ).
Âşık Râzi kendisi için istinsah ettiği nushaya 42 çeşid esnaf daha ilâve ederek övülmüş esnaf civanı sayısını 215 e çıkarmışdır.
Eserin aslı arab asıllı türk harflerine göre alfabetikdir,bizburaya aldığı alırken alfabetik sırayı bugünkü harflerimize göre değiştirdik ve her harf bitiminde rakamlar ilâve ettik :
Abacı,Ağ Tâmircisi,Altınvarakcı,Arabacı,Arayıcı,Arpacı,Aşcı,Attar,Attar Mevlevi,Avcu,Aynacı,Ayaz(1-12).
Bağçıvan,Bakırcı,Bakkal,Baklavacı,BAlıkcı,Barutcu,Basmacı,Bağcı,Bekci,Berber,Beygir Sürücü,Boyacı,Bozacı.Börekci,Bürüncükcü (13-27).
Canbaz,Cerrah,Ciğerci (28-30).
Çadırcı,Çakşırcı,Çamaşırcı,Çanakcı,Çarıkcı,Çerçi,Çıkırıkcı,Çıracı,Çi...
⇓ Read more...
“HÛBANNÂMEİ NEVEDÂ – İstanbul esnaf civanları üzerine şehrengiz yollu yazılmış büyük bir eser olub ne zaman ve kimin tarafından yazıldığ bilinmiyor. Geçen asır sonlarında yaşamış Tophâne kâtiblerinden Üsküdarlı kalender halk şâiri Âşık Râzinin evrâkı metrûkesi arasında el yazması bir nushası görülmüşdür ki bizce görülmüş,bilinmiş tek nushasıdır.
“Hûbannâmei Nevedâ” nın şehrengizlerden ayrıldığı nokta ö ülen esnaf güzeli delikanlıların kendi isimleri yazılmayıp,işlerinin hususiyetine göre târif ve medhedilmiş olmalarıdır.Her biri şânında 3 beyit olmak üzere 173 çeşid esnafın civanları övülmüşdür (Esnaf Civanları,cild 10,sayfa 5338 ;Şehrengiz ).
Âşık Râzi kendisi için istinsah ettiği nushaya 42 çeşid esnaf daha ilâve ederek övülmüş esnaf civanı sayısını 215 e çıkarmışdır.
Eserin aslı arab asıllı türk harflerine göre alfabetikdir,bizburaya aldığı alırken alfabetik sırayı bugünkü harflerimize göre değiştirdik ve her harf bitiminde rakamlar ilâve ettik :
Abacı,Ağ Tâmircisi,Altınvarakcı,Arabacı,Arayıcı,Arpacı,Aşcı,Attar,Attar Mevlevi,Avcu,Aynacı,Ayaz(1-12).
Bağçıvan,Bakırcı,Bakkal,Baklavacı,BAlıkcı,Barutcu,Basmacı,Bağcı,Bekci,Berber,Beygir Sürücü,Boyacı,Bozacı.Börekci,Bürüncükcü (13-27).
Canbaz,Cerrah,Ciğerci (28-30).
Çadırcı,Çakşırcı,Çamaşırcı,Çanakcı,Çarıkcı,Çerçi,Çıkırıkcı,Çıracı,Çiçekci,Çizmeci,Çoban,Çorabcı,Çömlekci,Çöpcü,Çubukcu,Çubuk Satıcı,Çulha,Çömez (31-48).
Dlgıç,Dam Küreyici,Darbukacı,Davulcu,Debbağ,Değirmenci,Dellâk,Dellal,Demirci,Devedi,Dilenci,Divitci,Dizdar,Dondurmacı,Dökmeci,Duhancı,Dutcu,Duvarcı,Düğmeci,Dülbendci,Dülger (49-69)
Elekci,Eskici (70-71)
Fesci (72)
Gözlemeci (73)
Halı Tâmircisi,Hallac,Hammal,Hamurkâr,Hancı,Hânende,Hattat,Helvacı,Harsız (74-82)
İpci (83)
Kadayıfcı,Kâğıd Basmacı,Kâğıdcı,Kahveci,Kalafatcı,Kalaycı,Kalemkâr,Kalyoncu,Kasab,Kasab Çeyrekci,Kaşıkcı,Katırcı,Kâtib,Kavas,Kavukcu,Kayıkcı,Kayık Yapıcı,Kaymakcı,Kazaz,Kebabcı,Keşiş,Kınacı,Kiremirci,Korucu,Koz Helvacı,Köçek,Kömürcü,Kuyucu,Kuyumcu,Kürekci (84-114)
Leblebici,Limoncu (115-116)
Mâcuncu,Manav,Mandıracı,Marangoz,Mavunacı,Mehter,Meşaleci,Mısırcı,Muğbeçe,Muhallebici,Mumcu,Mücellid,Müezzin,Mürekkebci,Müzehhib,Mekteb Kalfası (117-132).
Nakkaş,Nalband,Nalıncı,Natır (133-136)
Ocak Süpürücü,Odun Yarıcı,Okcu (137-139)
Paçacı,Paçavracı,Peştemalcı (140-142)
Rencber (143).
Saatci,Sadefkâr,Saka,Sandıkcı,Saraç,Semerci,Sepetci,Simidci, Simkeş,Sütcü (144-153).
Şalcı,Şekerci,Şerbetci (154-156).
Tabutcu,Tarakcı,Tavlacı,Terlikci,Terzi,Topcu,Tulumbacı,Turşucu (157-164)
Urgancı (165)
Yelkenci,Yemenici,Yeniçeri Civeleği,Yoğurtcu,Yorgancı (166-170)
Zenne,Zilci,Zurnacı (171-173).
Âşık Râzi de şunları ilâve etmişdir :
Ateşci (Vapur Ateşcisi),Aşureci (1-2)
Badanacı,Balmumcu,Bedestenli,Bıçakcı,Bileyici (3-7)
Camcı (8)
Ekmekci (9)
Fermeneci,Fıçıcı (10-11)
Hamam Yanaşması,Hamlacı,Hayta Civelek (12-14)
İskele Çımacısı,İspir,İşportacı,İşlemeci (15-18)
Kalem Şâkirdi,Konak Uşağı,Kundura Boyacısı,Kuşbaz,Külâhcı (19-23)
Pabuçcu (resmi dâirelerde),Pasacı,Pideci (24-26)
Sırık Hammalı (27)
Taşcı,Tenekeci (28-29)
Vardacı,Vezir Çavuşu (30-31)
Yazmacı,Yazıcı,Yedekci,Yankesici,Yumurtacı (32-36)
Zâkir,Zarcı,Zenâne,Zenbilci,Zeytinyağcı,Zabıkcı (37-42)
Hûbannâmei Nevedâyı Âşık Râzi evrâkı metrûkesinden İstanbul Ansiklopedisi arşivi için istinsah eden Vâsıf Hoca da (Vâsıf Hiç) aynı edâyı muhafaza ederek şu ilâveleri yapmışdır :
Baloncu,Deniz Hamamı Uşağı,Fenerci,Fes Kalıbcısı,Gazete Müvezzii,Gazino Uşağı,Gazyağcı,Haddehâneli,Irgad,Kahveci Çırağı,Kamarot,Mezarcı,Otel Uşağı,Sandalcı,Şoför Yamağı.
Bu 15 parçanın ilâvesi ile Hûbannâmei Nevedânın bizdeki nushasındaki esnaf civanlarının sayısı 230 olmuşdur.
Örnek olarak bir kaç parça naklediyoruz :
Ateşci
Ateşci Civan serâpâ kömür
San cehennem içre geçirir ömür
Bir donca çıplakdır ateşle işi
Aşık olur ana merd olan kişi
Odun Yarıcı
Odun Yarıcının tâze şehbazı
Cümlesi Anadolu hâki aşkbazı
Kış ağzı lüzumlu esnafdır elhak
Dolaşurlar şehri sokak be sokak
İpci
İpcinin civanı ipsiz kopukdur
Ammâ ki cilveli gümüş topukdur
Samur perçemidir uşşâka kemend
Serkeşliği güzel servi serbülend
Boyacı
Kendi yalun ayak kundura boyar
Samurkaş üstüne perçemi koyar
Esmer üzre kara kara ebruvan
Ne gam olmuş o şuh kıbti nevcivan
Tabutcu
Tabutcu civanı dahi şekerleb
Karadeniz yalısından çıkar heb
Lutfetse nîmeti visâle ersem
Eliyle yapdığı tabuta girsem
Terlikci
Kesme billur ayak topuklar mercan
Terlikci civana dayanır mı can
Bürüncük gömleğin sîne şikâfı
Hâcet penceresi sevab tavâfı
Zâkir
Zâkirin civanı şeyhin köçeği
Ammâ cümle canlar sever o beyi
Kâkülün üstünde sikkesi tâcı
Cümle tarik ehli anın muhtâcı
Zenne
Yok anda civanlık namusu ırzı
Zeyni avretde o gönül hırsızı
Ferâce yaşmak hem aklıkla allık
Olmuşdur er iken avret o alık
Zurnacı
Zirnacı civanı kıbti güzeli
İnkâr itse zümrüd gözünden belli
Kara sırım gibi kayış bacakdır
Âşifte kâkülü salkım saçakdır
Sepetci
Sepetci oğlanı pırpırı mühmel
Çingâne olması ekser muhtepel
Yangın Kulesinin çekdiği sepet
Anın aşk âteşi içindir elbet
Topcu
Tophânenin topcu civan dilberi
Top top kesmiş kâküllerin berberi
Tahtı dile câlis oldu balaban
Yüzbir pâre topla o şâhı hûban
Theme
Folklore
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.
TÜM KAYIT
Article Title
Identifier
H39A007
Theme
Folklore
Subject
Type
Document
Format
Typewriting, Handwriting
Language
Turkish
Rights
Open access
Rights Holder
Kadir Has University
Description
Text written for the Hris-Hun chapter of Istanbul Encyclopedia. The list of crafts in "Hûban-nâme-i Nevedâ" that tells about Istanbul's young artisans, other crafts added to this list by Üsküdar Âşık Râzi and Vâsıf Hiç, and couplets from "Hûban-nâme-i Nev-edâ" are cited.
Note
Typewriting on paper. Print notes are written with pen. Several couplets are glued to the document.
See Also Note
Esnaf Civanları, cild 10, sayfa 5338; Şehrengiz
Bibliography Note
"Hûbannâme-i Nevedâ"; Üsküdarlı Âşık Râzî; Vâsıf Hiç
Provenance
Istanbul Encyclopedia Archive has been opened to access in cooperation with Kadir Has University and Salt.
Theme
Folklore
Contributor
Type
Document
Share
X
FB
Links
→ Rights Statement
→ Feedback
Please send your feedback regarding Istanbul Encyclopedia records to istanbul.ansiklopedisi@saltonline.org.